Nga giúp Syria xoay chuyển cục diện: Những thành tựu

Giải phóng Aleppo-thành công lớn nhất của SAA

Trong kỳ trước mang tiêu đề: “Nhìn lại cú đánh tàn phá cứu Syria”, chúng ta đã tìm hiểu về cục diện chiến trường và những thành quả của Nga và Syria sau 1 năm Nga bắt đầu đưa lực lượng quân sự sang tiến hành cuộc chiến chống khủng bố ở đất nước này.

Một năm sau khi Nga can thiệp quân sự vào Syria, quyền chủ động trên chiến trường nằm trong tay của liên minh Syria-Iran-Nga. Tuy nhiên, vẫn chưa có những chuyển biến lớn mà phải đến cuối năm 2016 và đầu năm 2017 mới có những trận đánh quyết định thay đổi cục diện trên chiến trường.

Các sự kiện từ tháng 10/2016 đến tháng 5/2017 đã có những biến chuyển rất lớn, những bước ngoặt giúp cho liên minh Syria-Iran-Nga có được sự chủ động trên chiến trường và bắt đầu các chiến dịch phản công lớn trên các mặt trận, đặc biệt là ở Aleppo.

Ngược lại, các lực lượng khủng bố và phiến quân đối lập, bao gồm al-Nusra (Jabhat Fatah al-Sham) và Ahrar al-Sham không còn khả năng khởi động các hoạt động tấn công lớn, xoay chuyển cục diện chiến trường.

Ngày 28/10/2016, Jabhat al-Nusra, Ahrar al-Sham và Quân đội Syria Tự do (FSA) và một số nhóm đối lập liên kết với chúng đã bắt đầu một cuộc tấn công lớn vào các khu vực ngoại vi thành phố Aleppo nhằm chọc thủng vòng vây của quân đội Ả Rập Syria (SAA) với các phần tử đối lập trong thành phố.

Đến ngày 31/10, khủng bố và đối lập đã chiếm được khu công nghiệp Binyamin, một nửa quận Binyamin và hầu hết quận Dahyat al-Assad. Sau khi cuộc tấn công đầu tiên kết thúc, Jabhat al-Nusra và các đồng minh đã khởi động đợt tấn công thứ hai ở phía tây Aleppo vào ngày 3/11.

Tuy nhiên, nó đã không phá vỡ được cuộc bao vây, vì SAA và các lực lượng đồng minh tiếp tục giữ những con đường chính và các nút giao thông, dẫn đến các khu vực do quân nổi dậy kiểm soát vẫn bị bao vây chặt chẽ với hỏa lực cực mạnh (mặc dù không quân Nga không ném bom vào khu vực này).

Vào ngày 6/11/2016, SAA và các đồng minh đã bắt đầu chiến dịch phản công. Đến ngày 8/11, quận Binyamin, trường al-Hikmah và gần như toàn bộ Dahyat al-Assad đã được chiếm lại. Đến ngày 12/11, SAA đã thu hồi toàn bộ lãnh thổ bị mất trong khu vực Aleppo.

Giai đoạn cuối cùng của chiến dịch giải phóng Aleppo bắt đầu vào ngày 15/11 và đến ngày 12/12, các tuyến phòng thủ của phe đối lập ở Đông Aleppo đã sụp đổ. Vào ngày 22/12, SAA cuối cùng đã hoàn toàn kiểm soát được thành phố Aleppo, sau khi các tay súng đối lập chấp nhận hạ vũ khí đầu hàng và di tản đến Idlib.

Việc giải phóng thành phố Aleppo là thành công lớn nhất của Quân đội Syria và đồng minh tính từ khi cuộc “nội chiến ủy nhiệm” ở Syria nổ ra vào năm 2011. Hơn nữa, nó có ý nghĩa quan trọng trong cả lĩnh vực quân sự lẫn ngoại giao.

Jabhat al-Nusra và các nhóm đối lập khác đã thiệt hại một số lượng lớn thiết bị quân sự và nhân lực trong nỗ lực không thành công để phá vỡ cuộc bao vây Aleppo.

Chúng đã mất một phần lớn bộ binh có kinh nghiệm và đã sử dụng một lượng lớn vũ khí, bao gồm tên lửa chống tăng và tên lửa Grad, trong trận đánh Aleppo. Điều này đã buộc chúng phải chuyển sang trạng thái phòng thủ trong những tháng tiếp theo của chiến tranh.

Bên cạnh thành công lớn nhất là chiếm lại thành phố Aleppo, việc Palmyra rơi vào tay tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo IS là thất bại lớn nhất của liên minh Syria-Iran-Nga.

