Sứ mệnh đặc biệt của F-16 Ukraine khi tiếp cận không phận do Nga kiểm soát

Bảy tháng sau khi chính thức tham gia chiến đấu vào tháng 8/2024, các tiêm kích Lockheed Martin F-16 của Ukraine đang thực hiện các nhiệm vụ bay hàng ngày, đôi khi nhiều lần mỗi ngày đối với từng máy bay.

Cất cánh từ một mạng lưới đường băng nhỏ trên khắp đất nước, đôi khi phối hợp cùng các tiêm kích Dassault Mirage 2000 mới được Ukraine tiếp nhận, những chiếc F-16 này đang bắn hạ máy bay không người lái tấn công của Nga, gây nhiễu radar Nga bằng các thiết bị tác chiến điện tử gắn dưới thân, thả bom dẫn đường chính xác.

Ngoài ra, F-16 cũng làm nhiệm vụ đặc biệt: Sử dụng hệ thống tự bảo vệ trên tiêm kích để xác định vị trí các hệ thống phòng không của Nga.

"Chúng tôi liên tục thực hiện các chuyến bay trinh sát trên không. Chúng tôi thực hiện các chuyến bay trinh sát điện tử", một phi công lái F-16 của Ukraine cho biết.

Trong số hàng nghìn chiếc F-16 đang hoạt động trên toàn thế giới, có một số được trang bị đặc biệt để thực hiện nhiệm vụ trinh sát với các cụm camera hoặc radar gắn dưới thân. Tuy nhiên, Ukraine dường như chưa nhận được bất kỳ cụm thiết bị nào như vậy.

Thay vào đó, khoảng 16 chiếc F-16 mà Ukraine đã nhận được thường bay với các tên lửa không đối không dẫn đường hồng ngoại AIM-9, tên lửa không đối không dẫn đường radar AIM-120, bom lượn dẫn đường chính xác Small Diameter Bomb và các cụm tác chiến điện tử AN/ALQ-131, có khả năng phát tín hiệu nhiễu vô tuyến làm mờ màn hình radar của đối phương.

Các cụm AN/ALQ-131 này được lập trình bởi một nhóm chuyên gia Không quân Mỹ tại Florida và có thể "tạo ra một vùng ưu thế trên không trong thời gian ngắn để đạt được mục tiêu có tầm quan trọng chiến lược", một quan chức Không quân Mỹ giải thích.

Tiêm kích F-16 của Ukraine cũng có thể mang theo Hệ thống Phóng Vật gây nhiễu tích hợp trên cánh (PIDS) và Hệ thống Tác chiến Điện tử Tích hợp trên cánh (ECIPS).

PIDS phóng các mảnh kim loại gây nhiễu và pháo sáng để đánh lừa tên lửa đối không dẫn đường radar và hồng ngoại đang lao tới. ECIPS chứa các hệ thống phòng thủ thụ động để bổ sung cho biện pháp đối phó chủ động, bao gồm bộ gây nhiễu AN/ALQ-162 để vô hiệu hóa radar mặt đất, cũng như hệ thống cảnh báo tên lửa AN/AAR-60 để kích hoạt cơ chế phòng thủ thụ động.

Hệ thống cảnh báo này kết nối với hệ thống quản lý tác chiến điện tử do công ty Terma (Đan Mạch) sản xuất, đồng thời hiển thị trên bảng điều khiển trong buồng lái, cho phép phi công xác định vị trí radar đối phương so với máy bay của họ.

Nếu các phi công F-16 của Ukraine đang thực hiện nhiệm vụ trinh sát điện tử, họ có thể dựa nhiều vào hệ thống của Terma.

Đây là một năng lực hoàn toàn mới và quan trọng đối với Ukraine. Các máy bay chiến đấu đời cũ của Không quân Ukraine như MiG-29 và Su-27, thậm chí còn không được trang bị hệ thống gây nhiễu, chứ chưa nói đến việc có hệ thống tự bảo vệ tích hợp có thể kiêm nhiệm vụ trinh sát.

Theo lời giải thích của phi công F-16 ẩn danh, quy trình thực hiện các phi vụ này rất đơn giản. Các tiêm kích F-16 thực hiện nhiệm vụ trinh sát, xác định vị trí radar Nga dựa trên tín hiệu phát ra của chúng, sau đó hạ cánh để các chuyên gia tình báo phân tích dữ liệu và lập kế hoạch tấn công.

"Khi tổng hợp tất cả thông tin này, chúng tôi sẽ lên kế hoạch cho các chuyến bay tiếp theo để phá hủy mục tiêu của đối thủ", phi công cho biết.

Khi các tiêm kích F-16 được gắn vũ khí và quay trở lại bầu trời, họ sẽ biết được vị trí của radar Nga ở đâu và phóng vũ khí chính xác để phá hủy. Ngoài ra, việc biết radar của Nga cũng giúp cho F-16 tránh bay vào khu vực không phận mà phòng không Nga kiểm soát để đảm bảo an toàn.