Cuộc chiến dầu mỏ Saudi Arabia-Nga bắt đầu?

Tại một diễn đàn đầu tư gần đây, Giám đốc điều hành (CEO) Igor Sechin của Tập đoàn dầu khí lớn nhất Nga - Rosneft, bày tỏ quan ngại về việc Saudi Arabia thâm nhập vào thị trường Ba Lan khi cáo buộc quốc gia Trung Đông này đang “tích cực bán phá giá”.

CEO của các tập đoàn dầu khí khác của Nga cũng tỏ ra lo lắng. Phát biểu tại một hội nghị bàn tròn về dầu mỏ hôm 15/10, Nicolai Rubchenkov, một lãnh đạo của Công ty dầu mỏ Tatneft, nói: “Liệu đây có phải là bước đầu tiên hướng tới sự tái phân chia các thị trường phương Tây? Chiến lược năng lượng của chính phủ nên có các biện pháp để bảo vệ lợi ích của Nga tại các thị trường phương Tây hiện nay không?

Các thương nhân và các nhà máy lọc dầu châu Âu xác nhận rằng Saudi Arabia đang chào hàng dầu thô với giá thấp và hấp dẫn hơn giá dầu của Nga. Mặc dù hầu hết các nhà máy lọc dầu ở Đông Âu hiện phụ thuộc vào công nghệ pha trộn dầu của Nga, thì lo lắng của những nhà kinh doanh dầu mỏ của Nga cũng không phải là thừa.

Những năm 1970, Saudi Arabia xuất khẩu 50% sản lượng dầu sang châu Âu. Sau đó, Liên Xô xây dựng các đường ống xuất khẩu dầu từ các mỏ dầu dồi dào ở Tây Siberia, và Saudi Arabia chuyển sang các thị trường châu Á, nơi mà nhu cầu đang tăng trưởng và giá tốt hơn.

Thị phần của Saudi Arabia ở thị trường dầu thô châu Âu đã liên tục giảm. Năm 2009, con số này đã xuống đáy: 5,9%. Trong khi đó, thị phần dầu mỏ Nga tại châu Âu đạt đỉnh 34,8% năm 2011. Trong những năm gần đây, Saudi Arabia dần tăng hiện diện trở lại châu Âu. Thị phần dầu Saudi Arabia tại châu Âu chiếm 8,6% năm 2013 nhưng nước này chưa từng thử vận may của mình ở Ba Lan.

Giống như hầu hết các nước Trung và Đông Âu, Ba Lan từ lâu đã là khách hàng của các công ty dầu mỏ Nga, Năm ngoái, khoảng 75% nguồn nhiên liệu nhập khẩu của Ba Lan là từ Nga, phần còn lại nhập từ Kazakhstan và các nước châu Âu. Tuy nhiên, Ba Lan là trung tâm của nỗ lực giảm thiểu sự phụ thuộc của Liên minh châu Âu (EU) vào nguồn năng lượng Nga. Kể từ khi Nga sáp nhập Crimea năm 2014, Ba Lan – một nước láng giềng của Ukraine, đã tăng chi tiêu quân sự và các nỗ lực khác để bảo đảm an ninh. Nước này cũng đang hợp tác với các nước láng giềng nhỏ hơn. Hôm 15/10, Ba Lan đã công bố thỏa thuận xây dựng đường ống dẫn khí đốt tự nhiên đến và đi từ các nước vùng Baltic, với Litva, Latvia và Estonia, đảm bảo sự độc lập với nguồn cung cấp khí đốt của Nga trong tương lai.

Điện Kremlin và các công ty dầu mỏ của Nga từ lâu đã cảm nhận được “sự thèm khát” đa dạng hóa năng lượng của châu Âu và tìm kiếm các thị trường mới. Cho đến những năm 2000, hầu như tất cả xuất khẩu dầu mỏ của Nga là tới thị trường châu Âu. Tới năm ngoái, tỷ lệ này đã giảm xuống còn ít hơn 2/3. Tại các thị trường châu Á, Nga đã trở thành một đối thủ cạnh tranh thực sự đối với Saudi Arabia. Tháng 5, nguồn cung dầu thô của Nga sang Trung Quốc thậm chí đã có thời điểm vượt Saudi Arabia. Với mục tiêu tham gia vào cuộc chiến giá dầu khốc liệt nhằm tranh giành thị phần, không chỉ với các nhà sản xuất dầu đá phiến Mỹ mà với tất cả các nhà cung cấp không phải là thành viên của Tổ chức các nước xuất khẩu dầu mỏ (OPEC), Saudi Arabia đang di chuyển vào thị trường truyền thống của Nga.

Điều này có thể biến thành một cuộc đấu thực sự giữa hai nhà xuất khẩu dầu lớn nhất thế giới, vốn đang có quan điểm trái ngược trong cuộc xung đột Syria. Cho đến nay, OPEC và Cơ quan năng lượng quốc tế (IEA) dự đoán nhu cầu dầu thế giới khiêm tốn trong năm tới, nhưng nếu kinh tế Trung Quốc tiếp tục yếu kém hơn dự báo, thị trường có thể trở nên quá nhỏ bé với cả Nga và Saudi Arabia. Cả hai nền kinh tế này đều lệ thuộc vào dầu mỏ và giữ thị phần là yếu tố sống còn.

Cạnh tranh dầu mỏ là một làn sóng ngầm trong chính sách Trung Đông của Tổng thống Putin. Theo Bloomberg, nhà lãnh đạo Nga kỳ vọng khi đồng minh Iran quay trở lại thị trường dầu mỏ và khí đốt toàn cầu, Nga sẽ phần nào được hưởng lợi, như thông qua những đường ống dẫn dầu mới qua Syria. Nga cũng muốn ngăn Saudi Arabia mở các đường ống xuất khẩu dầu ở Syria. Hiện nay khi ưu thế dầu mỏ của Nga ở châu Âu bị đe dọa, quyết tâm giải quyết cuộc khủng hoảng Syria theo cách của Nga sẽ tăng lên.

Theo Hạnh Nhân

Báo tin tức