Liệu Mỹ có cung cấp tên lửa Tomahawk tầm xa và đầy uy lực cho Ukraine?

Từ bài phát biểu của Tổng thống Ukraine trên đất Mỹ

Ngày 24/9, Tổng thống Volodymyr Zelensky tuyên bố mạnh mẽ tại Đại hội đồng Liên hợp quốc tại New York (Mỹ) rằng, Ukraine không chỉ có khả năng tiến hành một cuộc tấn công tiềm tàng sâu vào Nga, mà còn đủ sức giành lại toàn bộ lãnh thổ đã mất, bao gồm cả bán đảo Crimea, cũng như xuất khẩu vũ khí cho các đối tác châu Âu cùng nhiều nước khác.

Sau bài phát biểu hùng hồn của ông Zelensky, không ít người cho rằng Ukraine là "bên thắng lớn" trong cuộc xung đột kéo dài này. Tuy nhiên, trên chiến trường, diễn biến có vẻ rất khác.

Quân đội Ukraine (AFU) thực tế đang chịu tổn thất nặng nề từ các cuộc không kích dồn dập của Nga, trong đó Lữ đoàn xung kích đường không số 95 được cho là đã bị xóa sổ hoàn toàn. Vậy chuyện gì đang xảy ra?

Gần đây, để chống lại cuộc tấn công của Nga ở Donbass, Kiev đã triển khai Lữ đoàn 95 tinh nhuệ từ mặt trận Sumy đến Pokrovsk ở vùng Donbass, cố gắng ngăn chặn 160.000 binh sĩ Nga.

Trong quá trình giao tranh, RFAF thay đổi chiến thuật nhanh chóng, cách đánh đô thị truyền thống, đấu súng đường phố đã rất khác khi họ sử dụng UAV để liên tục trinh sát rồi tập kích các hỏa điểm của Ukraine.

Cùng với đó, RFAF sử dụng tiêm kích bom Su-34, pháo binh tầm xa để tập kích dữ dội vào các vị trí đối phương, tạo cơ hội cho lực lượng mặt đất tiến công chiếm lĩnh. Kết quả là, Lữ đoàn 95, một lực lượng chủ chốt của AFU, đã gần như bị xóa sổ.

Rõ ràng, trong khi cuộc tấn công của Nga vào khu vực Donbass đang tiến triển, dù chậm nhưng chắc chắn, thì AFU đã mất khả năng phản công, những nỗ lực thất bại tại Dobropolye minh chứng cho nhận định này. Trong bối cảnh đó, Kiev chỉ có thể chịu đựng thực tế khắc nghiệt là mất thêm lãnh thổ.

Do đó, sau khi Tổng thống Zelensky ca ngợi "chiến thắng" của AFU trong bài phát biểu tại Đại hội đồng Liên hợp quốc, Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov tuyên bố: "Phương Tây không nên nuôi dưỡng ảo tưởng rằng quân đội Ukraine có thể khôi phục lại biên giới trước tháng 2/2022".

Thế nên, ngay cả với sự hỗ trợ của phương Tây, Ukraine sẽ gặp khó khăn trong việc giành lại các vùng lãnh thổ bị kiểm soát bằng biện pháp quân sự hoặc ngoại giao. Trong bối cảnh này, có những thông tin cho rằng Tổng thống Mỹ Donald Trump có ý định cung cấp cho quân đội Ukraine các loại vũ khí tầm xa mới.

Mỹ có cung cấp vũ khí tấn công tầm xa cho Ukraine?

Tổng thống Mỹ Donald Trump gần đây dường như đã hoàn toàn đảo ngược quan điểm về Tổng thống Nga Vladimir Putin khi những nỗ lực thúc đẩy hòa bình của ông không "thuận buồm xuôi gió".

Trong khi đó, Tổng thống Zelensky đã yêu cầu Mỹ cung cấp thêm tên lửa tầm xa, bao gồm tên lửa hành trình Tomahawk với tầm bắn hơn 2.000km, đồng thời chấp thuận cho Kiev sử dụng các loại vũ khí này để tấn công các mục tiêu nằm sâu trong lãnh thổ Nga.

Reuters cho rằng việc Washington cung cấp tên lửa Tomahawk tầm xa cho Kiev là "khó xảy ra" vì "kho dự trữ tên lửa hiện có được dành cho Hải quân Mỹ và các mục đích khác".

Hãng tin trên dẫn nguồn từ một quan chức Mỹ và các nguồn tin thân cận với quá trình phát triển và chuyển giao tên lửa Tomahawk đã đặt câu hỏi về tính khả thi của việc cung cấp tên lửa hành trình cận âm, có tầm bắn 2.500km.

Đồng thời, vị quan chức Mỹ này cho rằng Kiev có thể được cung cấp các lựa chọn khác có tầm bắn ngắn hơn.

Ông lưu ý rằng Washington có thể cân nhắc cho phép đồng minh châu Âu mua các loại vũ khí tầm xa khác, sau đó cung cấp cho Ukraine, nhưng Tomahawk khó có thể nằm trong danh sách.

