Gần 45.000 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt được nhận làm con nuôi

Theo Cục trưởng Cục Hành chính tư pháp Nguyễn Thanh Hải, Luật Nuôi con nuôi (có hiệu lực từ 1/1/2011) ra đời trong bối cảnh Việt Nam đẩy mạnh hội nhập quốc tế, yêu cầu cấp thiết phải xây dựng một khuôn khổ pháp lý thống nhất, minh bạch, phù hợp với Công ước La Hay năm 1993 về bảo vệ trẻ em.

“Luật Nuôi con nuôi đã có một bước phát triển quan trọng, chuyển từ khuôn khổ pháp lý phân tán sang một hệ thống pháp lý đầy đủ, có trọng tâm, lấy lợi ích tốt nhất của trẻ em làm mục tiêu cao nhất”, ông Hải nói.

Từ khi luật có hiệu lực thi hành đến ngày 30/6, toàn quốc đã giải quyết trên 44.640 trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt cho làm con nuôi. Trong đó, 39.889 trẻ em được giải quyết cho làm con nuôi trong nước (chiếm 89,4%) và 4.753 trường hợp trẻ em được giải quyết làm con nuôi nước ngoài (10,6%).

Số trẻ em được giải quyết làm con nuôi trong nước cao gấp 8 lần so với số lượng trẻ em được giải quyết cho làm con nuôi ở nước ngoài. Điều này cho thấy nguyên tắc ưu tiên nuôi con nuôi trong nước trước khi giải quyết cho trẻ em làm con nuôi người nước ngoài đã được các cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam tuân thủ nghiêm túc.

Ông Hải khẳng định đây là một trong những nguyên tắc cơ bản xuyên suốt quá trình thực thi Luật Nuôi con nuôi, thể hiện rõ tính nhân văn và phù hợp với lợi ích tốt nhất của trẻ em theo quy định pháp luật Việt Nam và Công ước La Hay 1993 về bảo vệ trẻ em và hợp tác trong lĩnh vực nuôi con nuôi quốc tế mà Việt Nam đã trở thành thành viên từ ngày 1/2/2012.

Về độ tuổi của trẻ em được nhận làm con nuôi trong nước, theo ông Hải, khoảng 47% trẻ em dưới 1 tuổi (19.000 trường hợp), 27% từ 1 đến 5 tuổi (khoảng 11.000 trường hợp) và 26% từ 5 tuổi trở lên (hơn 9.000 trường hợp).

99% trẻ em được nhận làm con nuôi trong nước có sức khỏe bình thường và chỉ khoảng 1% trẻ em mắc bệnh, khuyết tật.

“Người nhận con nuôi trong nước lựa chọn trẻ em rất kỹ để bảo đảm con nuôi hòa nhập tốt với gia đình và muốn giữ kín việc nuôi con nuôi. Đây là sự khác biệt giữa nuôi con nuôi trong nước và nuôi con nuôi có yếu tố nước ngoài”, lãnh đạo Cục Hành chính tư pháp thông tin.

Cơ quan này đánh giá, UBND cấp xã đã nghiêm túc thực hiện đầy đủ trách nhiệm được giao theo quy định pháp luật, tuân thủ việc xác minh, đánh giá điều kiện kinh tế, chỗ ở, tình trạng sức khỏe, phẩm chất đạo đức và năng lực chăm sóc, giáo dục trẻ của người nhận con nuôi. 

Song song với đó, việc tiến hành lấy ý kiến đồng ý của cha mẹ đẻ, người giám hộ, trẻ em từ đủ 9 tuổi trở lên… cũng được UBND cấp xã thực hiện nghiêm túc và phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an, tư pháp - hộ tịch, lao động - thương binh và xã hội trong xác minh nguồn gốc trẻ em, đặc biệt với trẻ bị bỏ rơi, trẻ mồ côi, không rõ thân nhân.

Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Ngọc nhấn mạnh những kết quả đó khẳng định Luật Nuôi con nuôi đã phát huy vai trò nền tảng trong bảo đảm quyền trẻ em, đặc biệt là trẻ em có hoàn cảnh đặc biệt, góp phần ổn định an sinh xã hội.

Ông Ngọc đề nghị các cơ quan tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, chuẩn hóa hệ thống cơ sở dữ liệu về nuôi con nuôi và quy trình xử lý hồ sơ; củng cố cơ sở vật chất và nhân sự làm công tác  này từ trung ương đến địa phương.

Bộ Tư pháp, Bộ Y tế, Bộ Công an, Bộ Ngoại giao cũng như các sở, ban ngành địa phương phải tăng cường phối hợp, thiết lập cơ chế trao đổi thông tin thường xuyên nhằm bảo đảm thống nhất, liên thông trong giải quyết từng vụ việc cụ thể, theo ông Ngọc.