Thành phố "ma" ở chảo lửa Đông Ukraine sau giao tranh khốc liệt

Bà Nina Zakharenko bật khóc khi lên xe buýt để sơ tán khỏi thành phố Bakhmut. Quân đội Nga đang tiến về Bakhmut - nơi bà học đại học, gặp người chồng của bà sau này và nuôi dạy hai con gái.

Bà Zakharenko đã 72 tuổi và có thể sẽ rời Bakhmut mãi mãi. "Bakhmut là ngôi nhà duy nhất của tôi", bà nói.

Quân đội Nga đang ở ngoại ô thành phố Bakhmut và pháo kích dồn dập. Cuộc tấn công này là một phần trong chiến dịch của Nga nhằm kiểm soát tỉnh Donetsk, sau khi Moscow tuyên bố giành được tỉnh Lugansk vào cuối tuần trước.

Donetsk và Lugansk, hay gọi chung là vùng Donbass, đã ghi nhận các cuộc giao tranh khốc liệt trong những tuần qua. Nga đã đặt mục tiêu "giải phóng hoàn toàn" Donbass trong giai đoạn hai của chiến dịch quân sự ở Ukraine.

Các cuộc tấn công vào Bakhmut, một khu vực đóng quân quan trọng của lực lượng Ukraine trong những tuần gần đây, cho thấy chiến thuật pháo binh mà Nga sử dụng để kiểm soát hai thành phố cuối cùng ở tỉnh Lugansk và đẩy lùi lực lượng phòng thủ Ukraine.

Theo giới chức Ukraine và các nhóm viện trợ quốc tế, ít nhất một nửa trong số 6,1 triệu dân đã chạy khỏi Donbass trong những tháng giao tranh gần đây. Dù cho bên nào giành được ưu thế, một thực tế không thể phủ nhận là rất ít người có thể quay trở lại Donbass trong thời gian tới.

Chiến sự nổ ra đã phá hủy các nhà máy và tàn phá các thành phố ở Donbass - vùng công nghiệp quan trọng ở miền Đông Ukraine. Tuy nhiên, từ trước khi Nga mở chiến dịch quân sự, Donbass đã đối mặt với tương lai khó khăn. Ngay cả khi xung đột dừng lại, các nhà máy và mỏ than ở Donbass cũng khó có thể hồi sinh.

Gần 5 tháng chiến sự đã phá hủy các công trình quan trọng, giúp cho các thành phố duy trì hoạt động như nhà máy, sân bay, nhà ga. Các tòa chung cư, trường học, bệnh viện, nhà thờ và trung tâm mua sắm cũng bị xóa sổ.

Phát biểu tại hội nghị các nhà tài trợ quốc tế ở Italy trong tuần này, Thủ tướng Ukraine Denys Shmyhal cho biết, hơn 1/4 triệu người xác nhận nhà ở của họ bị hư hại hoặc bị phá hủy, và chi phí tái thiết ước tính khoảng 750 tỷ USD.

Chiến sự vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại. Ngày 5/7, Nga bắt đầu tăng cường pháo kích vào Donetsk, báo hiệu chiến dịch mới sau khi Lugansk thất thủ.

Tại thành phố Sloviansk ở Donetsk, Thị trưởng Vadym Lyakh hôm 5/7 kêu gọi người dân sơ tán, nói rằng thành phố này đang trở thành chiến tuyến trong các cuộc giao tranh.

"Pháo binh đã tấn công thành phố", ông Lyakh cảnh báo, đồng thời cho biết 40 ngôi nhà đã bị phá hủy trong trận pháo kích một ngày trước đó.

Các nhà phân tích quân sự dự đoán, sau khi kiểm soát Lugansk, Nga sẽ tìm cách bao vây các thành phố Bakhmut, Sloviansk và Kramatorsk.

Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố Ukraine sẽ giành lại vùng lãnh thổ đã mất ở Donbass. Giới chức Ukraine vẫn hy vọng có thể cắt đứt tuyến tiếp viện của Nga bằng các loại vũ khí tầm xa mới do Mỹ và châu Âu cung cấp.

Những người dân sống ở khu vực tiến công của Nga khó có thể chờ đợi để biết khi nào chiến sự đổi chiều. Vào buổi tối, chỉ có một hoặc hai cửa sổ còn sáng đèn dọc theo các tuyến đường. Các quảng trường trong thành phố vắng vẻ, Donbass như biến thành vùng đất không người.

Hào phòng thủ cắt ngang qua các cánh đồng, nhưng nông dân hiếm khi xuất hiện. Những con đường cao tốc trải dài qua các thị trấn bỏ hoang và ngổn ngang những nhà máy đổ nát.

Ở Bakhmut, thành phố với những con đường rợp bóng cây, những tòa chung cư và là nơi sinh sống của khoảng 100.000 dân trước chiến tranh, bây giờ chỉ còn lại những con đường vắng vẻ. Chỉ có một vài phương tiện quân sự di chuyển qua lại.

Giới chức Nga thông báo họ dự định sẽ sơ tán 700.000 dân. Các quan chức khu vực cho biết tại Donetsk, 80% người dân đã rời đi. Các khu vực chiến sự đã biến thành những thành phố ma.