Thời cơ đến bất ngờ: Nga tấn công cả bắc lẫn nam, bao vây Avdiivka

Vậy những động thái trên của Quân đội Nga liệu chỉ là hành động tình thế hay là một nước cờ hiểm trên bàn cờ đại cục và xung đột Ukraine gần như đã được định đoạt?

Xung đột Ukraine không còn là ưu tiên hàng đầu của Mỹ và phương Tây

Có một vấn đề cốt lõi cuộc xung đột tại Ukraine chính là việc Kiev đang phụ thuộc gần như hoàn toàn vào các gói viện trợ tài chính và quân sự từ Mỹ và phương Tây.

Sau gần 2 năm chiến sự, nguồn lực nội tại của Ukraine gần như đã cạn kiệt và Tổng thống Zelensky thừa nhận trong cuộc trả lời phỏng vấn CNN phát sóng ngày 11/9 rằng, "Nga có thể thắng trong cuộc xung đột này" nếu không có sự trợ giúp tài chính và quân sự liên tục từ Mỹ.

Tuyên bố đó tưởng chừng như khó xảy ra thì hôm 7/10, xung đột giữa Israel và Hamas bùng phát tại Trung Đông, các nguồn lực của Mỹ và phương Tây nhanh chóng đổi hướng dành cho Tel Aviv thay vì Kiev. Điều này kết hợp với những thất bại trên chiến trường phản công và "sự thất vọng" của chính giới Mỹ và châu Âu với Ukraine đã khiến tình hình càng trở nên tồi tệ hơn bao giờ hết.

Thông tin về việc Kiev có thể sẽ không có các gói viện trợ lớn mới từ Mỹ đã được người phát ngôn Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John Kirby đưa ra trong buổi họp báo ngày 11/10. Washington cảnh báo rằng các nguồn lực hỗ trợ Ukraine đang cạn kiệt.

Theo đó, Mỹ cam kết sẵn sàng tiếp tục giúp đỡ Kiev, nhưng các nguồn lực của nước này "đang tiến gần đến giới hạn khả năng của mình" bởi việc Washington gián tiếp tham gia cùng lúc vào hai cuộc xung đột.

"Về vấn đề tài chính cho Ukraine, chúng ta đang tiến đến thời điểm không có đủ nguồn tài chính cần thiết", ông John Kirby tuyên bố.

Chính quyền Mỹ đang tính toán khả năng việc kết hợp hỗ trợ cho Israel và Ukraine. Cần lưu ý rằng Washington đang xem xét khả năng kết hợp nguồn tài trợ của Tel Aviv và Kiev vào một dự luật. Tuy nhiên, Thượng nghị sĩ Mỹ, thành viên Đảng Cộng hòa Josh Hawley kêu gọi gửi cho Israel tất cả số tiền dự kiến viện trợ dành cho Ukraine.

Theo nhà khoa học chính trị Nga Dmitry Rodionov, nếu cuộc xung đột Israel - Hamas được giải quyết nhanh chóng, sẽ không có gì thay đổi đối với Kiev, nhưng một khi xung đột kéo dài vài tháng, Ukraine có thể gặp vấn đề.

"Trong trường hợp này, Kiev sẽ không nằm trong danh sách ưu tiên. Một lượng lớn vũ khí và viện trợ khác sẽ được chuyển đến Trung Đông", chuyên gia này dự báo.

Chúng tôi có rất nhiều nỗi sợ hãi, chúng tôi có tiền, chúng tôi có vũ khí, nhưng chúng tôi đang ở giai đoạn cuối, cũng là giai đoạn khó khăn nhất.

Không chỉ có viện trợ quân sự, theo ông Apty Alaudinov - chỉ huy đặc nhiệm Akhmat của Chechnya, nhiều chuyên gia quân sự phương Tây cũng như lính đánh thuê nước ngoài dường như đã rời Ukraine trong âm thầm.

Tình hình xấu đi đối với Kiev còn được ông Oleg Soskin, người từng là cố vấn kinh tế cho 2 đời tổng thống Ukraine Leonid Kravchuk và Leonid Kuchma chia sẻ trên trang Youtube cá nhân rằng, Ukraine đang cạn kiệt vũ khí và tài chính để duy trì chiến đấu, đồng thời nguồn viện trợ mới từ các nước phương Tây có thể bị cắt trong bối cảnh xung đột ở Israel.

