Phía sau vụ bắt giữ Tổng thống chưa từng có trong lịch sử Hàn Quốc

Nhóm điều tra chung xử lý vụ bắt giữ Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol đã thành công trong việc bắt giữ ông vào sáng 15/1.

Ông Yoon trở thành tổng thống đầu tiên trong lịch sử Hàn Quốc bị bắt với cáo buộc dẫn đầu một cuộc nổi loạn và lạm dụng quyền lực với lệnh thiết quân luật bất thành vào ngày 3/12/2024.

Theo Văn phòng Điều tra Tham nhũng với Quan chức cấp cao (CIO), nỗ lực bắt giữ Tổng thống Yoon lần thứ hai, do CIO dẫn đầu, hầu như không gặp phải sự phản kháng nào từ Cơ quan An ninh Tổng thống (PSS).

Cuộc đột kích vào sáng nay được thực hiện với một số thay đổi so với nỗ lực bắt giữ đầu tiên diễn ra vào ngày 3/1. Trong lần bắt giữ đầu tiên, khoảng 150 điều tra viên và cảnh sát đã phải trở về sau hơn 5 giờ đối đầu với khoảng 200 vệ sĩ của tổng thống và quân nhân, khi họ tạo thành rào chắn bằng người để chặn lối vào dinh tổng thống.

Để chuẩn bị cho lần bắt giữ thứ hai, cảnh sát đã bắt giữ hoặc xin lệnh bắt giữ những nhân vật đáng chú ý của PSS, những người đã dẫn đầu nỗ lực kháng cự chống lại vụ bắt giữ Tổng thống Yoon vào đầu tháng này.

Trong khi đó, các vệ sĩ của Tổng thống Yoon lần này dường như thụ động hơn trong nỗ lực chống lại các điều tra viên và sĩ quan cảnh sát.

Ngay lúc trước bình minh, hơn 3.000 cảnh sát và điều tra viên đã phong tỏa dinh thự nằm trên sườn đồi của ông Yoon. Họ phải chen lấn qua đám đông những người ủng hộ cùng các thành viên thuộc đảng Quyền lực Quốc dân (PPP) cầm quyền của ông.

Theo hãng tin Korea Herald, CIO cho biết "về cơ bản không có xô xát" nào xảy ra giữa nhóm điều tra chung - cũng bao gồm Văn phòng điều tra quốc gia của Cơ quan cảnh sát quốc gia Hàn Quốc và Bộ tư lệnh điều tra hình sự của Bộ quốc phòng - và nhóm an ninh của tổng thống. Không có quan chức PSS nào quyết liệt ngăn cản nhóm thực hiện vụ bắt giữ Tổng thống Yoon, khác với vụ bắt giữ đầu tiên.

Cuộc đối đầu duy nhất mà nhóm điều tra chung phải đối mặt là từ những người biểu tình ủng hộ ông Yoon vào khoảng 6h30 và một cuộc ẩu đả khác với ít nhất 20 nghị sĩ và một số quan chức từ đảng cầm quyền vào khoảng 5h40 sáng trước khi nhóm điều tra vào dinh thự tổng thống.

Video quay tại hiện trường cho thấy các điều tra viên Hàn Quốc đã phải trèo thang vào khu nhà ở của ông Yoon. Hàng chục cảnh sát đeo biển gắn dòng chữ "cảnh sát" và khắc chữ "CIO" phía bên trong.

Rút kinh nghiệm từ nỗ lực bắt giữ không thành công lần trước, 200 cảnh sát đã đi theo một con đường khác để vượt qua nhiều rào chắn được dựng lên bên trong cổng dinh tổng thống. Trong khi đó, lực lượng an ninh tổng thống không phản kháng đáng kể, vì luật sư của ông Yoon đã cố gắng thương lượng với CIO để tổng thống "tự nguyện" đồng ý ra thẩm vấn.

Việc PSS giảm bớt sự phản kháng đối với vụ bắt giữ ông Yoon được cho là xuất phát từ sự bất đồng trong nhóm an ninh của tổng thống. PSS được cho là đã chỉ thị cho các quan chức của lực lượng này hôm 14/1 rằng, họ có thể từ chối thực hiện nhiệm vụ an ninh hoặc nghỉ phép có lương nếu muốn.

Báo địa phương Seoul Shinmun đưa tin một số quan chức an ninh đã nghỉ phép trước khi nỗ lực bắt giữ lần thứ hai diễn ra.

Một báo khác của Hàn Quốc, Hankyoreh, đưa tin nhiều quan chức cấp cao của PSS đã bày tỏ sự bất bình với lệnh của Tổng thống Yoon rằng "cân nhắc sử dụng vũ lực khi các điều tra viên cố gắng bắt giữ lần hai".

Một số người được cho là đã kêu gọi Phó giám đốc PSS Kim Seong-hoon - người đã tiếp quản sau khi giám đốc Park Jong-joon từ chức - tuân thủ lệnh triệu tập của cảnh sát, đồng thời thúc giục ban lãnh đạo đội cận vệ tổng thống "không biến nhân viên PSS thành tội phạm".

Sau nỗ lực bắt giữ bất thành trước đó vào ngày 3/1, cảnh sát đã có động thái chống lại ban lãnh đạo PSS, những người đã tích cực ngăn chặn việc thực hiện lệnh bắt giữ Tổng thống Yoon. Các nguồn tin tiết lộ đội cận vệ tổng thống đã mệt mỏi vì sự bế tắc kéo dài để ngăn chặn việc bắt giữ ông Yoon.

Một quan chức PSS đã nói với đài truyền hình địa phương MBC rằng hầu hết nhân viên tại cơ quan này đều biết rằng họ đang phải đối mặt với cáo buộc cản trở nhiệm vụ, nhưng họ đã bị ngăn cản không cho bày tỏ sự bất đồng chính kiến hoặc không tuân theo lệnh vì cơ quan này là một tổ chức đòi hỏi lòng trung thành tuyệt đối.

"Các quan chức PSS đều muốn bắt giữ ông Kim. Những người ở PSS sẽ không chỉ dừng ở việc thực hiện lệnh bắt giữ ông Kim", quan chức PSS tiết lộ.

Các chuyên gia pháp lý đã tư vấn cho các quan chức PSS rằng họ có quyền từ chối lệnh của cấp trên nếu lệnh đó không công bằng hoặc vi phạm pháp luật.

Sau khi bị bắt, Tổng thống Yoon có thể bị giam tới 48 giờ theo lệnh bắt giữ hiện tại. Các điều tra viên sẽ cần phải xin lệnh bắt giữ khác để giam giữ ông.