Ukraine sẵn sàng cho viễn cảnh Mỹ cắt giảm viện trợ "đau đớn"

“Đòn đau đớn”

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth ngày 10/6 báo hiệu rằng Mỹ sẽ cắt giảm viện trợ quân sự cho Ukraine theo kế hoạch ngân sách quốc phòng năm 2026.

Ông nhấn mạnh chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump có cái nhìn "rất khác" so với chính quyền tiền nhiệm Joe Biden về xung đột Ukraine. Ông khẳng định, “một giải pháp hòa bình thông qua đàm phán là điều tốt nhất cho cả hai bên và phù hợp với lợi ích quốc gia của chúng ta”.

Dù Washington không nêu rõ chi tiết về mức cắt giảm, Ukraine đang chuẩn bị cho những tác động có thể xảy ra và tìm kiếm các phương án để bù đắp khoảng trống đáng kể trong hỗ trợ quân sự.

Bà Iryna Friz, thành viên Ủy ban An ninh Quốc gia, Quốc phòng và Tình báo của Quốc hội Ukraine, cho biết có một loạt loại viện trợ quân sự từ Mỹ mà Ukraine không thể có được từ các đồng minh phương Tây khác, và việc thiếu hụt những năng lực này sẽ là "sự đau đớn".

"Tôi tin rằng thay vì bị tác động bởi những tuyên bố như vậy hay cảm thấy thất vọng, Ukraine cần thể hiện sự sẵn sàng tăng cường năng lực phòng thủ và đẩy mạnh trao đổi với các đối tác để tiếp tục bảo vệ chủ quyền”, bà Friz nói thêm.

Sự thay đổi trong chính sách của Mỹ

Với việc Tổng thống Donald Trump trở lại Nhà Trắng, chính sách của Washington đối với Ukraine đã thay đổi rõ rệt.

Dù Ukraine vẫn nhận được viện trợ quân sự đã được chính quyền cựu Tổng thống Biden phê duyệt trước đó, và các luồng thông tin tình báo vẫn tiếp tục, nhưng Mỹ không phê duyệt thêm gói viện trợ mới nào cho Kiev.

Ukraine vẫn đang cố gắng giữ vững phòng tuyến trước đà tiến chậm rãi nhưng dồn dập của Nga. Tuy nhiên, bất kỳ sự cắt giảm viện trợ nào từ Mỹ cũng sẽ ảnh hưởng đến khả năng phản công của Kiev và làm suy yếu nỗ lực hòa bình do Mỹ dẫn dắt.

“Việc giảm hỗ trợ quân sự có thể làm suy yếu khả năng phòng thủ của chúng tôi, kéo theo tổn thất nhiều hơn về sinh mạng của binh sĩ lẫn dân thường”, nghị sĩ Oleksandr Merezhko, Chủ tịch Ủy ban Chính sách Đối ngoại của Quốc hội Ukraine, nhận định.

Ông bình luận thêm: “Khi Tổng thống Nga Vladimir Putin được cho là đang chuẩn bị một cuộc tổng tấn công mùa hè, thì việc cắt giảm viện trợ gửi đi một tín hiệu sai lầm, vì Moscow có thể xem đó là sự khuyến khích để gia tăng các hoạt động quân sự chống lại Ukraine”.

Khoảng trống về trang thiết bị

Kể từ khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra năm 2022, Mỹ đã cấp cho Ukraine khoảng 70 tỷ USD viện trợ quân sự, bao gồm các loại vũ khí đã thay đổi cục diện chiến trường cả ở tiền tuyến lẫn các thành phố cách xa hàng trăm km.

Washington gửi cho Ukraine hàng triệu viên đạn, xe tăng, thiết giáp, tên lửa tầm xa ATACMS, hệ thống HIMARS và hệ thống phòng không tối tân Patriot, vốn là phương tiện duy nhất có thể đối phó hiệu quả với tên lửa đạn đạo của Nga.

Tuy nhiên, dưới chính quyền Tổng thống Trump, không chỉ không có thêm gói viện trợ mới, một số loại vũ khí lẽ ra dành cho quân đội Ukraine đã bị điều chuyển đến nơi khác.

Theo lời Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Mỹ trước kia đã cam kết cung cấp 20.000 tên lửa để Ukraine đối phó với các loại máy bay không người lái Shahed mà Nga phóng gần như mỗi đêm.

“Đó không phải là loại đắt tiền, nhưng là công nghệ đặc biệt. Chúng tôi rất trông chờ vào 20.000 quả tên lửa này. Sáng nay, Bộ trưởng Quốc phòng của tôi báo rằng Mỹ đã chuyển chúng sang Trung Đông”, ông nói trong một cuộc phỏng vấn với ABC ngày 8/6.

Nhiều binh sĩ Ukraine trả lời phỏng vấn Kyiv Independent đã chỉ trích những động thái gần đây của Washington nhưng không lấy làm ngạc nhiên.

“Ông Trump và đội ngũ của ông ấy muốn đạt được thỏa thuận theo các điều kiện của Nga, như vậy có lợi hơn với họ”, Bart, một lính bắn tỉa thuộc Lực lượng Đặc biệt đang chiến đấu ở miền Đông Ukraine, cho biết.

“Việc giảm viện trợ từ Mỹ là điều tồi tệ với tiền tuyến. Chúng tôi phụ thuộc vào họ, cả về vũ khí lẫn tình báo”, binh sĩ này nói thêm.

Ihor, một binh sĩ khác cũng đang phục vụ ở miền Đông Ukraine, đồng tình với Bart và cho rằng chính sách mới của Mỹ sẽ kéo theo “hậu quả nghiêm trọng” cho trật tự toàn cầu.

Chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo?

Trước lập trường đang thay đổi của Mỹ, các đồng minh châu Âu của Ukraine đã cam kết tăng cường viện trợ quân sự, nhưng các nước châu Âu từ lâu đã thiếu đầu tư vào năng lực sản xuất quốc phòng.

Do đó, Ukraine đang tìm kiếm những lựa chọn khác, như phát triển sản xuất quốc phòng trong nước và mua vũ khí Mỹ với sự hỗ trợ từ các đối tác châu Âu.

Đầu tháng 6, một phái đoàn Ukraine do Chánh Văn phòng Tổng thống Andriy Yermak dẫn đầu đã đến Mỹ để thảo luận về việc tiếp tục hỗ trợ quốc phòng và khả năng mua vũ khí của Mỹ.

“Chúng tôi sẵn sàng mua một số vũ khí, đặc biệt là thiết bị phòng thủ tên lửa. Các nghị sĩ Mỹ hiểu vấn đề và muốn thúc đẩy việc cung cấp cho Ukraine tất cả những gì cần thiết”, ông Yermak phát biểu trên truyền hình quốc gia ngày 6/6.

Tuy nhiên, sau chuyến thăm của phái đoàn Ukraine, phía Washington vẫn chưa có hành động hoặc phản hồi cụ thể nào về khả năng viện trợ vũ khí hoặc bán trang bị cho Ukraine và các đồng minh.