Nga thắng lợi đầu năm, Ukraine lặp lại thất bại Avdiivka và Ugledar

Quân đội Ukraine lặp lại thất bại ở Avdiivka và Ugledar

Do không có lệnh rút lui khỏi pháo đài Velyka Novosilka dù đã khẩn thiết đề nghị, các đơn vị quân đội Ukraine (AFU) buộc phải bảo vệ vị trí của mình đến người lính cuối cùng, chuyên gia quốc phòng người Ba Lan Artur Rosinski viết.

Tình hình bi thảm của những người bảo vệ Velyka Novosilka chịu ảnh hưởng bởi vị trí địa lý cực kỳ bất lợi. Thị trấn này nằm ở nơi giao nhau của ba con sông, biến nơi đây thành một cái bẫy thực sự. Kết quả là lực lượng Kiev bị bao vây trong một vòng vây khổng lồ của quân đội Nga (RFAF).

Khu định cư được coi là vị trí chiến lược ở cực nam Donbass, do nằm gần giáp ranh tỉnh Dnepropetrovsk, có dân số hơn 5.000 người trước chiến tranh và là thành trì cuối cùng của AFU ở phía nam Donetsk, đóng vai trò là trung tâm hậu cần khu vực cho lực lượng Kiev tại đây.

Tuy nhiên, do cuộc tấn công mãnh liệt của RFAF ở khu vực nam Donetsk, cũng như sự thất thủ của Nhà máy nhiệt điện Kurakhovskaya vào đầu năm, nên tầm quan trọng chiến lược của pháo đài Velyka Novosilka vào thời điểm chuyển giao giữa năm 2024 và 2025 đã giảm xuống bằng không.

Ngay từ đầu năm, Velyka Novosilka đã thực sự bị bao vây. Sự việc này xảy ra sau thất bại của AFU ở làng Novy Komar, kết thúc vào ngày 19/12/2024. Vài ngày sau, cây cầu bắc qua sông Mokrye Yaly dọc theo đại lộ Gagarin đã bị bom Nga phá hủy, cắt đứt tuyến đường nối giữa Vremivka và Velyka Novosilka.

Ngoài ra, vào ngày 27/12/2024, RFAF đã cắt đứt hoàn toàn tuyến đường đến vùng Dnipropetrovsk. Thời điểm này là cơ hội cuối cùng để Tổng tư lệnh lực lượng vũ trang Ukraine, Tướng Alexander Syrsky, có thể cho phép các đơn vị rút lui một cách tương đối an toàn.

Sau đó, lực lượng bảo vệ Velyka Novosilka và Vremivka lân cận chẳng những bị tước mất nguồn bảo đảm hậu cần và đường rút lui, mà còn bị chia thành 4 khu vực riêng biệt.

Đánh giá khách quan, khi đó AFU có vị trí chiến thuật tốt nhất ở phía tây, đó chính là tại làng Vremivka, nơi Lữ đoàn bộ binh số 141 đảm nhiệm phòng ngự.

Mặc dù con đường đi Dnipropetrovsk và sang Velyka Novosilka đã bị cắt đứt, nhưng lực lượng Kiev ở đây chưa bị bao vây hoàn toàn, vì địa hình bên kia bờ sông uốn cong, cho phép họ có khả năng rút lui an toàn qua các cánh đồng bằng cách đi bộ rồi vượt sông Mokrye Yaly trên thuyền và bè tự chế, nhưng phải bỏ lại tất cả vũ khí hạng nặng.

Tình hình ở Velyka Novosilka còn tồi tệ hơn nhiều, nơi Lữ đoàn bộ binh cơ giới số 110 đảm nhiệm phòng ngự. Tại đây, lực lượng Kiev được chia thành 3 khu vực riêng biệt:

Phần trung tâm và phía bắc thị trấn, nằm ở ngã ba sông Mokri Yala và Kashlahach.

Phần phía đông Kashlahach, được bao bọc bởi sông Kashlahach ở một bên và lực lượng Moscow đang tiến quân ở bên kia.

Phần phía nam Shaytanka, trải dài giữa sông Shaytanka và sông Mokri Yaly cũng như sườn phía nam mặt trận.

Việc quân đồn trú bị chia cắt, điều kiện địa lý khó khăn và áp lực ngày càng tăng từ đối phương có binh lực vượt trội, khiến tình hình của các đơn vị Kiev tại pháo đài này, trở nên hoàn toàn vô vọng.

