Khám phá siêu trực thăng hộ tống Tổng thống Mỹ Obama tại Việt Nam

Phi đội trực thăng HMX-1 thuộc Thủy quân lục chiến Mỹ chịu trách nhiệm chuyên chở các nhân vật quan trọng (VIP): tổng thống, phó tổng thống, các thành viên nội các và các nhân vật quan trọng khác. Hiện HMX-1 vận hành tổng cộng 35 trực thăng gồm 4 loại.

Tổng thống Mỹ thường sử dụng trực thăng để di chuyển ở phạm vi ngắn trong các chuyến công du trong và ngoài nước, khi việc di chuyển bằng đường bộ không phù hợp. Marine One là tên gọi dành cho bất kỳ chiếc trực thăng nào đang chở tổng thống Mỹ. Và tương tự, trực thăng chở phó tổng thống Mỹ có tên gọi Marine Two.

Việc sử dụng trực thăng để chuyên chở tổng thống bắt đầu vào năm 1957, khi Tổng thống Dwight D. Eisenhower đi trên một chiếc Bell UH-13J Sioux. Ông Eisenhower cần một cách di chuyển nhanh hơn để tới khu nghỉ dưỡng mùa hè tại Pennsylvania, trong khi chuyên cơ Không lực Một không thể hạ cánh tại Nhà Trắng hay khu nghỉ dưỡng mùa hè. Ông Eisenhower đã yêu cầu đội ngũ nhân viên xem xét các phương án di chuyển thay thế và một trực thăng Sikorsky UH-34 Seahorse đã được sử dụng. So với các dòng trực thăng phục vụ tổng thống về sau, chiếc trực thăng này thiếu nhiều tính năng tiện ích như điều hòa không khí hay toilet trên khoang.

Vào năm 1958, trực thăng H-13 đã được thế chân bằng Sikorsky H-34 và vào năm 1961 là VH-3A. Không lâu sau khi trực thăng trở thành một phương tiện chuyên chở tổng thống, các trợ lý tổng thống đã đề nghị Thủy quân lục chiến Mỹ thiết lập một bãi đáp trực thăng ở Bãi cỏ phía Nam trong khuôn viên Nhà Trắng.

Đến năm 1978, trực thăng VH-3D được đưa vào sử dụng. Năm 1987, VH-60N tham gia phi đội trực thăng tổng thống và phục vụ cùng VH-3D. Đến năm 2009, có 11 chiếc VH-3D và 8 chiếc VH-60N có mặt trong đội trực thăng VIP/tổng thống.

Vào ngày 16/7/2009, một phi hành đoàn toàn nữ đã lần đầu tiên điều khiển một chiếc Marine One. Đây cũng là chuyến bay cuối cùng của nữ Thiếu tá Jennifer Grieves, nữ phi công đầu tiên được đào tạo để vận hành siêu trực thăng chở tổng thống Mỹ.

Trực thăng Marine One chưa từng gặp bất kỳ tai nạn hay trục trặc nghiêm trọng nào trong quá trình hoạt động nhiều năm qua. Tuy nhiên, vào năm 2006, Tổng thống Mỹ khi đó là George W. Bush đã lên chiếc Marine One cùng thư ký báo chí để bay từ Nhà Trắng đến căn cứ không quân Andrews, nhưng trực thăng đã không khởi động được. Ông Bush buộc phải rời trực thăng và rời Nhà Trắng bằng ô tô.

Các vụ tấn công khủng bố 11/9 tại Mỹ đã cho thấy phi đội trực thăng Marine One cần nâng cấp các hệ thống an ninh, liên lạc và vận chuyển. Nhưng các trực thăng đang phục vụ không phù hợp với việc nâng cấp này.

Vào năm 2002, Bộ Quốc phòng Mỹ đã khởi động chương trình VXX nhằm phát triển các trực thăng VIP/tổng thống mới. Nhưng dự án chế tạo trực thăng mới VH71 đã bị hủy bỏ vào năm 2009 sau nhiều tranh cãi do chi phí đắt đỏ.

Vào tháng 5/2014, Hải quân Mỹ đã ký bản hợp đồng trị giá 1,24 tỷ USD với hãng Sikorsky Aircraft nhằm chế tạo 6 trực thăng tổng thống. Sikorsky cho biết trực thăng tổng thống mới sẽ dựa trên mẫu trực thăng S-92. Một phi đội gồm 21 trực thăng tổng thống mới dự kiến sẽ hoàn thành vào năm 2023.

Hiện đại bậc nhất

Hơn 800 người tham gia phục vụ hoạt động của phi đội Marine One, với trụ sở đặt tại MCAF Quantico, Virginia, với một địa điểm hoạt động bổ sung là căn cứ hậu cần hải quân Anacostia tại Quận Columbia. Nhưng trực thăng Marine One thường được nhìn thấy tại Bãi cỏ phía Nam Nhà Trắng hay tại căn cứ không quân Andrews ở Maryland. Tại Andrews, trực thăng Marine One đôi khi kết nối với chuyên cơ Không lực Một cho các chuyến đi đường dài.

Marine One cao 5,1m và dài 24m. Nó có thể đạt vận tốc trên 240km/h và vẫn có thể bay dù 1 trong 3 động cơ ngừng hoạt động. Marine One được bọc thép, được trang bị các hệ thống chống tên lửa, cảnh báo sớm tên lửa.

Trực thăng tổng thống cũng được trang bị các hệ thống thông tin an toàn để tổng thống duy trì liên lạc với Nhà Trắng và Lầu Năm Góc.

Để đảm bảo an ninh, Marine One thường bay cùng các trực thăng giống hệt nhau. Một trực thăng chở tổng thống, trong khi những chiếc khác đóng vai trò ngụy trang.

Không giống hầu hết trực thăng khác, Marine One yên tĩnh tới mức tổng thống có thể nói chuyện với giọng bình thường. Nó đủ chỗ cho 14 hành khách.

Theo Business Insider, mỗi năm, chỉ 4 phi công từ phi đội HMX-1 có vinh dự điều khiển Marine One. Dù trực thăng Marine One hạ cánh ở bất kỳ đâu trên thế giới thì Tổng thống cũng luôn được một lính thủy đánh bộ đứng chào.

Marine One thường được máy bay vận tải quân sự C-17 Globemaster hay C-5 Galaxy chuyên chở mỗi khi tổng thống công du, dù là trong nước hay ở nước ngoài. Trong các lễ nhậm chức của tân tổng thống Mỹ, trực thăng Marine One sẽ chở tổng thống mãn nhiệm trong chuyến bay cuối cùng từ đồi Capitol tới căn cứ không quân Andrews.

An Bình