Chiếm lại Palmyra, đẩy mạnh tấn công đông Aleppo

Sử dụng lợi thế khi SAA và các đồng minh của mình đang trải qua trận chiến khốc liệt và tập trung phần lớn quân số ở Aleppo, ISIS đã phát động cuộc tấn công vào thành phố Palmyra vào ngày 8/12, và chiếm được thành phố cổ này vào ngày 11.

Ngay sau đó, IS đã vượt quãng đường gần 90km mở cuộc tấn công khốc liệt vào sân bay quân sự T4 (Tiyas). Tuy nhiên, vào ngày 22/12 việc giải phóng hoàn toàn thành phố Aleppo cho phép SAA tái điều động lực lượng để quay trở về mặt trận Palmyra.

Những lực lượng mới được điều về cùng với các đơn vị của Quân đoàn số 5 (5th Assault Corps, còn được gọi là Legion 5), với sự trợ giúp của lực lượng Hàng không-Vũ trụ Nga đã lùi cuộc tấn công của IS vào sân bay quân sự T4 và cuối cùng giải phóng Palmyra lần thứ hai vào ngày 1/3/2017.

Để ngăn chặn việc Palmyra bị mất một lần nữa, SAA đã tiếp tục đánh chiếm một vùng lãnh thổ rộng lớn gần thành phố cổ làm vùng đệm, chiếm lĩnh khu mỏ khí đốt al-Shaer ở phía tây bắc; mỏ khí đốt Arak phía đông và làng Huwaysis phía nam của Palmyra.

Trên hướng Aleppo, để tăng cường áp lực lên tổ chức khủng bố Nhà nước Hồi giáo và bắt buộc chúng phải chuyển hướng các lực lượng ở các mặt trận khác, các đơn vị của SAA và đặc nhiệm Tiger đã khởi động một chiến dịch quân sự quy mô lớn chống IS ở vùng nông thôn phía đông Aleppo vào ngày 17/1.

Một mục đích khác của hoạt động là nhằm hạn chế đã tiến sâu xuống phía Nam của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ và lực lượng phiến quân đối lập Quân đội Syria Tự do (FSA) vào lãnh thổ Syria, đang mở cuộc tấn công IS ở thị trấn chiến lược al-Bab, trong khuôn khổ chiến dịch Lá chắn Euphrates (Euphrates Shield).

SAA tiếp tục đà thắng lợi trong vùng nông thôn ở phía đông Aleppo và đã chiếm thị trấn Tadif, nằm ở cửa ngõ phía nam thị trấn al-Bab. Tuy nhiên, do thỏa thuận với Thổ Nhĩ Kỳ, họ đã không tiếp tục đánh lên al-Bab và sau đó rút khỏi thị trấn Tadif, để FSA chiếm cả 2 thị trấn này.

Sau đó, vào ngày 26/2, SAA đã tiến đến vị trí của Liên minh Dân chủ Syria (SDF) phía Nam Manbij. Vào ngày 2/3, lính biên phòng của Syria đã triển khai ở 15 làng phía tây Manbij để lập một vùng đệm an ninh ngăn cách lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ và FSA với SDF.

Sau đó, Quân đội Syria và các đồng minh tiếp tục chiến dịch ở phía Đông Aleppo. Họ tiến xuống phía Đông Nam, đánh thẳng tới thị trấn Deir Hafer nằm gần điểm nút đường cao tốc M15, bắt đầu bao vây thị trấn chiến lược này vào ngày 23/3 và giải phóng nó đúng 1 tuần sau đó (ngày 29/3).

Tính đến ngày 24/5, SAA đã thành công trong việc giải phóng hơn 90 ngôi làng ở vùng nông thôn Aleppo ở phía đông, đẩy nhanh tốc độ tiến tới thành phố Maskanah nằm sát bờ sông Euphrates, là cứ điểm cuối cùng của nhóm khủng bố IS trong tỉnh Aleppo.

Giải phóng được thành phố này sẽ mở đường cho lực lượng đặc nhiệm Tiger Force tiến đến đập Tabqah ở phía Tây Nam thành phố Raqqa - thủ đô tự xưng của tổ chức khủng bố IS và cho phép SAA bảo vệ được con đường chiến lược Ithriyah-Aleppo.

Tuy nhiên, đó là chuyện về sau bởi việc Quân đội Syria giành lại Maskanah đã khó, nhưng nếu có chiếm lại được thì họ cũng sẽ khó mà tới được Raqqa bởi hiện đập nước Tabqah và sân bay Tabqah đã lọt vào tay người Kurd và đặc nhiệm Mỹ, sau cuộc đổ bộ đường không vào ngày 22/3 - đúng vào ngày Syria vây Deir Hafer.

