Vũ khí "át chủ bài" của Ukraine sắp lộ diện, Nga sẵn sàng nghênh chiến?

"Vũ khí tiêu diệt Nga" chưa bị lộ diện

Defense News ngày 11/7 dẫn tuyên bố chung của lãnh đạo Mỹ, Đan Mạch và Hà Lan cho biết, quá trình chuyển giao máy bay chiến đấu F-16 cho Ukraine đang được tiến hành.

"Những máy bay chiến đấu F-16 sẽ bay trên bầu trời Ukraine vào mùa hè này, để đảm bảo rằng Ukraine có thể tiếp tục tự vệ một cách hiệu quả, trước sự gây hấn của Nga", Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken phát biểu tại hội nghị thượng đỉnh NATO ở Washington.

Chính phủ Đan Mạch và Hà Lan lần đầu tiên đồng ý cung cấp tiêm kích F-16 cho Ukraine vào năm ngoái. Sau đó các quốc gia khác như Na Uy và Bỉ cũng nối gót với lần lượt là 6 và 30 chiếc, tiếp đến là Hà Lan cam kết cung cấp 24 máy bay.

Theo nhiều thông tin khác nhau, trở ngại lớn nhất để Ukraine tiếp nhận F-16 không phải là điều kiện kỹ thuật hay thiếu máy bay bởi xét cho cùng, những chiến đấu cơ đã qua sử dụng này, về cơ bản đã bị loại khỏi biên chế quân đội các quốc gia trên và chúng có thể tham chiến ngay mà chưa cần sửa chữa hay nâng cấp.

Khó khăn hiện tại đối với Ukraine chính là việc đào tạo phi công, nhân viên kỹ thuật và xây dựng cơ sở vật chất hỗ trợ cho những chiếc F-16 này hoạt động.

Một trong những thách thức lớn nhất là rào cản ngôn ngữ vì để vận hành máy bay, các phi công và nhân viên mặt đất Ukraine phải hiểu và sử dụng thành thạo các thuật ngữ tiếng Anh kỹ thuật vốn rất khó đạt được trong thời gian ngắn.

Lầu Năm Góc tiết lộ, hiện có hơn 12 phi công Ukraine đã được đào tạo ở Đan Mạch và Mỹ, một số trong đó đã hoàn thành khóa đào tạo vào cuối tháng 5 vừa qua.

Tuy nhiên Ukraine vẫn phàn nàn số lượng phi công tốt nghiệp quá ít và yêu cầu các nước phương Tây tăng tốc đồng thời tiếp tục mở rộng quy mô đào tạo.

Truyền thông Mỹ thừa nhận, việc "xin" hoặc mua lại máy bay chiến đấu F-16 từ lâu đã là ưu tiên hàng đầu của Kiev. Trong mô tả của truyền thông Ukraine, loại chiến đấu cơ Mỹ này là một trong số ít "vũ khí tiêu diệt Nga" chưa bị lộ diện trong cuộc xung đột. Do đó, việc nhận F-16, sẽ giúp nâng cao tinh thần của Ukraine.

F-16 Ukraine đối mặt với thách thức

Mark Cancian, chuyên gia tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một tổ chức tư vấn của Mỹ, cho biết: "Nói một cách tượng trưng, điều này cực kỳ quan trọng. Đây thực sự là điều cuối cùng mà Tổng thống Zelensky coi là quan trọng nhất đối với quốc phòng Ukraine".

Ông Cancian tin rằng: "F-16 sẽ tăng cường khả năng đánh chặn cho Ukraine, nhưng sẽ không phải là giải pháp thần kỳ. Bởi lý do rất đơn giản là số lượng F-16 quá ít". Với 130 chiếc F-16, Ukraine sẽ chấm dứt ưu thế trên bầu trời của Nga, nhưng tổng số máy bay mà phương Tây hứa hẹn, sẽ chưa vượt quá 100 chiếc và thời gian giao hàng rất dài.

