Vì sao "át chủ bài" Vòm Sắt của Israel để lọt nhiều tên lửa từ Hamas?

Quân đội Israel từ lâu vẫn tự hào về các hệ thống phòng không tiên tiến của mình như Iron Dome (Vòm Sắt), Arrow 3, Barak 8 và David's Sling - những lá chắn được thiết kế để bảo vệ Israel khỏi các mối đe dọa, từ tên lửa nhỏ đến tên lửa hành trình và tên lửa đạn đạo tầm xa.

Tuy nhiên, cuộc giao tranh đang diễn ra giữa Israel và lực lượng vũ trang Hamas của Palestine ở Gaza đã cho thấy một thực tế rằng: Không có hệ thống phòng không nào là hoàn hảo.

Nhà báo quốc phòng Iran Seyed Mohammad Taheri cho rằng, những hạn chế về mặt kỹ thuật của Vòm Sắt cùng với việc Hamas đã cải thiện tầm bắn và tốc độ của tên lửa đã khiến hệ thống phòng không tiên tiến của Israel ngày càng khó chống lại các cuộc tấn công của Hamas.

"Đã vài ngày trôi qua kể từ khi bắt đầu một đợt đụng độ mới giữa quân đội Israel và các nhóm kháng chiến của người Palestine. Điều đáng chú ý hơn cả là sức mạnh tên lửa của các nhóm vũ trang (Palestine), cũng như việc bắn khối lượng lớn tên lửa này vào lãnh thổ Israel", chuyên gia Taheri nhận định với hãng tin Tasnim.

Theo nhà quan sát Taheri, quân đội Israel lần đầu tiên phát hiện sức mạnh tên lửa ngày càng tăng của đối thủ là trong Chiến tranh Li Băng năm 2006, khi các tay súng Hezbollah bắn hàng nghìn rocket vào Israel, tấn công các thành phố, thị trấn và làng mạc để trả đũa một chiến dịch tương tự của Không quân Israel nhằm vào miền bắc Li Băng.

Vòm Sắt được đưa vào hoạt động từ năm 2011, trở thành bộ phận trung tâm của mạng lưới phòng thủ tên lửa và hàng không nhiều lớp của Israel.

Vòm Sắt có lẽ được giao sứ mệnh quan trọng nhất trong số các hệ thống phòng không của Israel khi chiến đấu với các lực lượng vũ trang như Hamas và Hezbollah. Vòm Sắt có nhiệm vụ đối phó với các tên lửa tầm thấp, tốc độ chậm và kém tinh vi hơn.

Các hệ thống phòng không tiên tiến hơn như Arrow 3 được thiết kế chống lại các mối đe dọa bao gồm tên lửa đạn đạo và tên lửa hành trình.

Tuy nhiên, Taheri cho biết trong khi Vòm Sắt đã được tham gia rất nhiều cuộc "thử nghiệm" thực chiến, thì "các hệ thống phòng không khác của quân đội Israel, ngoại trừ trong một số trường hợp nhất định, vẫn chưa tham gia vào bất kỳ một cuộc xung đột lớn nào, do vậy hiệu quả của chúng vẫn còn gây tranh cãi".

Mỗi hệ thống Vòm Sắt được trang bị radar, mô-đun chỉ huy và điều khiển cùng 3 bệ phóng với 20 tên lửa đánh chặn Tamir cho mỗi bệ phóng. Israel có tổng cộng 12 hệ thống Vòm Sắt trong kho vũ khí của mình.

Điểm yếu của Vòm Sắt

Theo chuyên gia Taheri, Vòm Sắt có một số điểm yếu.

Thứ nhất, số lượng hệ thống Vòm Sắt hiện có không đủ để bao phủ "toàn bộ lãnh thổ Israel", do vậy, trong trường hợp xảy ra chiến tranh trên nhiều mặt trận, hệ thống này sẽ không thể đáp trả tất cả các cuộc tấn công bằng tên lửa và rocket, khiến hệ thống phòng không tầm thấp của Israel rất dễ bị tổn thương.

Thứ hai, Vòm Sắt không thể đánh chặn tên lửa hoặc rocket được bắn từ khoảng cách dưới 4 km, có nghĩa là việc bố trí các bệ phóng của đối phương ở khoảng cách gần hơn sẽ gây ra "mối đe dọa nghiêm trọng" cho hệ thống phòng thủ của Israel. Ngoài ra, Vòm Sắt không thể theo dõi các mục tiêu bay với tốc độ cao và thời gian bay dưới 28 giây.

