Ông Trump tìm cách "khóa" chính sách, gây khó cho người kế nhiệm

Chạy đua bảo vệ di sản

Hơn 2 tuần kể từ khi truyền thông Mỹ dự đoán ứng viên tổng thống đảng Dân chủ Joe Biden đắc cử, Tổng thống Trump dường như "thu mình" trong Nhà Trắng. Ông ít xuất hiện hay phát biểu trước công chúng, thay vào đó liên tục đưa ra cáo buộc gian lận bầu cử thông qua mạng xã hội.

Cũng trong thời gian này, ông Trump tìm cách củng cố các chính sách của mình với kế hoạch rút quân khỏi Afghanistan, trừng phạt Trung Quốc hay các hợp đồng thuê khoan dầu ở Alaska.

Tại các phòng ban, cơ quan của chính phủ, các nhân vật chính trị được ông Trump bổ nhiệm đang nỗ lực để ngăn chặn kịch bản chính quyền của ông Biden có thể hủy bỏ, đảo ngược các di sản chính sách của Tổng thống Trump. Họ được bổ nhiệm vào các vị trí còn trống trong các hội đồng khoa học, hối thúc hoàn thiện các quy định có thể làm suy yếu các tiêu chuẩn về môi trường, hay bổ nhiệm các thẩm phán và đẩy nhanh quy trình phê chuẩn thông qua Thượng viện.

Một ví dụ gần đây nhất, Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin từ chối gia hạn các chương trình cho vay khẩn cấp trọng yếu mà Cục dự trữ liên bang Fed dùng để bơm vốn cho các doanh nghiệp, các chính quyền bang, chính quyền địa phương và các thành phần khác trong hệ thống tài chính. Động thái này có thể làm hạn chế khả năng của ông Biden tận dụng nguồn lực to lớn của Fed để hỗ trợ nền kinh tế bị ảnh hưởng nặng nề bởi Covid-19.

“Làm khó” người kế nhiệm

Terry Sullivan, giáo sư khoa học chính trị và là giám đốc điều hành Dự án chuyển giao quyền lực Nhà Trắng, các động thái của ông Trump không giống với những tổng thống trước kia của Mỹ trong những ngày cuối cùng của nhiệm kỳ để bảo vệ di sản. Cựu tổng thống George W. Bush đã giao phó lại cho người kế nhiệm, ông Barack Obama, quyết định làm thế nào để giải cứu ngành chế tạo ô tô và liệu có tăng hiện diện quân sự ở Afghanistan hay không. Khi Quốc hội đề nghị đàm phán về các gói giải cứu ngân hàng, ông Bush đã đứng sang một bên để ông Obama đưa ra thỏa thuận với các nhà làm luật thậm chí trước khi ông Obama nhậm chức. Các trợ lý cho biết, tổng thống sắp mãn nhiệm Bush khi đó muốn người kế nhiệm của mình có nhiều lựa chọn chính sách khi bắt đầu nhiệm sở.

Ông Trump không làm như vậy với người có thể sắp kế nhiệm mình. Ông tiếp tục từ chối để ông Biden tiếp cận các báo cáo tình báo mật, không cho phép đội ngũ của ông Biden tiếp cận các quan chức chính quyền. Một số cố vấn của ông Trump không cố che giấu việc họ cố tình làm xáo trộn các lựa chọn chính sách của ông Biden ngay cả trước khi ông có thể bước chân vào Nhà Trắng. New York Times nhận định, hiếm thấy trong lịch sử hiện đại của Mỹ, một tổng thống và đồng minh gây khó cho chính quyền kế nhiệm như cách mà ông Trump đối xử với ông Biden.

Một quan chức giấu tên trong chính quyền của ông Trump cho biết, trong những ngày tới ông Trump có thể đưa ra hàng loạt tuyên bố chính sách, đặc biệt là chính sách liên quan đến Trung Quốc. Tuần trước, ông Trump đã ban hành sắc lệnh cấm công dân Mỹ đầu tư vào các doanh nghiệp Trung Quốc bị nghi có quan hệ với quân đội Trung Quốc.

Tổng thống Trump mới đây cũng chỉ thị rút hàng nghìn binh sĩ Mỹ khỏi Afghanistan. Về cơ bản, ông Biden cũng ủng hộ quan điểm chỉ duy trì một lượng nhỏ binh sĩ ở Afghanistan, nhưng việc ông Trump đưa ra quyết định rút quân vào phút chót có thể đẩy ông Biden vào thế đối đầu với chính phe Dân chủ trong quốc hội.

Ngoài ra, quan chức trong chính quyền của ông Trump cũng thảo luận các lệnh trừng phạt mới lên Iran mà ông Biden khó có thể đảo ngược. Lệnh trừng phạt có thể cản trở bất cứ nỗ lực nào của ông Biden nhằm đưa Mỹ tham gia trở lại hiệp ước hạt nhân Iran 2015. Tuần trước, trong một cuộc họp tại Phòng Bầu dục, ông Trump đã tham vấn các cố vấn an ninh về phương án tấn công quân sự Iran, nhưng ông đã từ bỏ ý định này vào phút chót.

Giới quan sát cho rằng, bất cứ hành động quân sự nào lúc này của chính quyền Tổng thống Trump cũng có thể gây khó cho các nỗ lực khôi phục chính sách đối ngoại của ông Biden.

Ngoài ra, một số hành động của ông Trump như bổ nhiệm thẩm phán với nhiệm kỳ trọn đời hay bổ nhiệm người ủng hộ vào các hội đồng chính phủ với nhiệm kỳ dài một khi được thực hiện thì người kế nhiệm khó lòng đảo ngược.

Tại Cơ quan bảo vệ môi trường liên bang, giới chức ở đây đang chạy đua với thời gian để hoàn thiện bộ quy tắc mới nhằm thay đổi cách chính phủ liên bang tính toán chi phí và lợi ích. Điều này có thể gây khó khăn cho ông Biden trong việc mở rộng các quy định liên quan đến ô nhiễm môi trường nước và không khí.

Tại Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh, ngay sau bầu cử, cơ quan này đã áp dụng quy định tự động đóng băng hàng nghìn quy tắc nếu quy tắc đó không được xác nhận là “vẫn cần” và “có tác động đáng kể”.