Bản thân Tổng thống Ukraine Zelensky cũng cảm thấy sự nghiêm trọng của vấn đề này. Trả lời phỏng vấn kênh truyền hình Digi24 của Romania hôm 10/10, ông nói: "Đây là phần cuối của cuộc xung đột, chứ không phải giai đoạn giữa... Chúng tôi có rất nhiều nỗi sợ hãi, chúng tôi có tiền, chúng tôi có vũ khí, nhưng chúng tôi đang ở giai đoạn cuối, cũng là giai đoạn khó khăn nhất".

Nhà lãnh đạo Ukraine tin tưởng rằng cuối cùng Nga sẽ phải rút quân, song ông không đưa ra một mốc thời gian cụ thể.

"Chúng tôi đang phản công và tôi biết chắc rằng Nga sẽ phải rút hết quân khỏi lãnh thổ của chúng tôi. Tôi nghĩ tôi biết đó là khi nào, nhưng tôi không thể tiết lộ ở đây", ông nói.

Tổng thống Zelensky phàn nàn rằng sự chú ý của cộng đồng quốc tế đối với cuộc xung đột Ukraine đã giảm đi do tình hình ở Israel. Ông cho rằng những tình huống như vậy có thể gây ra hậu quả cho Kiev và hy vọng sẽ tiếp tục nhận được sự hỗ trợ từ Mỹ vì nếu Ukraine không có sự hỗ trợ này "thời gian sẽ đứng về phía Nga".

Tại sao Nga lại tung đòn phản công trước mùa đông?

Để nhận xét về tình hình Ukraine hiện tại thì có thể tóm gọn trong một câu châm ngôn: "Bất hạnh của người này, nhưng là hạnh phúc của người khác". Điều này giúp giải thích tại sao Moscow và Quân đội Nga nhanh chóng có những phản ứng gần như tức thì trên chiến trường.

Tuy nhiên, một vấn đề đặt ra là tại sao Nga lại tung đòn phản công ở thời điểm hiện tại khi mùa đông ở Ukraine đang tới gần? Khi xét về thế và lực của Nga, chúng ta dễ dàng hiểu được Moscow đã nhận thấy thời cơ chín muồi chợt đến khá bất ngờ do cuộc xung đột Israel - Hamas.

Xét về thế, "phòng tuyến Surovikin" đã giúp Quân đội Nga gây tổn thất đáng kể cho phía Ukraine, đặc biệt là các đơn vị cơ động và tinh nhuệ được NATO đào tạo và trang bị. Lực lượng của Kiev đã mất số lượng lớn trang bị thiết bị hiện đại khi lao vào bãi mìn và hỏa lực dày đặc trước và trong tuyến phòng thủ kiên cố của Nga.

Moscow bằng phương pháp chậm và chắc, đã giành lại thế chủ động trên chiến trường khi có thể lựa chọn địa bàn cũng như thời điểm nổ súng để giành lợi thế.

Một điều quan trọng hơn chính là tinh thần chiến đấu của binh sĩ Ukraine đang xuống thấp sau gần 5 tháng phản công bất thành và thiệt hại nặng. Trong khi đó, binh sĩ Nga dường như đang có tinh thần chiến đấu tốt.

Không khó để nhận ra điều này với qua những hình ảnh về binh sĩ Nga kiên cường phòng thủ trước các đợt tấn công áp đảo từ phía Ukraine hay "kỳ tích" 1 chọi 8 của kíp xe tăng T-80BVM Nga tại mặt trận Zaporizhia…

Xét về lực, từ đầu năm 2023 tới nay, Quân đội Nga đã tích lũy được nguồn lực đáng kể về cả nhân lực và vật lực với khoảng gần 500.000 binh sĩ và lực lượng tình nguyện cùng khối lượng lớn trang bị khí tài, đạn dược từ ngành công nghiệp quốc phòng nội địa, lẫn từ các nguồn cung cấp khác.

Một yếu tố quan trọng khác, khả năng tác chiến trong mùa đông được cho là lợi thế của Nga nhờ những kinh nghiệm quý báu đã được tích lũy qua nhiều cuộc chiến trong quá khứ và tự chủ được nguồn lực hậu cần.

Chính vì những lợi thế về thời cơ, thế và lực nói trên, Quân đội Nga đã mở đợt phản công quy mô tương đối lớn nhưng có thể kết thúc sớm ngay khi những đợt giá rét mùa đông đến, tức là giao tranh sẽ bùng nổ ác liệt trong vài tuần tới.

Tấn công Avdiivka: Mũi tên trúng nhiều đích của Nga

Cục diện chiến trường từ đầu cuộc phản công của Ukraine tới nay, Nga luôn duy trì thế "công bắc, thủ nam" khiến Ukraine phải dàn trải nguồn lực để đối phó. Tuy nhiên, hiện nay thời cơ đã đến, Moscow đang có những bước đi bất ngờ khi mở một đợt tấn công trên toàn mặt trận dài cả nghìn km để kéo giãn tuyến phòng thủ của Ukraine.

