Mỹ khóa van viện trợ quân sự, rút khỏi xung đột Ukraine?

Trong cuộc phỏng vấn với Fox Business vào ngày 2/7, Đại sứ Mỹ tại NATO Matthew Whitaker xác nhận Washington tạm dừng cung cấp vũ khí cho Ukraine như một phần của chính sách "Nước Mỹ trên hết".

"Đây chính là chính sách “Nước Mỹ trên hết”. Trước tiên, chúng ta phải quan tâm đến nhu cầu của Mỹ", ông Whitaker tuyên bố.

Ông Whitaker cho biết Lầu Năm Góc cần "đảm bảo rằng Mỹ có năng lực phòng thủ chiến lược cần thiết để thể hiện sức mạnh", đồng thời nói thêm rằng đây là điều mà Washington và các đồng minh NATO mong muốn.

"Chúng ta phải đảm bảo rằng chúng ta có đủ tên lửa Patriot, chúng ta có đủ hệ thống phòng không và tất cả những thứ chúng ta cần để đảm bảo thành công của chính chúng ta trên chiến trường", Đại sứ Mỹ nhấn mạnh.

Trước đó, một số hãng truyền thông phương Tây, bao gồm Politico và NBC News, đưa tin Lầu Năm Góc đã dừng các chuyến hàng vận chuyển vũ khí do Mỹ sản xuất tới Kiev.

Các loại vũ khí thuộc diện bị tạm dừng chuyển cho Ukraine gồm tên lửa đánh chặn Patriot, tên lửa Stinger và AIM, hàng trăm tên lửa Hellfire và GMLRS, cũng như hàng nghìn quả đạn pháo 155mm mà Washington đã cam kết với Kiev trước đó.

Những vũ khí này vốn đóng vai trò quan trọng giúp Ukraine đối phó với làn sóng không kích của Nga.

Các loại vũ khí trên được chính quyền cựu Tổng thống Mỹ Joe Biden phê chuẩn viện trợ cho Ukraine. Chúng được rút trực tiếp từ kho dự trữ quân sự hiện có của Mỹ và Sáng kiến ​​Hỗ trợ An ninh Ukraine (USAI), hợp đồng sản xuất mới từ các nhà thầu quốc phòng.

Sau khi nhậm chức vào đầu năm nay, Tổng thống Mỹ Donald Trump không phê duyệt bất kỳ khoản viện trợ bổ sung nào cho Ukraine, trong khi đó các nguồn lực hiện có dự kiến ​​chỉ đủ dùng "thêm vài tháng nữa".

Báo New York Times cho rằng quyết định đình chỉ cung cấp một số vũ khí cho Kiev là dấu hiệu cho thấy Washington đã quyết tâm rút khỏi cuộc xung đột ở Ukraine.

"Trong số các loại đạn dược đang bị giữ lại có tên lửa cho hệ thống phòng không Patriot do Mỹ thiết kế, đạn pháo chính xác và các loại tên lửa khác mà Ukraine phóng từ máy bay chiến đấu F-16 do Mỹ sản xuất", New York Times cho biết.

"Mặc dù không rõ có bao nhiêu loại vũ khí bị dừng cung cấp, nhưng tín hiệu có vẻ rõ ràng: Washington đang rút khỏi cuộc chiến. Các quan chức Ukraine dường như bất ngờ trước thông báo này", báo Mỹ cho biết thêm.

Trong cuộc trao đổi với New York Times, Oleh Voroshylovskyi, chỉ huy của một đơn vị Ukraine được giao nhiệm vụ bắn hạ máy bay không người lái của Nga, cảnh báo quyết định của Mỹ sẽ “ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu quả chiến đấu” của Kiev.

"Ukraine không còn là ưu tiên, không còn là trung tâm của chính sách đối ngoại của Mỹ", Solomiia Bobrovska, một thành viên của ủy ban quốc hội về quốc phòng và tình báo Ukraine, nhận định.

Theo bà Bobrovska, Ukraine có 8 hệ thống Patriot, 6 trong số đó đang hoạt động, chủ yếu để bảo vệ thủ đô Kiev, mục tiêu chính trong các cuộc tấn công của Nga. Khi đạn dược ngày càng cạn kiệt, việc Mỹ tạm dừng viện trợ sẽ khiến việc bảo vệ Kiev trở nên khó khăn hơn nhiều.

“Đó là một vấn đề lớn”, bà Bobrovska nhấn mạnh.

Đây là lần thứ hai Mỹ tạm dừng cấp viện trợ quân sự cho Ukraine kể từ khi Tổng thống Trump trở lại nhiệm sở. Vào tháng 3, Nhà Trắng đã tạm dừng mọi viện trợ quân sự cho Ukraine sau cuộc gặp căng thẳng giữa ông Trump và Tổng thống Volodymyr Zelensky.

Kể từ đó, chính quyền ông Trump ngày càng tỏ rõ dấu hiệu cho thấy đang rút khỏi cuộc xung đột Ukraine, từ việc đồng tình với các quan điểm của Điện Kremlin cho đến việc đẩy Ukraine xuống dưới danh sách ưu tiên tại hội nghị thượng đỉnh NATO vào tuần trước.

Lo ngại rằng chính quyền ông Trump khó có thể cam kết thêm bất kỳ khoản viện trợ quân sự nào, Ukraine đã chuyển sang một chiến lược khác khi tuyên bố sẵn sàng mua vũ khí của Mỹ thay vì nhận chúng dưới dạng viện trợ. Tổng thống Zelensky vào tháng 4 nói rằng ông sẵn sàng mua 10 hệ thống Patriot với giá khoảng 15 tỷ USD.

Để bù đắp cho sự sụt giảm trong các đợt chuyển giao vũ khí của Mỹ, Ukraine gần đây đã khởi động các chương trình sản xuất vũ khí chung với các đồng minh châu Âu như Anh, Đan Mạch và Na Uy. Theo sáng kiến ​​này, vũ khí sẽ được sản xuất tại các quốc gia châu Âu hoặc tại Ukraine, trong đó các đồng minh cung cấp tài chính và Ukraine đóng góp chuyên môn kỹ thuật.

Tuy vậy, quyết định của Mỹ được đưa ra vào thời điểm khó khăn với Ukraine.

Nga đang tăng cường các cuộc tấn công vào lãnh thổ Ukraine bằng các cuộc không kích quy mô lớn nhằm làm suy yếu hệ thống phòng không của Kiev. Moscow cũng thường xuyên phóng hàng trăm máy bay không người lái chỉ trong một đêm, tiếp theo là tên lửa đạn đạo mà chỉ có hệ thống Patriot mới có thể đánh chặn.