Mỹ nghi ngờ nhà ngoại giao Trung Quốc hỗ trợ thu thập thông tin tình báo

Theo Fox News, khi chính phủ Mỹ yêu cầu Trung Quốc đóng cửa lãnh sự quán ở Houston, Texas vào tháng 7, họ cũng đồng thời yêu cầu Bắc Kinh loại bỏ toàn bộ các nhà nghiên cứu nghi có liên quan tới quân đội Trung Quốc ra khỏi Mỹ.

Động thái của Mỹ diễn ra sau khi họ phát hiện ra một chiến dịch tình báo nhằm thu thập các nghiên cứu khoa học từ các trường đại học Mỹ nghi do các nhà ngoại giao Trung Quốc tài trợ.

Các tài liệu từ phía tòa án cho thấy nhiều nhà nghiên cứu Trung Quốc trong các lĩnh vực như y sinh học và trí tuệ nhân tạo bị nghi ngờ đã cố tình che giấu việc họ vẫn đang phục vụ cho quân đội Trung Quốc.

Theo Wall Street Journal, sự tương tác giữa các nhà nghiên cứu nói trên với các nhà ngoại giao Trung Quốc được cho là chất xúc tác khiến Mỹ yêu cầu Trung Quốc đóng lãnh sự quán ở Houston.

Hồi tháng 5, Nhà Trắng đã ra quy định hạn chế cấp thị thực cho những nhà nghiên cứu trên. Khi FBI bắt đầu lấy lời khai từ một số nhà nghiên cứu, phản ứng của các nhà ngoại giao Trung Quốc được cho đã khiến Mỹ gia tăng nghi ngờ. Phía Trung Quốc bắt đầu đưa một số nhà nghiên cứu rời Mỹ và đưa ra những hướng dẫn mà Washington đánh giá là bất thường và dường như là những chỉ dẫn nhằm giúp các học giả "tránh né" các cuộc điều tra của FBI. 

Ví dụ, phía công tố Mỹ cho biết các nhà ngoại giao Trung Quốc được cho từng yêu cầu các nhà nghiên cứu phải xóa toàn bộ dữ liệu trong thiết bị điện tử vì họ sẽ bị cơ quan an ninh Mỹ phỏng vấn ở sân bay.

Một số nhà ngoại giao Trung Quốc bị nghi ngờ đã tư vấn một nghiên cứu sinh về trí tuệ nhân tạo ở Indiana về nguy cơ người này sẽ bị FBI phỏng vấn. Trước đó, nhà nghiên cứu này bị nghi đã cố che giấu mối liên hệ với quân đội Trung Quốc trong hồ sơ xin thị thực. Gian lận thị thực được coi là một tội liên bang ở Mỹ.

Theo Wall Street Journal, Washington cho rằng cơ sở ngoại giao ở Houston dường như đóng vai trò giúp Bắc Kinh thực hiện tham vọng về quân sự và kỹ thuật của quốc gia Đông Á theo những cách gây hại cho an ninh quốc gia Mỹ.

Trung Quốc sau đó đã bác bỏ các cáo buộc liên quan tới đánh cắp tài sản sở hữu trí tuệ. Bộ Ngoại giao Trung Quốc nói rằng các nhân viên của họ “chưa bao giờ thực hiện các hoạt động không phù hợp với chức vụ”.

Tuy nhiên, tính đến nay, Bộ Tư pháp Mỹ đã cáo buộc 4 nhà nghiên cứu Trung Quốc tội gian lận thị thực, trong đó 2 người đã thừa nhận tội danh.