Justin Bronk, nhà phân tích tại một tổ chức tư vấn của Anh, cho rằng tuyên bố mới nhất có thể chỉ ám chỉ rằng, quyền sở hữu các máy bay chiến đấu F-16 này được chuyển cho Ukraine, tuy nhiên, trên thực tế chúng khó có thể sớm triển khai sẵn sàng chiến đấu.

Ông Bronk nhận định, Ukraine phải đối mặt với nhiều thách thức nghiêm trọng trong việc khai thác và sử dụng máy bay chiến đấu F-16. Ví dụ, Nga gần đây đã nhiều lần sử dụng tên lửa đạn đạo để tấn công các sân bay Ukraine.

Những cuộc không kích của Nga nhằm chứng tỏ khả năng phá hủy trực tiếp các sân bay Ukraine, nơi có thể được dùng làm căn cứ cho F-16 hoạt động.

Chuyên gia Bronk nhấn mạnh, các cuộc tấn công này của quân đội Nga nhắc nhở Ukraine rằng, nếu chưa có hệ thống phòng không đầy đủ, họ không nên kỳ vọng các máy bay chiến đấu F-16 sẽ phát huy hết khả năng chiến đấu.

Truyền thông quốc tế đã nhiều lần giới thiệu những chiếc máy bay chiến đấu F-16 cũ mà Ukraine sắp nhận được. Đây là những mẫu đầu tiên đã được hiện đại hóa và có khả năng phóng tên lửa không đối không tầm trung AIM-120, cùng nhiều loại vũ khí khác nhau.

Tuy nhiên, có thể có những vấn đề lớn về hiệu suất của radar điều khiển hỏa lực và tuổi thọ khung máy bay. Nói chung, chúng không thể cạnh tranh trực diện với Su-30SM, Su-35 và các máy bay chiến đấu chủ lực khác của Nga.

Ngoài ra, F-16 có yêu cầu cao về đường băng sân bay và các cơ sở hỗ trợ, đồng thời các sân bay hiện có ở Ukraine nhìn chung đang trong tình trạng kém. Đây là lý do khiến các chuyên gia phương Tây nghi ngờ về khả năng của Không quân Ukraine trong việc duy trì và vận hành những máy bay chiến đấu cũ do Mỹ sản xuất.

Còn theo The Guardian, hiện vẫn chưa rõ hiệu quả của F-16, một máy bay chiến đấu phản lực được thiết kế vào những năm 1970, trong cuộc đương đầu với Nga. Điều đặc biệt quan trọng là cách chúng được che giấu và bảo vệ khi ở trên mặt đất trong bối cảnh hệ thống phòng không của Ukraine bị kéo căng.

Nhưng điều thuận lợi cho Ukraine, đó là những chiếc F-16 này đều là trang bị tiêu chuẩn của NATO, nên có thể được tích hợp trực tiếp vào hệ thống chỉ huy và tình báo tích hợp của liên minh thông qua các liên kết dữ liệu. Như chúng ta đã biết, quân đội Nga đang đối đầu với quân đội Ukraine, dưới sự chỉ huy thống nhất của NATO.

Tuy nhiên, do các máy bay chiến đấu cũ thời Liên Xô mà quân đội Ukraine đang sở hữu, hiện không thể giao tiếp trực tiếp với hệ thống chiến đấu của NATO, nên hiệu quả chiến đấu không lý tưởng.

Nhưng với việc F-16 được đưa vào sử dụng, hiệu quả chiến đấu của Không quân Ukraine sẽ được cải thiện rất nhiều trong tương lai. Đồng thời, F-16 có thể sử dụng gần như toàn bộ vũ khí của NATO, nên lực lượng Kiev có thể sử dụng các máy bay chiến đấu này để mang vũ khí tấn công mặt đất tầm xa, đe dọa trực tiếp tới các mục tiêu hậu phương của Nga.

Trong tương lai, những chiếc F-16 này còn có thể hợp tác với 2 máy bay cảnh báo sớm mà Thụy Điển đã hứa hỗ trợ Kiev. Nhưng ông Bronk cho biết, Ukraine có thể không tìm được người có thể sử dụng thành thạo các máy bay cảnh báo sớm này, chứ đừng nói đến việc chỉ huy các hoạt động không quân phức tạp.