Bảo vệ Hama, chiếm trọn Homs, giải vây Deir Ezzor

Một sự kiện quan trọng đối với các nhóm khủng bố và đối lập ở Syria là việc Liên minh khủng bố-đối lập Hayat Tahrir al-Sham được thành lập vào ngày 28/1/2017, do Jabhat Fatah al-Sham (trước đây là Jabhat al-Nusra, chi nhánh al-Qaeda của Syria) lãnh đạo.

Có thể cảm thấy rằng sự sụp đổ của lực lượng nổi dậy ở Aleppo có nghĩa là sự chú ý của SAA sẽ sớm chuyển sang tỉnh Hama, Hayat Tahrir al-Sham, Jaish al-Izza và Ahrar al-Sham đã phát động một cuộc tấn công mới để đánh chiếm thành phố Hama vào ngày 21/3/2017.

Với tư thế bất ngờ ban đầu, liên minh khủng bố đã đánh chiếm được một diện tích lớn, bao gồm cả các làng Souran, Khatab, Rahba, Kawkab và Muardes trong vòng 3 ngày, trước khi quân tiếp viện SAA kịp đến và đánh lui cuộc tấn công của chúng, kịp thời chiếm lại Khattab, khiến quân nổi dậy thất bại với tổn thất nặng nề.

Sau khi cuộc chiến lan vào trong thành phố, các thành viên của SAA đã giải phóng Muardes vào ngày 11/4 và tiếp tục đến Souran, Taibat al-Imam vào ngày 17/4, Halfaya vào ngày 22/4 trước khi cuộc phản công của họ cũng bị chựng lại. Tuy nhiên, đến thời điểm đó, các lực lượng chính phủ đã đòi lại hết các khu vực bị phiến quân chiếm đóng và thậm chí còn giải phóng thêm vài khu vực khác.

SAA cũng đã mở hai chiến dịch thần tốc trong vùng lân cận Damascus, bắt buộc phiến quân ở Khan Al-Shieh phải ký thỏa thuận di tản vào ngày 30/11/2016 và thung lũng Barada (phía bắc Damascus) vào ngày 29/1/2017.

Vào ngày 13/5, SAA đã kiểm soát các khu vực quan trọng của Qaboun và Tishreen ở phía đông Damascus trong một chiến dịch quân sự nhanh chóng buộc phiến quân phải rút lui đến Idlib. Trong cùng tháng, các chiến binh sơ tán khỏi khu phố al-Waer của thành phố Homs và SAA kiểm soát hoàn toàn thành phố này.

Giai đoạn cuộc nội chiến khốc liệt nhất đã tạm thời chấm dứt khi thỏa thuận về 4 khu an toàn bao gồm tỉnh Idlib, vùng nông thôn Bắc Homs, Đông Ghouta ở thủ đô Damascus và khu vực phía Nam Syria, bắt đầu được thực hiện vào ngày 5/5/2017.

Tác động kết hợp của các chiến thắng và việc thành lập các khu vực an toàn, tạm thời ngừng bắn với phiến quân đối lập có thể cho phép SAA mở một chiến dịch tấn công về phía đông để dỡ bỏ cuộc vây hãm thành phố Deir Ezzor của khủng bố IS.

Theo một số nguồn tin chính phủ, chiến dịch giải vây cho thành phố Deir Ezzor sẽ được đặt tên là Chiến dịch Hoa oải hương (Operation Lavender) sẽ bắt đầu với việc giải phóng Al-Sukhnah, cách thành phố Palmyra 45km; sau đó là Kobajjeb, cách Deir Ezzor 50km.

Mặc dù tình hình hiện nay của Nga và Syria đã tốt hơn rất nhiều so với hồi tháng 10/2016, nhờ sự giải phóng Aleppo và việc giảm bớt một số khu vực nổi dậy và những tổn thất nặng nề đối với IS trên nhiều mặt trận, nhưng Nga và Syria tiếp tục vấp phải những khó khăn mới.

Các hoạt động trong những tháng cuối năm 2017 của Nga và Syria có thể sẽ phải đối mặt với những thách thức lớn hơn rất nhiều, đó là sự hiện diện ngày càng tăng của liên quân do Hoa Kỳ lãnh đạo trên lãnh thổ Syria, đặc biệt là khu vực phía Nam và phía Đông Syria.

Giai đoạn tiếp theo chúng ta sẽ tiếp tục tìm hiểu trong những kỳ sau.

Theo Thiên Nam

Đất Việt