Hơn nữa, đầu đạn của tên lửa sử dụng trong hệ thống Vòm Sắt được trang bị ngòi nổ gần, với khoảng cách tiêu diệt mục tiêu tối ưu là 1 mét, nếu không đảm bảo yếu tố này, khả năng các mảnh vỡ của Vòm Sắt xuyên thủng mục tiêu và phá hủy nó sẽ giảm đi. Việc không thể đối phó với hỏa lực ồ ạt cùng một lúc cũng là vấn đề lớn đặt ra với Vòm Sắt.

Ngoài ra, giá tên lửa đánh chặn của Vòm Sắt cao hơn nhiều so với chi phí thấp của các tên lửa được các nhóm như Hamas và Hezbollah sử dụng, khiến việc bắn hạ trở thành một nỗ lực tốn kém, bất chấp khoản trợ cấp hàng tỷ USD của Mỹ dành cho quân đội Israel.

"Theo thông tin công khai, mỗi tên lửa của Vòm Sắt có giá từ 40.000 đến 100.000 USD, trong khi mỗi tên lửa do các nhóm vũ trang người Palestine bắn ra chỉ có giá từ 1.000 USD đến 5.000 USD", Taheri cho biết.

Cuối cùng, chuyên gia Taheri cho rằng tốc độ, độ chính xác, tầm bắn và hiệu quả được cải thiện của tên lửa đang được các nhóm vũ trang người Palestine sử dụng là một thách thức khác đối với các hệ thống phòng không của Israel.

"Sức mạnh gia tăng của các tên lửa được các nhóm vũ trang (người Palestine) sử dụng khiến cho phạm vi cuộc chiến, từng chỉ giới hạn ở biên giới của Dải Gaza, đã mở rộng đến tận sâu vùng lãnh thổ của Israel", Taheri nhận định thêm.

Nhà quan sát Taheri nhấn mạnh rằng việc Hamas từng bước cải tiến tên lửa, đồng thời nghiên cứu kỹ lưỡng các điểm mạnh và điểm yếu của hệ thống phòng không Israel nói chung và đặc biệt là Vòm Sắt, đã cho phép Hamas đạt được sức mạnh chưa từng thấy.

"Nếu điều này vẫn tiếp diễn, nó sẽ dẫn đến việc các nhóm vũ trang (người Palestine) sẽ có được những vũ khí tiên tiến hơn những vũ khí mà họ đang sở hữu, và giáng những đòn nặng nề hơn vào Israel", Taheri cảnh báo.

Tranh cãi về độ chính xác

Theo Sputnik, tập đoàn công nghệ quốc phòng khổng lồ của Israel, Rafael, từng tuyên bố hệ thống Vòm Sắt do họ sản xuất có tỷ lệ đánh chặn thành công là 90%, đồng thời hơn 2.500 tên lửa Hamas và Hezbollah đã bị đánh chặn thành công từ năm 2011 đến tháng 1/2021.

Tuy nhiên, quân đội Israel đưa ra con số thấp hơn về tỷ lệ đánh chặn chính xác của Vòm Sắt, cho rằng tỷ lệ này dao động từ 85-90%. Hơn nữa, ngay cả trước khi bùng phát các cuộc giao tranh gần đây, các quan chức tình báo và an ninh quốc gia Israel đã cảnh báo chính phủ về khả năng các lực lượng vũ trang người Palestine có thể phóng tới 1.000 rocket vào Israel trong một ngày, và rốt cuộc sẽ xuyên thủng lá chắn Vòm Sắt.

Ngày 14/5, biên tập viên Yonah Jeremy Bob của báo Jerusalem Post nhận định rằng ngay cả Hamas, vốn được cho là có năng lực yếu hơn đáng kể so với Hezbollah hoặc bất kỳ tổ chức nào mà Israel phải đương đầu, cũng đã tìm ra cách để vô hiệu hóa một phần Vòm Sắt bằng cách bắn tên lửa đồng loạt, áp đảo hệ thống phòng không của Israel.

"Điều này có nghĩa là Vòm Sắt không còn hiệu quả nữa? Không. Nó vẫn chặn được phần lớn tên lửa bắn vào các khu dân cư của Israel. Câu hỏi lớn hơn là liệu ước tính của tình báo Israel rằng Hamas chỉ có vài trăm tên lửa có thể vươn tới Tel Aviv (Israel) có chính xác hay không", Bob cho biết.

"Nếu ước tính trên là chính xác, Hamas có thể đã sử dụng hết phần lớn kho vũ khí của mình trong các cuộc giao tranh trong tuần này. Nhưng nếu Hamas có nhiều tên lửa tầm xa hơn, điều đó có thể ảnh hưởng đến kế hoạch của Israel trong đợt căng thẳng lần này, đặc biệt là việc liệu họ muốn cuộc giao tranh kéo dài bao lâu", Bob viết.