Không khó để nhìn ra hình bóng của học thuyết tác chiến thọc sâu trứ danh của Hồng quân Liên Xô trên mặt trận. Hàng loạt mũi tấn công được Nga tung ra ở Nam Donetsk, Donetsk và hướng Kupyansk. Sau khi đạt mục tiêu về kéo giãn phòng tuyến Ukraine, mũi tấn công chủ lực đã hình thành với mục tiêu cô lập hoàn toàn thành phố chiến lược Avdiivka.

Dù có nắm được hay không thì đòn tấn công của Nga đã khiến giới chức quân sự Ukraine lúng túng và với nguồn lực hạn chế, khả năng đối phó của Kiev với tình huống này là rất chậm chạp.

Chuyên gia Oleg Soskin nhận định rằng, quân đội Nga đang tiến vào khu vực Avdiivka, Donetsk và Tổng Tham mưu trưởng Lực lượng vũ trang Ukraine Valery Zaluzhny cùng các tướng lĩnh khó có thể đáp trả. "Cuộc tấn công của Nga đang diễn ra ở khu vực Kupyansk và giờ họ đã quyết định giáng một đòn nặng nề vào khu vực Avdiivka", ông nói.

Đánh giá về hướng tấn công mới, các chuyên gia quân sự Nga Anatoly Matviychuk và Viktor Litovkin cho biết, việc kiểm soát vùng lãnh thổ này sẽ mở toang con đường tiến tới thành phố chiến lược Kramatorsk và là bước tiến quan trọng đẩy Ukraine ra khỏi vùng Donbass.

Cuộc tấn công của Nga đang diễn ra ở khu vực Kupyansk và giờ họ đã quyết định giáng một đòn nặng nề vào khu vực Avdiivka.

"Avdiivka là thành trì mà Ukraine đã chuẩn bị trong 8 năm. Nó mang tính chiến lược và quan trọng xét từ quan điểm phòng thủ của toàn bộ khu vực trên hướng Kramatorsk. Thứ hai, trong khu vực này có các trận địa pháo binh liên tục nã hỏa lực vào thành phố Donetsk.

Khi giành được Avdiivka, Nga đang đẩy đối phương ra khỏi Donetsk và đảm bảo an toàn cho người dân. Thứ ba, kiểm soát khu vực này cho phép Quân đội Nga tiến lên phía trước", chuyên gia Anatoly Matviychuk giải thích.

Cùng quan điểm, ông Viktor Litovkin nói thêm rằng, giành quyền kiểm soát thành phố sẽ giúp kiểm soát các vùng lãnh thổ mới ở vùng Donetsk: "Chúng ta kiểm soát Avdiivka càng sớm thì chúng ta sẽ tiến tới Kramatorsk và nhiều khu vực khác ở Donetsk. Điều này cũng đồng nghĩa với việc các vụ pháo kích vào thành phố Donetsk sẽ chấm dứt".

Trong khi đó, các binh sĩ thuộc Trung đoàn bộ binh 105 của vùng Donetsk đã tuyên bố, Quân đội Nga cũng mở cuộc phản công từ sườn phía Nam theo hướng tương tự, thừa nhận rằng tình hình đang "tiến tới việc tạo ra một "nồi hầm" mang tên Avdiivka".

Như vậy, đòn tấn công của Quân đội Nga nhằm bao vây, rồi từng bước giành lại thành phố chiến lược này chính là xé toang tuyến phòng thủ kiên cố của Ukraine tại Donbass. Tuy nhiên, dường như họ sẽ không công phá trực diện vào Avdiivka, mà có thể biến nó thành một "Bakhmut thứ hai" để tiêu hao nguồn lực của Kiev, nhất là trong mùa đông.

Hơn thế nữa, khi tuyến phòng ngự bị co kéo trong bối cảnh nguồn lực có hạn, Ukraine sẽ tiếp tục bộc lộ các điểm yếu ở nhiều mặt trận khác. Điều gì sẽ xảy ra nếu Quân đội Nga quyết tâm khép túi ở Robotine hay Serverst, đẩy mạnh tấn công để kiểm soát hoàn toàn bờ phải sông Oskol ở vùng Lugansk.

Những đòn tấn công liên hoàn này có thể kết thúc ngay khi mùa đông tới khiến Ukraine không thể phản công và Quân đội Nga có thời gian củng cố công sự trận địa. Nếu điều đó xảy ra thì cơn ác mộng của Ukraine đang đến rất gần…