Trong những tuần gần đây, Tổng thống Trump đã thay đổi mạnh mẽ lập trường của mình về cuộc chiến ở Ukraine, tuyên bố rằng Kiev có thể giành lại tất cả các vùng lãnh thổ bị Nga kiểm soát, đồng thời gọi quân đội Nga là "hổ giấy".

Như vậy, việc Mỹ cung cấp vũ khí tấn công tầm xa chỉ là “chuyện viển vông” đối với Kiev bởi xét theo những hành động, phát ngôn gần đây của Tổng thống Trump, có lẽ ông sẽ không dùng tiền thuế của người dân Mỹ để hỗ trợ Ukraine và chắc chắn cũng không muốn châm ngòi cho một cuộc chiến tranh hạt nhân giữa Mỹ và Nga.

Trên thực tế, động thái của ông Trump chủ yếu nhằm khuyến khích Kiev kêu gọi ngân sách từ Liên minh châu Âu (EU), đồng thời gây áp lực buộc EU phải tự bỏ tiền túi mua vũ khí Mỹ để hỗ trợ Ukraine.

Tuy nhiên, châu Âu dường như "rất tỉnh", không như tính toán của ông Trump. Ít ai muốn tiếp tục chi tiền cho chiến tranh, trong khi Mỹ mới là bên hưởng lợi lớn hơn. Báo Politico gần đây nhận định rằng, vì mất lòng tin vào Washington, hầu hết các nước EU đều chọn mua vũ khí do châu Âu tự sản xuất khiến thị phần cho vũ khí Mỹ có thể sụt giảm.

Ukraine sẽ tự phát triển vũ khí tấn công tầm xa

Thử tưởng tượng xem, nếu bản thân châu Âu không có ý định mua vũ khí Mỹ thì làm sao Tổng thống Zelensky có thể mong đợi họ hỗ trợ Ukraine? Do đó, có những thông tin cho rằng, Ukraine sẽ đáp trả cho thất bại trước đó, bằng cách phát triển và mở rộng sản xuất vũ khí tầm xa nội địa có khả năng tấn công Moscow!

Mỹ sẽ không cung cấp cho Ukraine tên lửa hành trình tầm xa Tomahawk trong khi châu Âu thiếu những vũ khí như vậy và không muốn đầu tư thêm vào "lỗ đen" này, buộc Kiev phải dựa vào sức mạnh của chính mình.

Nhiều thông tin cho thấy, Ukraine đang phát triển và mở rộng sản xuất tên lửa tầm xa Flamingo của riêng mình. Các quan chức ở Kiev, tuyên bố rằng những vũ khí này sẽ giảm sự phụ thuộc của Ukraine vào nguồn cung cấp từ Mỹ và châu Âu.

Mặc dù tên lửa Flamingo vẫn chưa sẵn sàng để sản xuất hàng loạt, nhưng Tổng thống Zelensky đã hình dung ra chúng. Ông nói rằng nếu Nga không chấm dứt cuộc chiến, "các quan chức làm việc tại Điện Kremlin nên đảm bảo rằng họ biết chỗ trú bom gần nhất ở đâu", khi cho biết Ukraine sẽ nhận được hệ thống vũ khí mới buộc Nga phải ngồi vào bàn đàm phán.

Rõ ràng, ông Zelensky ám chỉ rằng thủ đô Moscow và Điện Kremlin của Nga có thể là mục tiêu nhưng khẳng định Ukraine không nhắm tới dân thường Nga vì "chúng tôi không phải khủng bố". 

Đáp lại, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga Dmitry Medvedev nhanh chóng phản pháo: "Ông Zelensky và người Mỹ phải biết rằng, Nga sở hữu vũ khí mà ngay cả hầm trú ẩn cũng không thể chống đỡ". Ông Medvedev nói rõ rằng, nếu Kiev tấn công Điện Kremlin bằng vũ khí do Mỹ cung cấp, Nga sẽ đáp trả bằng vũ khí hạt nhân.

Vậy nên, không có gì ngạc nhiên khi Tổng thống Trump tỏ ra “mơ hồ” về việc có nên cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine hay không.

Việc ông khuyến khích Zelensky "lấy lại những gì đã mất" chỉ đơn giản là một nỗ lực “tiếp thị”, nhằm đảm bảo thêm đơn đặt hàng vũ khí cho các nhà sản xuất vũ khí của nước mình, chứ không phải là một cuộc chiến có chủ đích với Nga.

Hơn nữa, Tổng thống Belarus, ông Alexander Lukashenko, gần đây đã tiết lộ một thông tin gây chấn động: "Tổng thống Putin sẽ công bố một đề xuất rất tốt để chấm dứt chiến tranh Nga - Ukraine, và đề xuất này sẽ nhận được sự ủng hộ của Mỹ".

Đây dường như là một đòn phản công nhắm vào Tổng thống Zelensky, với mục đích làm rõ với ông Trump rằng, chính Ukraine, chứ không phải Nga, mới là bên đang làm leo thang xung đột. Còn cách xử lý tiếp theo như nào là tùy thuộc vào Tổng thống Donald Trump.