Nghi phạm đánh bom Boston có liên hệ với phiến quân Chechnya?

Mối liên hệ với Chechnya như thế nào?

 

2 anh em nghi phạm vụ đánh bom khủng bố cuộc đua marathon Boston, Tamerlan và Dzhokhar Tsarnaev, là người thiểu số Chechnya, ở vùng Caucasus bất ổn của miền nam nước Nga.

 

Vì sao vùng Chechnya lại đáng lưu tâm?

 

Chechnya là vùng với đa phần là người Hồi giáo, nằm ở sườn bắc của dãy núi Caucasus, và là một trong 21 nước cộng hòa tạo nên Liên bang Nga. Khi Liên Xô bắt đầu sụp đổ vào năm 1991, các chiến binh Chechnya đã muốn tách vùng này khỏi Nga bằng cách tuyên bố độc lập.

 

Sau nhiều năm giao tranh, lực lượng nổi dậy cuối cùng đã bị đẩy lùi, rút xuống hoạt động ngầm. Nhưng chiến binh Chechnya đã tiến hành rất nhiều vụ đánh bom khủng bố, bắt cóc con tin đẫm máu ở khắp nước Nga.

  

Mặc dù tình hình ở Chechnya đã được cải thiện trong những năm gần đây, nhưng các vụ tấn công rải rác vẫn tiếp diễn. Nga và Mỹ cho biết quân nổi dậy ở đây có liên hệ với các nhóm khủng bố Hồi giáo như al-Qaeda và đã chống lực lượng phương Tây ở Afghanistan và những nơi khác.

 

Tuy nhiên, anh em Tsarnaev được cho là tới Mỹ từ Dagestan chứ không phải Chechnya.

 

Anh em Tsarnaev là ai? Là con trai của những người tị nạn Chechnya, ở vùng bất ổn Caucasus của miền nam Nga. Gia đình này được cho là đã chuyển tới Mỹ năm 2001, từ Cộng hòa Dagestan, thuộc Nga. Họ sống ở thành phố Cambridge, Massachusetts, nơi có trường Đại học Harvard nổi tiếng. Dzhokhar, 19 tuổi, được trao học bổng để học cao hơn. Theo cha anh ta, bản thân Dzhokhar muốn trở thành bác sỹ phẫu thuật não. Tamerlan, 26 tuổi, là tay đấm bốc nghiệp dư, được biết đã nghỉ học đại học để dành thời gian tập luyện cho một cuộc thi chuyên nghiệp. Anh ta tự nhận là người “sùng đạo”, không rượu chè, không thuốc lá.

Gia đình Tsarnaev được cho là tới Dagestan với tư cách là dân tị nạn vào cuối những năm 1990 (song con đường họ tới đó hiện vẫn chưa được rõ). Người em trai Dzhokhar được cho là sinh ra ở Dagestan. Cả hai đều học ở Dagestan một vài năm.

 

Dagestan là cộng hòa khác thuộc Nga, nằm giáp phía đông của Chechnya và cũng thuộc vùng Caucasus bất ổn. Quân ly khai Chechnya công khải mở các chiến dịch vũ trang vào khu vực có nhiều sắc tộc này vào những năm 1990. Cộng hòa Chechnya vẫn thường phải hứng chịu các vụ ám sát và các cuộc tấn công thường xuyên nhằm vào lực lượng an ninh.

 

Cả hai anh em Tsarnaev đến Mỹ khi còn nhỏ và họ sống ở Mỹ được ít nhất một thập niên?

 

Gia đình Tsarnaev được tin là đã tới Mỹ năm 2001, mặc dù cha của anh em nhà Tsarnaev hiện đã trở lại Dagestan.

 

Theo một chùm ảnh năm 2010 trong một cuốn tạp chí sinh viên viết về Tamerlan Tsarnaev, tay đấm bốc nghiệp dư 26 tuổi này đã thôi học ở trường cao đẳng cộng đồng Bunker Hill ở Boston để tập trung huấn luyện cho một giải đấu lớn.

 

Anh ta cho biết với người phóng viên ảnh rằng anh ta hi vọng chiến thắng được đủ số trận để được chọn vào đội Olympic của Mỹ và trở thành người Mỹ tự nhiên. Tamerlan cũng tuyên bố nếu Chechnya không giành được độc lập, anh ta sẽ chiến đấu cho Mỹ, chứ không phải cho Nga.

 

Tờ tạp chí dẫn lời anh ta cho hay: “Tôi không có lấy một người bạn Mỹ. Tôi không hiểu họ”.

 

Nhưng trong một bài báo địa phương khác vào năm 2004, anh ta được trích dẫn: “Tôi yêu Mỹ”.

 

Trong khi đó, em trai của anh ta được nhận xét là hòa đồng vào cộng đồng địa phương tốt hơn. “Anh ta rất chăm học. Anh ta thực sự nổi tiếng. Anh ta mạnh mẽ. Mọi người quý anh ta”, Rose Schutzberg, một người bạn thời trung học của anh ta cho biết với hãng thông tấn AP.

 

Họ có duy trì mối liên hệ nào với Chechnya?

 

Dzhokhar có một trang trên Vkontakte, mạng xã hội của Nga. Tại mạng này, anh ta là thành viên của các nhóm Chechnya. Trang này cũng cho biết quan điểm về thế giới của anh ta là “Hồi giáo” và “sự nghiệp và tiền” là mục đích cá nhân. Một người bạn đại học của anh ta cho biết, anh ta dành rất nhiều thời gian chơi cùng những người bạn Nga khác.

 

Tamerlan được cho là đã tới Nga 7 tháng vào năm ngoái và trong chuyến đi này anh ta cũng trở lại thăm Dagestan trong chốc lát.

 

Hãng thông tấn RIA Novosti của Nga cho hay “tài liệu cực đoan” được tìm thấy trong tài khoản YouTube của anh ta, trong đó có album có tiêu đề “Kẻ khủng bố” và những đoạn hội thoại về tôn giáo của Fayz Mohammad, người nổi tiếng với “những phát ngôn cấp tiến”.

 

Ria Novosti cho biết thêm, cũng có một video trên trang của anh ta về ca sỹ nhạc dân tộc Chechnya Timur Mutsurayev mà một số bài hát bị Bộ Tư pháp Nga liệt vào danh sách tài liệu cực đoan.

 

Các cơ quan tình báo có biết anh em Tsarnaev?

 

Cục điều tra liên bang Mỹ (FBI) đã thẩm vấn Tamerlan Tsarnaev năm 2011 sau khi có yêu cầu từ một chính phủ nước ngoài. Các quan chức thi hành luật Mỹ đã xác nhận điều này. Tuy nhiên FBI đã khép lại vụ việc sau khi không tìm thấy thông tin gì đáng phải lo ngại.

 

Trong một cuộc phỏng vấn trên đài truyền hình Nga, mẹ của hai nghi phạm cho biết FBI đã liên lạc với con trai bà trong suốt nhiều năm. Không rõ nước nào đã ra yêu cầu Mỹ thẩm vấn Tamerlan Tsarnaev, nhưng theo phóng viên BBC, rất có thể nước đó là Nga.

 

Phan Anh

Theo BBC