Ông Trump liệu có thể thay đổi chính sách về xe điện, khí thải?

Theo một tài liệu mà Reuters có được, các đề xuất trên, chưa từng được công bố trước đây, được đưa ra trong bối cảnh quá trình chuyển đổi sang xe điện tại Mỹ đang chững lại, trong khi ngành công nghiệp xe điện được trợ cấp nhiều của Trung Quốc tiếp tục bùng nổ, một phần nhờ chuỗi cung ứng pin vượt trội.

Trong chiến dịch tranh cử, ông Trump cam kết sẽ nới lỏng các quy định đối với ô tô sử dụng nhiên liệu hóa thạch và đảo ngược điều mà ông gọi là "yêu cầu bắt buộc về xe điện" của Tổng thống sắp mãn nhiệm Joe Biden.

Đội ngũ chuyển giao quyền lực dự kiến cũng đề xuất áp thuế đối với tất cả nguyên liệu sản xuất pin trên toàn cầu nhằm thúc đẩy sản xuất của Mỹ, sau đó đàm phán các trường hợp miễn trừ riêng lẻ với các đồng minh, theo tài liệu.

Nhìn chung, các đề xuất này đánh dấu một sự chuyển hướng rõ rệt so với chính sách của chính quyền Tổng thống Biden, vốn tìm cách cân bằng giữa việc thúc đẩy chuỗi cung ứng pin trong nước tách biệt khỏi Trung Quốc và đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang xe điện.

Kế hoạch của đội ngũ chuyển giao quyền lực sẽ chuyển nguồn ngân sách hiện được dùng để xây dựng trạm sạc và giảm giá thành xe điện sang các ưu tiên quốc phòng, bao gồm đảm bảo nguồn cung pin và khoáng sản quan trọng không phụ thuộc vào Trung Quốc.

Các đề xuất này đến từ đội ngũ chuyển giao của ông Trump, được giao nhiệm vụ xây dựng chiến lược nhằm nhanh chóng triển khai các chính sách ô tô mới. Nhóm cũng kêu gọi loại bỏ khoản tín dụng thuế 7.500 USD của chính quyền Tổng thống Biden đối với người mua xe điện.

Các chính sách này có thể giáng một đòn mạnh vào doanh số và sản xuất xe điện tại Mỹ, trong bối cảnh nhiều hãng ô tô lâu đời, bao gồm General Motors và Hyundai, vừa tung ra loạt sản phẩm xe điện mới tại thị trường Mỹ.

Việc cắt giảm hỗ trợ của chính phủ dành cho xe điện cũng có thể ảnh hưởng đến doanh số bán xe Tesla, hãng xe điện hàng đầu tại Mỹ do tỷ phú Elon Musk điều hành. Tuy nhiên, ông Musk, người đã chi hơn 250 triệu USD để ủng hộ chiến dịch tranh cử của ông Trump, cho rằng việc mất trợ cấp sẽ gây thiệt hại cho các đối thủ nhiều hơn là Tesla.

Đội ngũ chuyển giao kêu gọi thu hồi các khoản ngân sách còn lại từ kế hoạch 7,5 tỷ USD của ông Biden dành cho việc xây dựng trạm sạc, đồng thời chuyển số tiền này sang lĩnh vực xử lý khoáng sản cho pin và "chuỗi cung ứng quốc phòng cùng cơ sở hạ tầng thiết yếu".

Tài liệu nêu rõ, trong khi pin, khoáng sản và các linh kiện xe điện khác được coi là "yếu tố quan trọng đối với sản xuất quốc phòng" thì xe điện "và các trạm sạc lại không phải".

Bộ Quốc phòng Mỹ trong những năm gần đây đã nhấn mạnh những điểm yếu chiến lược của nước này do sự thống trị của Trung Quốc trong việc khai thác và tinh chế các khoáng sản quan trọng, bao gồm than chì và lithium cần thiết cho pin, cũng như các kim loại đất hiếm được sử dụng trong cả động cơ xe điện và máy bay quân sự.

Một báo cáo của chính phủ năm 2021 chỉ ra rằng quân đội Mỹ đang phải đối mặt với "nhu cầu năng lượng ngày càng tăng" cho vũ khí và thiết bị liên lạc, cùng với các công nghệ khác. Báo cáo cũng khẳng định rằng "nguồn cung đáng tin cậy của các khoáng sản và nguyên vật liệu quan trọng" là "rất quan trọng đối với an ninh quốc gia của Mỹ".

Bà Karoline Leavitt, người phát ngôn trong đội ngũ chuyển giao của Tổng thống đắc cử Donald Trump, cho biết cử tri đã trao cho ông Trump quyền thực hiện những lời hứa trong chiến dịch tranh cử, bao gồm việc ngăn chặn các chính sách của chính phủ nhằm vào ô tô chạy bằng xăng.

"Khi nhậm chức, Tổng thống Trump sẽ hỗ trợ ngành công nghiệp ô tô, tạo điều kiện cho cả ô tô chạy bằng xăng và xe điện", bà Leavitt cho biết thêm.

Các nhà sản xuất ô tô trên toàn cầu đang dần chuyển sang xe điện, một phần nhằm tuân thủ các giới hạn nghiêm ngặt của chính phủ đối với ô nhiễm khí thải gây hại cho khí hậu.

Tuy nhiên, các khuyến nghị của đội ngũ chuyển giao sẽ cho phép các nhà sản xuất ô tô sản xuất nhiều phương tiện chạy bằng xăng hơn bằng cách giảm bớt các tiêu chuẩn khí thải và tiết kiệm nhiên liệu mà chính quyền Tổng thống Biden đề cao.

Nhóm của ông Trump đề xuất đưa các quy định này trở lại mức của năm 2019. Điều này sẽ cho phép lượng khí thải trên mỗi dặm xe chạy tăng trung bình khoảng 25% so với giới hạn hiện tại vào năm 2025 và mức tiêu thụ nhiên liệu trung bình thấp hơn khoảng 15%.

Đề xuất cũng khuyến nghị ngăn chặn California thiết lập các tiêu chuẩn khí thải ô tô nghiêm ngặt hơn, điều mà hơn chục bang khác đã áp dụng. Trong nhiệm kỳ đầu của mình, ông Trump đã cấm California thiết lập các yêu cầu khắt khe hơn, một chính sách mà ông Biden đã đảo ngược.

California đã yêu cầu Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ (EPA) cấp thêm một giấy phép để áp dụng bộ quy định nghiêm ngặt hơn bắt đầu từ năm 2026, yêu cầu tất cả phương tiện phải chạy bằng điện, xăng lai điện hoặc chạy bằng hydro vào năm 2035. Tuy nhiên, EPA của chính quyền ông Biden vẫn chưa phê duyệt yêu cầu này.

Nhiều đề xuất của đội chuyển giao dường như nhằm thúc đẩy sản xuất pin trong nước, chủ yếu vì lợi ích quốc phòng. Một số khác dường như nhằm bảo vệ các nhà sản xuất ô tô, kể cả những hãng sản xuất xe điện, tại Mỹ.