Tổng thống Ba Lan gây tranh cãi vì phát ngôn liên quan tới Crimea

Reuters đưa tin, Tổng thống Ba Lan cho biết ông không chắc liệu Ukraine có thể giành lại quyền kiểm soát Crimea do Nga kiểm soát hay không nhưng tin rằng nước này có thể giành lại Donetsk và Luhansk. Phát ngôn này đã bị các chính trị gia trong liên minh cầm quyền ở Ba Lan chỉ trích.

Warsaw là một trong những bên ủng hộ mạnh mẽ nhất cho Kiev kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự ở nước láng giềng từ năm 2022. Giới chức Ba Lan từng tuyên bố Ukraine cần phải giành lại quyền kiểm soát toàn bộ lãnh thổ của mình để ngăn chặn Moscow giành thêm đất.

Tổng thống Andrzej Duda đã nhắc lại quan điểm này trong cuộc phỏng vấn trên kênh Kanal Zero vào cuối ngày 2/2. Tuy nhiên, khi được hỏi liệu ông có tin Ukraine thực sự có thể giành lại Crimea được hay không, ông nói: "Thật khó để tôi trả lời câu hỏi đó".

Ông nói: "Tôi không biết liệu (Ukraine) có lấy lại được Crimea hay không, nhưng tôi tin rằng họ sẽ lấy lại được Donetsk và Luhansk".

Ông cho biết bán đảo Crimea mà Nga sáp nhập vào năm 2014, "là một nơi đặc biệt... cũng vì những lý do lịch sử. Bởi vì trên thực tế, nếu chúng ta nhìn về mặt lịch sử, Nga đã kiểm soát bán đảo này trong hầu hết lịch sử".

Crimea vốn thuộc Nga kể từ năm 1783, cho tới ngày 19/2/1954 khi nó trở thành "món quà" Tổng Bí thư Liên Xô Nikita Khrushchev dành tặng nước Cộng hòa Xô Viết Ukraine. Đây là món quà nhằm kỷ niệm 300 năm ngày Ukraine ký hiệp ước Pereiaslav, thống nhất với chế độ Nga hoàng.

Quyết định trao Crimea cho Ukraine đến nay vẫn gây nhiều tranh cãi về lý do thực sự khiến lãnh đạo Liên Xô "cắt" lãnh thổ này cho Ukraine và liệu đó có phải là quyết định hợp pháp hay không. 

Mặt khác, động thái sáp nhập Crimea của Nga vào năm 2014 không được Ukraine và phương Tây công nhận vì họ cho rằng cuộc trưng cầu dân ý do Moscow tổ chức không hợp lệ.

Ukraine nhiều lần đã tuyên bố sẽ giành lại từng tấc đất, bao gồm cả Crimea. 

Sau phát ngôn của ông Duda, Đại sứ Ukraine tại Ba Lan, Vasyl Zvarych, ngày 3/2 cho biết: "Crimea là của Ukraine: Nó đã và sẽ vẫn như vậy. Việc giành lại Crimea là nhiệm vụ và nghĩa vụ chung của chúng tôi với thế giới tự do".

Nhận định của ông Duda bị các nghị sĩ trong liên minh cầm quyền ở Ba Lan chỉ trích. Ông vốn là đồng minh của đảng Luật pháp và Công lý (PiS) theo chủ nghĩa dân tộc đã mất quyền lực vào tháng 12 sau khi không giành được đa số ghế trong cuộc bầu cử tháng 10.

Roman Giertych, một nhà lập pháp thuộc nhóm lớn nhất trong liên minh cầm quyền, cho biết: "Tôi muốn nhắc ông Duda rằng có những thành phố ở đất nước chúng ta trong lịch sử thuộc về Ba Lan trong thời gian ngắn hơn so với một quốc gia khác".

Ông Giertych cho rằng phát ngôn của ông Duda là thiếu đi sự sáng suốt.

Trong khi đó, nghị sĩ đảng PiS Radoslaw Fogiel cho hay những lời chỉ trích như vậy đối với phát ngôn của ông Duda là vô căn cứ. "Ông ấy đã trả lời trực tiếp câu hỏi về việc Ukraine lấy lại Crimea bằng cách nói rằng ông ấy không biết", nhà làm luật Fogiel cho hay.