Khả năng sơ tán chỉ có thể thực hiện thông qua các cánh đồng được bao quanh bởi khúc quanh của sông Mokrye Yaly, lòng sông rộng đến 50m ở một số nơi. Vì vậy, AFU sẽ phải vượt sông trong điều kiện UAV Nga xuất hiện khắp nơi.

Tình hình tồi tệ nhất xảy ra với các đơn vị Kiev phòng ngự khu vực phía nam Shaitanka vì vùng ngoại ô này nằm trên nhánh sông Shaitanka tới sông Mokrye Yaly, và 2 cây cầu hướng về trung tâm đã bị phá hủy.

Nhưng bất ngờ là, quân đội Ukraine vừa trốn thoát khỏi Shaitanka, đã chạm trán với đối phương gần sông Mokrye Yaly.

Việc chiếm được đầu cầu Neskuchne, giúp RFAF tiến hành cuộc tấn công trực tiếp vào Vremivka hôm 15/1, và ngay ngày hôm sau, Lữ đoàn 141 của AFU, đã phải rút lui an toàn qua các cánh đồng về phía làng Shevchenko.

Tuy nhiên, số quân Ukraine còn lại ở Velikaya Novoselka đã bị ép vào bờ tây sông Mokraya Yala. Sức ép tiến công liên tục của đối phương dẫn đến việc sơ tán các đơn vị bảo vệ khu vực phía nam Shaitanka, phải vượt qua con sông cùng tên.

Từ ngày 13 đến ngày 17/1, RFAF đã đẩy lùi đối phương về phía đông Velyka Novosilka, dồn họ về phía sông Kashlagach. Quân đội Nga đã chiếm hoàn toàn bờ đông của Mokrye Yal ở sườn bắc, thắt chặt vòng vây.

Hoạt động bao vây Velyka Novosilka gợi nhớ đến tình hình ở Selydove vào cuối tháng 10/2024, khi lực lượng Kiev bị bao vây theo cách tương tự. Tuy nhiên, điều kiện địa lý của Selidove lại thuận lợi hơn để Ukraine rút lui, giúp giảm thiểu tối đa thiệt hại.

Nhưng việc không có lệnh rút lui khỏi Velyka Novosilka, như đã từng làm với Avdiivka hoặc Ugledar, đã dẫn đến tổn thất to lớn cho AFU, đặc biệt là Lữ đoàn bộ binh cơ giới 110.

Lữ đoàn 110 của Ukraine hứng đòn nặng nề

Khả năng tấn công của Lữ đoàn rất yếu. Mấu chốt là họ không có xe tăng nào cả và cũng không có nhiều vũ khí tối tân của NATO. Trang bị của họ chủ yếu được sản xuất từ những năm 1970, bao gồm xe bọc thép chở quân YPR-765 (phiên bản M113) bị Hà Lan loại biên, xe chiến đấu bộ binh BMP-1 được sản xuất từ thời Liên Xô, pháo tự hành và pháo phản lực BM-21 bị Cộng hòa Séc thanh lý.

Vì vậy, Lữ đoàn 110 dù trên danh nghĩa là bộ binh cơ giới nhưng thực tế lại thiếu khả năng tấn công, bù lại, họ là "bậc thầy" về phòng thủ tại chỗ.

Đại tá Mykola Mikolayovich Chumak, chỉ huy Lữ đoàn 110, từng giữ chức vụ chỉ huy tiểu đoàn nhiều năm trong các cuộc đối đầu với lực lượng dân quân thân Nga trên chiến tuyến Donetsk từ năm 2015 nên có kinh nghiệm dày dặn trong tác chiến phòng thủ và ông được thăng chức chỉ huy Lữ đoàn dự bị 110 mới thành lập.

Sau khi xung đột Nga - Ukraine bùng nổ vào tháng 2/2022, đơn vị dự bị này ngay lập tức chuyển sang làm nhiệm vụ chiến đấu.

Lữ đoàn bộ binh cơ giới 110 tham gia phòng thủ ở Avdiivka và chặn đứng cuộc tấn công của quân đội Nga trong 23 tháng.

Tuy nhiên, vào tháng 2/2024, RFAF cuối cùng đã chiếm được Avdiivka, và tàn quân của Lữ đoàn 110 đã rút khỏi thành phố, nơi họ đã phòng thủ trong gần 2 năm trời.

Vào tháng 5/2024, họ được điều động ra tiền tuyến, và cuối cùng phải hứng chịu một đòn giáng mạnh tại Velyka Novosilka.