Sửa luật để bảo đảm tốt hơn quyền tiếp cận trợ giúp pháp lý của người dân

Ông Lê Vệ Quốc, Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý (Bộ Tư pháp), vừa chủ trì cuộc họp tổ soạn thảo và cho ý kiến đối với dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý.

Dự án luật kỳ vọng sẽ khắc phục được một số hạn chế, bất cập của Luật Trợ giúp pháp lý năm 2017 và sửa đổi, bổ sung một số quy định nhằm bảo đảm tốt hơn quyền tiếp cận trợ giúp pháp lý của người dân, phù hợp với tình hình, điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước.

Đồng thời nâng cao tính chuyên nghiệp, hiệu quả của công tác trợ giúp pháp lý; bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất của hệ thống pháp luật, đáp ứng yêu cầu cải cách tư pháp, cải cách hành chính cũng như mô hình chính quyền địa phương hai cấp hiện nay.

Từ thực tiễn đó, dự thảo luật bổ sung một số diện người được trợ giúp pháp lý nhằm bảo đảm tối đa quyền được tiếp cận pháp luật, trợ giúp pháp lý cho các đối tượng yếu thế, phù hợp với thông lệ quốc tế và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên.

Cụ thể, bổ sung diện người được trợ giúp pháp lý theo quy định của Luật Phòng, chống mua bán người và Luật Tư pháp người chưa thành niên để bảo đảm tính đồng bộ, thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Dự thảo đã sửa cụm từ “nạn nhân trong vụ việc bạo lực gia đình” thành “người bị bạo lực gia đình trong vụ việc liên quan đến bạo lực gia đình” để phù hợp với quy định của Luật Phòng, chống bạo lực gia đình; sửa cụm từ “người khuyết tật có khó khăn về tài chính” thành “người khuyết tật”.

Việc mở rộng người khuyết tật thuộc diện được trợ giúp pháp lý (không yêu cầu điều kiện có khó khăn về tài chính), theo đơn vị soạn thảo là phù hợp, góp phần nội luật hóa cam kết tại Công ước về quyền của người khuyết tật. 

Song song với đó, dự luật bổ sung người nước ngoài được trợ giúp pháp lý theo quy định tại điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên, để thực hiện các điều ước quốc tế mà Việt Nam đã và sẽ ký kết, tham gia. Bổ sung quy định về “các đối tượng khác theo quy định của pháp luật” để bao quát hết các đối tượng được trợ giúp pháp lý theo quy định pháp luật.

Đáng chú ý, nhằm thu hút những người có trình độ tham gia thực hiện trợ giúp pháp lý, mở rộng mạng lưới thực hiện trợ giúp pháp lý, dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Trợ giúp pháp lý mở rộng phạm vi người có thể trở thành cộng tác viên trợ giúp pháp lý.

Công dân Việt Nam có đủ tiêu chuẩn về phẩm chất đạo đức tốt, có trình độ cử nhân luật trở lên, sức khỏe bảo đảm, không thuộc một trong các trường hợp đang bị xử lý kỷ luật, bị truy cứu trách nhiệm hình sự, bị kết án nhưng chưa được xoá án tích có thể trở thành cộng tác viên trợ giúp pháp lý. Như vậy, dự thảo luật không giới hạn chỉ một số nhóm người như hiện nay gồm: trợ giúp viên pháp lý; thẩm phán, thẩm tra viên ngành tòa án; kiểm sát viên, kiểm tra viên ngành kiểm sát; điều tra viên; chấp hành viên, thẩm tra viên thi hành án dân sự; chuyên viên làm công tác pháp luật tại các cơ quan nhà nước đã nghỉ hưu. 

Lãnh đạo Cục trưởng Cục Phổ biến, giáo dục pháp luật và Trợ giúp pháp lý nhận định, nhu cầu trợ giúp pháp lý của người dân ngày càng tăng. Do đó việc cho phép cộng tác viên trợ giúp pháp lý được tham gia tố tụng và đại diện ngoài tố tụng sẽ giúp mở rộng nguồn nhân lực, thu hút và phát huy được những người có trình độ và có khả năng tham gia thực hiện trợ giúp pháp lý.