"Mắt xích" quan trọng giúp vén màn bí mật vụ ám sát Tổng thống Haiti

Các quan chức Bộ Quốc phòng Colombia ngày 9/7 xác định danh tính của 13 nghi phạm trong vụ ám sát Tổng thống Haiti Jovenel Moise, đồng thời cho biết tất cả đều đã từng tham gia quân đội Colombia. Giới chức Colombia cũng cho biết 2 nghi phạm đã thiệt mạng và 11 người khác đang bị giam giữ.

Các quan chức Colombia lên án vụ tấn công, tuyên bố rằng họ đang nỗ lực hết sức để hỗ trợ chính phủ Haiti tìm kiếm sự thật. Bộ Quốc phòng Colombia cho biết tổng thống nước này đã yêu cầu một số quan chức tình báo hàng đầu của Colombia đến Haiti để hỗ trợ điều tra, bao gồm người đứng đầu văn phòng tình báo quốc gia, người đứng đầu văn phòng tình báo cảnh sát và một sĩ quan từ văn phòng trung tâm của Tổ chức Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol) ở Colombia.

Tướng Jorge Luis Vargas, chỉ huy lực lượng cảnh sát quốc gia Colombia, cho biết các quan chức nước này đang điều tra 4 công ty mà họ tin rằng đã tuyển các tay súng để tham gia nhóm ám sát Tổng thống Haiti. Họ đang sử dụng mã số thuế của các doanh nghiệp này tại Colombia để khai thác thêm thông tin.

Theo các tài liệu do New York Times tiếp cận được, Francisco Eladio Uribe, một trong số các nghi phạm, đã bị tòa án hòa bình đặc biệt của Colombia điều tra vào năm ngoái về tội giết người.

Trong cuộc phỏng vấn với W Radio, một phụ nữ tự nhận là vợ của Uribe nói rằng cả hai đã kết hôn được 18 năm và có 3 người con. Uribe đã rời khỏi nhà một ngày sau khi nói với vợ rằng mình "có một cơ hội việc làm rất tốt". Vợ của Uribe xác nhận công ty tuyển dụng chồng cô là "C.T.U".

Các quan chức Colombia cho biết, một số bị cáo rời Colombia sớm nhất vào tháng 5, và đáp chuyến bay đến Panama trước khi đến Dominica và sau đó đến Haiti. Trong khi đó, những người khác đến Dominica vào đầu tháng 6 và sau đó đến Haiti.

Tướng quân đội Colombia Luis Fernando Navarro nói rằng, các nghi phạm trong vụ ám sát Tổng thống Haiti đã rời quân ngũ từ năm 2002 đến năm 2018, và họ trở thành "lính đánh thuê" với động cơ "thuần túy kinh tế".

Theo John Marulanda, người đứng đầu hiệp hội cựu chiến binh Colombia, không rõ các nghi phạm có biết cụ thể về nhiệm vụ mà họ được giao hay không.

Paul Angelo, một chuyên gia tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại nghiên cứu các vấn đề an ninh, nói rằng binh sĩ Colombia thường được chiêu mộ để thực hiện các vụ phạm tội vì họ không có nhiều lựa chọn công việc sau khi rời lực lượng vũ trang.

Một cựu sĩ quan của quân đội Colombia tiết lộ rằng, một lính đánh thuê làm việc ở nước ngoài có thể dễ dàng kiếm được khoảng 2.700 USD một tháng, so với mức lương quân đội khoảng 300 USD một tháng - ngay cả những binh sĩ có nhiều năm kinh nghiệm chiến đấu cũng chỉ nhận được thù lao "bèo bọt" trong quân đội Colombia.

"Không chỉ ở Haiti, mà còn ở Kabul, Mexico, Yemen, Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất", cựu sĩ quan Colombia cho biết, liệt kê những nơi mà các cựu binh Colombia tới làm việc.

Lính đánh thuê từ Colombia

Các nghi phạm "lính đánh thuê" trong vụ ám sát Tổng thống Haiti được xem là mắt xích quan trọng trong việc tìm ra kẻ chủ mưu, đồng thời vén màn bí mật về động cơ dẫn tới vụ việc gây chấn động chính trường thế giới này.

Sau vụ ám sát Tổng thống Haiti, El Tiempo, tờ báo lớn nhất Colombia, ngày 9/7 đã đăng tải bài viết với tiêu đề "Lính đánh thuê Colombia: lành nghề, giá rẻ và sẵn có".

Sự tham gia của số lượng lớn tay súng nước ngoài trong nhóm biệt kích ám sát Tổng thống Moise khiến nhiều người bị sốc, đặc biệt là ở Haiti. Tuy nhiên, thực tế cho thấy lính đánh thuê của Colombia đã xuất hiện ở khắp các vùng chiến sự trên toàn thế giới, từ Yemen, Iraq, Israel cho tới Afghanistan, từ nhiều năm nay.

Nhiều người ở Colombia đã từng được chính lính Mỹ huấn luyện và sau nhiều năm chiến đấu với các nhóm nổi dậy hoặc các đối tượng buôn bán ma túy tại Colombia, họ đã tìm đến các công ty quân sự tư nhân tại Mỹ để kiếm việc làm.

"Sau nhiều năm chiến tranh, Colombia dư thừa người được huấn luyện về các chiến thuật quân sự. Nhiều người trong số họ đã được các công ty tư nhân, thường ở Trung Đông - nơi họ kiếm được nhiều tiền hơn so với công việc trong lực lượng vũ trang của Colombia, thuê lại. Còn những người khác được thuê để làm việc cho các băng đảng ma túy và chủ đất. Và bây giờ, họ phục vụ cho những người đứng sau vụ ám sát ở Haiti", Adam Isacson, giám đốc phụ trách quốc phòng tại Văn phòng Washington về Mỹ Latinh (Wola), cho biết.

Manuel Antonio Grosso Guarin và 10 nghi phạm đã bay từ Bogota, Colombia tới khu nghỉ dưỡng Punta Cana ở Dominica vào chiều 4/6, trong khi 2 cựu binh khác của Colombia đã quá cảnh ở Panama và Dominica, trước khi đến Haiti.

Grosso từng là thành viên của một đơn vị tinh nhuệ thuộc quân đội Colombia hay còn được gọi là đội đặc nhiệm chống khủng bố đô thị của Colombia. Trước khi tham gia kế hoạch ám sát Tổng thống Haiti, Grosso từng nhận nhiệm vụ bảo vệ các nhân vật quan trọng.

Các bức ảnh được đăng trên trang Facebook cá nhân của Grosso cho thấy, "lính đánh thuê" này vẫn tận hưởng niềm vui trong cuộc sống ngay trước khi vượt qua biên giới tới Haiti vào ngày 6/6. Chỉ một tháng sau, ngày 7/7, Grosso tham gia vào một vụ ám sát gây chấn động Haiti.

"Thật đáng buồn khi đây là đất nước của những người lính đánh thuê, những người đi khắp thế giới để gây chiến", một người dùng Twitter bình luận về nhóm sát thủ Colombia.