Những trận giao tranh bước ngoặt định hình 1 năm chiến sự Nga - Ukraine

Ngày 24/2/2022, Nga khởi động chiến dịch quân sự ở Ukraine bằng các mũi tấn công từ nhiều hướng. Kể từ đó tới nay, cuộc chiến khốc liệt đã khiến 2 bên chịu nhiều thiệt hại về người và của sau những trận giao tranh nảy lửa, tạo nên những bước ngoặt trên chiến trường.

Trận Kiev

Nga bắt đầu chiến dịch quân sự với mục tiêu nhanh chóng giành thủ đô Kiev của Ukraine. Lực lượng Nga tiến về Kiev từ nhiều hướng, kiểm soát được nhiều khu vực quan trọng như nhà máy hạt nhân Chernobyl, sân bay nằm cách Kiev khoảng 7km. Nga thậm chí đưa đoàn xe quy mô lớn kéo dài 64km xung quanh khu vực thủ đô của Ukraine.

Trước sự áp đảo của Nga về lực lượng, Ukraine đã triển khai lối đánh du kích trong đô thị, sử dụng tên lửa chống tăng, máy bay không người lái và pháo chặn đội thiết giáp của đối thủ. Với việc nắm vững địa hình xung quanh Kiev hơn Nga, Ukraine triển khai một số chiến thuật để chặn đà tiến của Nga như đánh sập cầu, biến một số ngôi làng ở vị trí chiến lược thành đầm lầy để ngăn cản Nga di chuyển.

Cuối cùng, sau vài tuần, Nga đã thông báo rút quân khỏi Kiev. Chuyên gia Jim Townsend nhận định, trận Kiev có ý nghĩa quan trọng vì nó đã chứng minh cho những đối tác viện trợ của Ukraine thấy rằng, Kiev có khả năng ngăn chặn được nền quân đội tiềm lực mạnh hơn họ nhiều lần. Diễn biến này cũng củng cố thêm niềm tin để phương Tây cấp vũ khí cho Ukraine trong giai đoạn sau.

Trận Mariupol

Sau khi rút khỏi vùng Kiev, Nga tuyên bố tập trung chiến dịch quân sự vào miền Đông. Sử dụng ưu thế vượt trội về hỏa lực, Nga đã giành được đà tiến mạnh mẽ trên chiến trường. Một trong những trận chiến nổi bật nhất là Mariupol, thành phố cảng nằm ở biển Azov.

Nga đã bao vây lực lượng Ukraine cố thủ dưới nhà máy thép Azovstal trong thời gian dài sau khi 2 bên giao tranh quyết liệt khiến cho thành phố này trở thành đống đổ nát.

Cuối cùng, các binh sĩ Ukraine đã ra đầu hàng và Nga đã kiểm soát được khu vực quan trọng. Mariupol giúp Nga thành lập hành lang trên bộ từ Donbass tới bán đảo Crimea. Thêm vào đó, việc giành được Mariupol khiến Nga cắt đứt hoàn toàn quyền tiếp cận của Ukraine với biển Azov. 

Trận Severodonetsk và Lysychansk

Mùa hè năm ngoái, giao tranh Nga - Ukraine đã trở thành cuộc chiến tiêu hao khi 2 bên giành giật nhau từng tấc đất ở khu vực Donbass. Nga phát huy lợi thế về hỏa lực tiếp tục tiến sâu hơn về phía tây.

Vào tháng 6/2022, Nga kiểm soát được thành phố lớn Severodonetsk, rồi thực hiện nỗ lực tác chiến vượt sông Seversky Donets, cắt đứt tuyến tiếp tế hậu cần của đối thủ ở thành phố Lysychansk để bao vây Ukraine. Cuối cùng, phía Kiev buộc phải rút khỏi thành phố chiến lược này sau vài ngày bị khép gọng kìm.

Việc giành được 2 thành phố được xem là trung tâm công nghiệp của vùng có ý nghĩa quan trọng với Nga trong mục tiêu giành được toàn bộ khu vực Donbass. Nó cũng cho thấy vai trò chưa thể xóa bỏ của các hệ thống pháo trên chiến trường từ nhiệm vụ tấn công cho tới phòng thủ.

Cuộc phản công ở Kharkov và Kherson

Cuối mùa hè năm ngoái, Ukraine tiến hành 2 cuộc phản công quy mô lớn ở các mặt trận Đông bắc và miền Nam.

Tại Kharkov ở khu vực Đông bắc, Ukraine tiến hành chiến dịch phản công bất ngờ khiến Nga không kịp trở tay sau nhiều lần tung hỏa mù là Kiev sắp tổ chức trận đánh lớn ở Kherson, buộc Nga đưa quân xuống phía nam. Giới chuyên gia quân sự nhận định, Nga đã kéo căng lực lượng trên khắp các mặt trận, dẫn tới không đủ quân để bảo vệ các khu vực ở phía đông bắc mà họ đã kiểm soát trước đó.

Việc Nga rút quân vội vàng đã khiến họ bỏ lại lượng lớn khí tài quân sự còn khá nguyên vẹn. Điều này vừa giúp Ukraine có cơ hội nắm bắt các bí mật quân sự của đối thủ trong các hệ thống vũ khí, vừa là cơ hội để Kiev tận dụng các khí tài Nga để chống lại Moscow.

Diễn biến ở Kharkov được cho là một phần nguyên nhân Nga quyết định ban hành lệnh động viên một phần để tăng cường lực lượng cho tiền tuyến.

Tại Kherson ở miền Nam, Ukraine áp dụng chiến thuật phản công khác, khi sử dụng hệ thống hỏa lực phóng loạt HIMARS của Mỹ sản xuất tấn công dồn dập vào các tuyến tiếp tế hậu cần của Nga, phá hủy kho vũ khí, đạn dược của đối thủ.

Sự xuất hiện của HIMARS được xem là thay đổi cuộc chơi vì nó góp phần làm cắt đứt khả năng chi viện của Nga, buộc Moscow phải rút quân khỏi thành phố chiến lược Kherson. Kherson là thành phố lớn, thủ phủ vùng đầu tiên Nga giành được sau khi mở chiến dịch quân sự. Việc Nga buộc phải rút quân khỏi đây mang lại lợi thế về mặt tinh thần cho Ukraine, cũng như giúp phương Tây củng cố niềm tin rằng Kiev không chỉ phòng thủ được trước Nga mà còn có khả năng phản công đối thủ.

Trận Bakhmut

Một trong những trận đánh khốc liệt nhất đang diễn ra chính là ở chảo lửa Bakhmut, Donetsk. Cả hai bên đang chịu thiệt hại nặng nề sau thời gian dài giành giật từng mét đất.

Giới quan sát nhận định, đây là một trong những trận chiến khốc liệt, có thương vong cao nhất của 2 bên.

Nếu giành được Bakhmut, Nga sẽ nắm được trung tâm tiếp tế hậu cần của Ukraine ở Donbass, hướng tới mục tiêu kiểm soát hoàn toàn miền Đông. Vì vậy, Nga quyết tâm giành được thành phố này.

Trong khi đó, Ukraine cũng quyết giữ Bakhmut vì tầm quan trọng chiến lược của khu vực. Ngoài ra, Ukraine từng cho biết, họ coi trận đánh Bakhmut như biện pháp "câu giờ" nhằm khiến Nga tập trung lực lượng ở đây trong bối cảnh Kiev đang chờ phương Tây gửi thêm khí tài quân sự.