Chuyên gia Mỹ đề xuất "trừng phạt Trung Quốc vì bành trướng ở Biển Đông"

Hãng tin Abs-Cbn ngày 1/2 dẫn lời ông Greg Poling, giám đốc Sáng kiến Minh bạch Hàng hải (AMTI) thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) có trụ sở tại Washington (Mỹ), nói rằng Trung Quốc phải bị cô lập, nêu tên, lên án và trừng phạt vì hành vi của nước này, tương tự cách các nước đã trừng phạt các nước khác.

"Nếu không làm như vậy, họ sẽ không nhận thấy cái giá phải trả cho những gì họ đã làm ở Biển Đông", ông Poling nói.

CSIS dự đoán căng thẳng sẽ tiếp tục gia tăng tại Biển Đông khi Trung Quốc tìm cách phô diễn sức mạnh tại vùng biển này.

Phát biểu của ông Poling được đưa ra sau khi Trung Quốc gần đây thông qua luật cho phép lực lượng hải cảnh nước này nổ súng vào các tàu nước ngoài.

Luật mới cũng cho phép lực lượng hải cảnh Trung Quốc phá hủy các công trình do nước ngoài xây dựng ở vùng biển hoặc trên các đảo mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền. Ngoài ra, luật còn cho phép lực lượng hải cảnh Trung Quốc lên tàu và khám xét các tàu nước ngoài hoạt động trong vùng biển mà Bắc Kinh tuyên bố chủ quyền.

"Ngay cả khi chưa có luật này, hải cảnh Trung Quốc đã hành xử thô bạo và phi pháp. Luật này thực sự không làm thay đổi bản chất, mà chỉ là (Trung Quốc) có thêm một công cụ", ông Poling nhận định.

Theo chuyên gia Mỹ, luật mới sẽ cho phép Trung Quốc có thêm cái cớ để hải cảnh nước này sử dụng vào lần tới, khi họ đâm chìm một tàu nước ngoài hoặc ít nhất cố tình va chạm nhằm ngăn hoạt động khai thác dầu khí hoặc tiếp tế của các nước khác.

Để đối phó với luật mới của Trung Quốc, chuyên gia Poling cho rằng các bên có tranh chấp trên Biển Đông nên hợp tác với Mỹ và châu Âu để gây sức ép cả về kinh tế và ngoại giao với Bắc Kinh.

Luật hải cảnh của Trung Quốc chính thức có hiệu lực từ 1/2. Một phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuần trước tuyên bố luật mới ra đời nhằm làm rõ vai trò và thẩm quyền của lực lượng hải cảnh nước này, đồng thời khẳng định chính sách hàng hải của Trung Quốc vẫn không thay đổi.

Giáo sư Jay Batongbacal tại Đại học Philippines nhận định, Philippines và các nước có tuyên bố chủ quyền trên Biển Đông nên đưa ra lập trường chung nhằm phản đối luật hải cảnh của Trung Quốc.

"Luật này về cơ bản cho phép hải cảnh Trung Quốc sử dụng vũ lực để thực thi quyền tài phán đối với các vùng biển mà nước này tuyên bố chủ quyền. Tất cả chúng ta, những nước bị ảnh hưởng, cùng các đồng minh và bạn bè của chúng ta, nên xích lại gần nhau và bày tỏ lập trường chung phản đối để ngăn Trung Quốc không thực thi luật này", ông Batongbacal nói với CNN Philippines trong cuộc phỏng vấn ngày 31/1.

Giáo sư Philippines cho biết luật mới đặt ra "vấn đề lớn" và đây là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc ngày càng đẩy mạnh việc yêu sách chủ quyền trên Biển Đông.

"Có thể xem việc sử dụng vũ lực của hải cảnh Trung Quốc thực sự là hành động gây hấn, đi ngược với hiến chương Liên Hợp Quốc và tương đương với hành động chiến tranh nếu họ cố gắng thực hiện điều đó trong vùng biển của nước khác để thực thi yêu sách của họ", ông Batongbacal nhấn mạnh.

Theo chuyên gia Philippines, việc Trung Quốc thông qua luật hải cảnh mới cho thấy nước này tiếp tục kế hoạch bành trướng ở Biển Đông, bất chấp các cuộc đàm phán đang diễn ra với các nước khác.