Lý do Ukraine "lực bất tòng tâm" khi Nga tiến sâu 6km vào Kharkov

Guardian đưa tin, cuộc tấn công của Nga vào phía bắc và đông bắc vùng Kharkov đã được Moscow cảnh báo từ trước khi họ nói rằng sẽ tạo ra "vùng đệm" ở biên giới 2 nước.

Các đồng minh của Ukraine và chính Kiev cũng từng nói về diễn biến này trước đó, rằng Nga đã đưa vùng Kharkov vào tầm ngắm.

Tuy nhiên, chỉ trong 5 ngày, lực lượng Nga đã tiến sâu tới 6,5km vào vùng Kharkov mà không có sự chống cự đáng kể nào từ Ukraine. Nga tiến quân vào từng khu vực theo các nhóm nhỏ nhưng phía Ukraine liên tục rút về phía sau. Guardian nhận định, điều này làm dấy lên những câu hỏi về năng lực phòng vệ thực sự của Kiev.

Trong vài tháng qua, Ukraine tuyên bố đã xây hàng trăm km phòng tuyến kiên cố trước nguy cơ Nga tấn công. Tuy nhiên, tại khu vực biên giới, những biện pháp phòng vệ này gần như không xuất hiện.

Tại Vovchansk, cách thành phố Kharkov chưa đầy 64km về phía tây bắc, "tuyến công sự đầu tiên và bãi mìn không tồn tại", chỉ huy người Ukraine Denys Yaroslavsky thừa nhận.

Một cựu chiến binh Ukraine có mối liên hệ với chính quyền khu vực thừa nhận, các đơn vị mà Kiev triển khai ở biên giới "chưa được chuẩn bị để chiến đấu" và hệ thống phòng thủ "không được bố trí hợp lý".

Sau vài ngày, giao tranh đã lan đến Vovchansk và các làng phía bắc Lyptsi, cách thành phố Kharkov khoảng hơn 30km. Mục tiêu ngắn hạn của Nga dường như sẽ là đưa thành phố Kharkov vào tầm bắn của pháo 152mm nhằm gây áp lực lên Kiev.

Nga tuyên bố sau hơn 1 tuần, họ đã giành được 12 ngôi làng ở vùng Kharkov. Trong khi đó, tổ chức ISW (Mỹ) ước tính Nga đã giành gần 260km2 ở khu vực đông bắc sau 6 ngày tấn công.

Vì sao Ukraine đã biết trước Nga sẽ tấn công Kharkov và đã có sự chuẩn bị nhưng vẫn không thể ngăn được Moscow và buộc phải rút quân trên nhiều vị trí?

Ukraine đã đưa ra lời giải thích. Giới chức nước này nói rằng, trước khi tấn công vào Kharkov, Nga đã tấn công liên tục bằng pháo và bom lượn vào khu vực biên giới 2 nước. Việc xây phòng tuyến dưới làn "mưa hỏa lực" là nhiệm vụ sinh tử, đầy thách thức với các binh sĩ Ukraine. Vì vậy, việc phòng tuyến của Ukraine kém hiệu quả ở khu vực này đã tạo điều kiện cho Nga tiến lên.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tìm cách xoa dịu mối lo ngại Moscow sẽ tiến sâu hơn nữa khi tuyên bố Nga mới chỉ ở tuyến phòng thủ số 1 của Ukraine tại vùng đông bắc. Ông cho biết, tuyến phòng thủ số 3 do các nhà thầu xây dựng, nằm cách xa khu vực bị pháo kích và tấn công, mới là lớp mạnh nhất và sẽ ngăn chặn Nga hiệu quả.

Trong khi đó, phương Tây cũng tìm cách trấn an khi nói rằng, Nga sẽ không đủ nguồn lực về cả nhân sự và vũ khí để tiến sâu hơn vào vùng Kharkov, cụ thể là thành phố Kharkov lớn thứ 2 của Ukraine. 

Tổng thống Nga Vladimir Putin cũng tuyên bố Moscow chưa có mục tiêu kiểm soát thành phố Kharkov vào thời điểm hiện tại, mà muốn tạo ra vùng đệm để bảo vệ vùng Belgorod khỏi các cuộc tấn công của Ukraine.

Tuy nhiên, theo Guardian, ngoài lý do phòng tuyến, vẫn còn yếu tố khác khiến Ukraine chưa ngăn chặn Nga hiệu quả.

Trước đó, quân đội Ukraine trải qua nhiều tháng chật vật vì thiếu vũ khí do viện trợ từ phương Tây nhỏ giọt. Trong nhiều tháng trời, Ukraine tập trung lực lượng vốn đã trở nên mỏng hơn và lượng vũ khí ít ỏi còn sót lại ở mặt trận Donbass, nơi chiến sự diễn ra khốc liệt.

Nga với ưu thế lớn hơn về hỏa lực và binh sĩ đã tận dụng thời cơ để khiến Ukraine gặp thách thức trong nỗ lực ngăn cản đà tiến của Moscow. 

Mặt khác, khu vực Nga đang kiểm soát ở Kharkov được xem là "vùng xám" ở biên giới với dân cư thưa thớt. Ukraine gặp khó trong việc bảo vệ những khu vực này vì họ bị Mỹ cấm dùng vũ khí do Washington viện trợ để tấn công vào mục tiêu trong lãnh thổ Nga.

"Sẽ rất nguy hiểm nếu Ukraine lập tuyến phòng thủ chính ở biên giới, nơi người Nga có thể tấn công phía Kiev bằng pháo và bom lượn và người Ukraine không có sẵn vũ khí như pháo hay tên lửa HIMARS để đánh trả vì những lệnh cấm của Mỹ", George Barros, một nhà phân tích của ISW, cho biết.

Kết quả là lực lượng Nga có thể tập trung vượt biên giới trong một không gian tương đối an toàn.

Ông lập luận rằng Ukraine "phải bảo vệ một lượng lớn lãnh thổ nhưng đang gặp khó khăn về vấn đề nhân lực", nghĩa là họ không có khả năng tạo ra các công sự kiên cố như Nga dọc theo toàn bộ biên giới phía bắc.

Sau cuộc tấn công của Nga vào Kharkov, Chuẩn tướng Ukraine Oleksandr Ykovets nhấn mạnh rằng các công sự tốt hơn đã được chuẩn bị ở tuyến thứ 2, "cách tiền tuyến 15-17km" và ở tuyến thứ ba sâu tới 35km.