"Quái điểu" của Mỹ giúp Ukraine tiêu diệt tên lửa S-400 Nga

UAV RQ-4B hoạt động sát không phận Nga nhằm mục đích gì?

Sau khi Không quân Mỹ triển khai máy bay không người lái (UAV) trinh sát RQ-4B Global Hawk trên không phận Biển Đen gần lãnh thổ Nga, nhiều nguồn tin thân Moscow cho rằng, chính loại UAV trinh sát chiến lược tầm cao này, được Washington sử dụng để theo dõi hệ thống phòng không quốc gia của đối thủ nhằm cung cấp thông tin, giúp Ukraine tiêu diệt vô hiệu hóa các tổ hợp tên lửa S-300 và S-400.

Nhà phân tích quân sự Nga Dmitry Drozdenko, trong buổi nói chuyện với Sputnik lưu ý rằng, sứ mệnh của UAV RQ-4B dường như liên quan đến một "nỗ lực khiêu khích nhằm phát hiện các hệ thống phòng không của Nga trong khu vực này", mục đích là để hỗ trợ quân đội Ukraine tiêu diệt chúng.

Đặc biệt, ông Drozdenko nhấn mạnh rằng, UAV RQ-4B của Mỹ đã tắt bộ phát đáp trong hành trình bay, buộc lực lượng phòng không Nga phải kích hoạt hệ thống radar phòng không để theo dõi nó.

UAV trinh sát chiến lược tầm cao RQ-4B Global Hawk - với chi phí ước tính khoảng 222 triệu USD mỗi chiếc - là một trong những UAV hiện đại nhất hiện có của phương Tây nhờ khả năng hoạt động liên tục hơn 32 giờ trên không.

Loại UAV này đã gây chú ý toàn cầu vào tháng 6/2019, khi một chiếc hoạt động ở "chế độ tàng hình hoàn toàn", tức là không bật bộ phát đáp trong hành trình, nên bị lực lượng phòng không Iran bắn rơi.

Trong những năm trước, Không quân Mỹ đã có những bước đi táo bạo để thử thách khả năng phòng không của Nga. Đáng chú ý, trong hai năm qua, họ đã triển khai máy bay chiến đấu thế hệ thứ năm F-35, để thu thập dữ liệu điện tử về các hệ thống phòng không chủ lực tầm xa của Nga như S-300 và S-400.

Khi đề cập đến các hoạt động ở Đông Âu, Đại tá Craig Andrle, chỉ huy Phi đội máy bay chiến đấu số 388 của Mỹ tại châu Âu, đã làm sáng tỏ trong một cuộc phỏng vấn vào đầu năm 2023.

Ông tiết lộ: "Chúng tôi không vượt qua biên giới, chúng tôi không bắn bất cứ thứ gì hoặc thả bất cứ thứ gì. Nhưng máy bay chiến đấu của chúng tôi luôn có thể phát hiện, thu thập thông tin và đã làm điều đó rất tốt...".

Trước khi xung đột ở Ukraine bùng nổ vào đầu năm 2022, các hệ thống phòng không của Nga ở miền tây Syria là trọng tâm chính cho các nỗ lực thu thập thông tin tình báo của Mỹ.

Nga phụ thuộc đáng kể vào các hệ thống phòng không trên mặt đất để bảo vệ không phận của mình. Trên thực tế, kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc, đầu tư vào các hệ thống này của Nga đã vượt xa đầu tư vào máy bay chiến đấu đánh chặn.

Việc UAV RQ-4B gần đây tới thường tới Biển Đen trước các cuộc tập kích thành công của Ukraine nhằm vào các hệ thống phòng không của Nga. Ví dụ, vào ngày 22/5, Ukraine đã sử dụng tên lửa ATACMS do Mỹ cung cấp với đầu đạn chùm, được cho là đã phá hủy một số bệ phóng của tên lửa S-400 gần Klenivka ở khu vực Donetsk. Rất có thể tình báo phương Tây có thể đã giúp xác định chính xác vị trí của những mục tiêu này.

Ukraine đã được hưởng lợi rất nhiều từ việc được tiếp cận mạng lưới hơn 800 vệ tinh và sự hỗ trợ từ các máy bay trinh sát của phương Tây hoạt động gần lãnh thổ Nga, bao gồm cả UAV RQ-4B Global Hawk.

Ngoài ra, việc triển khai hệ thống tình báo mặt đất từ các quốc gia phương Tây trên mặt đất, đã đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ Ukraine sử dụng hiệu quả các loại vũ khí hiện đại để tấn công các mục tiêu Nga.

Khi các thành viên NATO ngày càng cho phép Ukraine sử dụng tên lửa đạn đạo và hành trình nhằm vào các mục tiêu xa hơn của Nga, thì những thông tin tình báo, bao gồm thông tin trinh sát từ UAV và máy bay trinh sát của các nước phương Tây, sẽ càng đóng vai trò quan trọng hơn.

"Quái điểu" RQ-4B Global Hawk uy lực thế nào?

RQ-4B Global Hawk là máy bay không người lái chiến lược, có thể hoạt động ở độ cao lớn, thời gian hoạt động trên không lâu dài, do công ty Northrop Grumman phát triển.

RQ-4B chủ yếu được Không quân Mỹ sử dụng cho các nhiệm vụ tình báo, giám sát và trinh sát (ISR), do UAV này được thiết kế để cung cấp phạm vi trinh sát bao phủ liên tục, trong mọi thời tiết, bất kể ngày hoặc đêm trên các khu vực địa lý rộng lớn, nhờ được trang bị radar khẩu độ tổng hợp có độ phân giải cao (SAR) và cảm biến quang điện/hồng ngoại (EO/IR).

Về kích thước, RQ-4B Global Hawk có sải cánh khoảng 39,8 mét, chiều dài 14,5 mét và cao 4,7 mét. Với kích thước này, khiến nó trở thành một trong những UAV lớn nhất đang hoạt động, có thể mang theo một lượng lớn cảm biến và thiết bị liên lạc.

Hệ thống động lực của RQ-4B Global Hawk bao gồm một động cơ phản lực cánh quạt Rolls-Royce AE 3007H. Động cơ này cung cấp lực đẩy giúp UAV có thể đạt được tốc độ tối đa khoảng 575kh/h và lên được độ cao tới 18.288m. Với động cơ tiết kiệm nhiên liệu và thùng chứa nhiên liệu lớn, nên nó có khả năng hoạt động liên tục trên không tới hơn 32 giờ.

Những tính năng nổi bật của UAV RQ-4B Global Hawk bao gồm hệ thống điện tử hàng không tiên tiến, hệ thống điều khiển bay tự động và hệ thống liên lạc công suất lớn.

Do UAV RQ-4B được trang bị radar khẩu độ tổng hợp có độ phân giải cao nên có thể "nhìn" xuyên qua các đám mây và cung cấp hình ảnh mặt đất chi tiết. Ngoài ra, nó còn có các cảm biến quang điện/hồng ngoại để chụp ảnh hồng ngoại và hình ảnh trực quan. Những hệ thống này giúp Global Hawk thực hiện nhiều nhiệm vụ trinh sát, giám sát với độ chính xác cao.

RQ-4B Global Hawk được trang bị nhiều hệ thống khác nhau để nâng cao khả năng hoạt động. Chúng bao gồm hệ thống liên lạc vệ tinh để điều khiển ngoài tầm nhìn, hệ thống quản lý nhiệm vụ để xử lý dữ liệu theo thời gian thực và liên kết dữ liệu từ UAV để truyền thông tin đến các trạm liên lạc mặt đất. UAV còn có hệ thống làm tan băng tự động ở trên cao, để đảm bảo sự tin cậy khi hoạt động trong điều kiện thời tiết bất lợi.

Mục đích chính của UAV RQ-4B Global Hawk là thực hiện các nhiệm vụ tình báo, giám sát và trinh sát, cung cấp cho người chỉ huy những hình ảnh và dữ liệu có độ phân giải cao, gần như theo thời gian thực, rất quan trọng cho việc lập kế hoạch chiến lược và hạ quyết tâm chiến đấu.

UAV này được sử dụng cho nhiều nhiệm vụ khác nhau, bao gồm giám sát chiến trường, an ninh biên giới, ứng phó thảm họa và giám sát môi trường. Khả năng bao phủ các khu vực rộng lớn và hoạt động trong thời gian dài, khiến nó trở thành tài sản vô giá cho các hoạt động quân sự và dân sự.

Tuy nhiên, với hình dáng to lại bay chậm nên UAV RQ-4B cũng là mục tiêu dễ dàng cho những hệ thống phòng không tầm trung và tầm xa của đối phương, do đó nó chỉ có thể hoạt động trong điều kiện thời bình, hoặc là một bên thứ ba trong cuộc xung đột Nga - Ukraine.