Chính phủ Mỹ đóng cửa một phần, hàng triệu người có thể làm không lương

Vào lúc 0h ngày 1/10 theo giờ địa phương, chính phủ Mỹ bắt đầu ngừng hoạt động một phần sau khi quốc hội nước này không thể thông qua dự luật tạm thời duy trì ngân sách cho các chi tiêu của chính phủ.

Chính phủ liên bang cạn tiền cho năm tài khóa mới bắt đầu từ ngày 1/10 sau khi đảng Dân chủ và đảng Cộng hòa ở quốc hội không đạt được thỏa thuận gia hạn ngân sách trước hạn chót.

Sau cuộc bỏ phiếu tối 30/9 tại quốc hội, Giám đốc Văn phòng Quản lý và Ngân sách Nhà Trắng Russell Vought đã nói với các cơ quan liên bang rằng giờ đây họ "nên thực thi các kế hoạch cho một cuộc đóng cửa có trật tự”. Thượng viện dự kiến bỏ phiếu lại vào hôm nay 1/10.

Đây là lần đóng cửa chính phủ đầu tiên kể từ đợt đóng cửa dài nhất trong lịch sử, kéo dài 35 ngày, cách đây gần 7 năm. Thời điểm đó, khoảng 800.000 trong tổng số 2,1 triệu nhân viên chính phủ liên bang đã bị cho tạm nghỉ việc mà không được trả lương.

Một số nhân viên liên bang bắt đầu đến các ngân hàng thực phẩm và nhiều lao động thiết yếu bắt đầu báo ốm. Các lãnh đạo công đoàn cho biết nhiều người trong số họ không đủ khả năng chi trả chi phí chăm sóc trẻ em hoặc tiền xăng để đi làm.

Khi chính phủ mở cửa trở lại vào tháng 1/2019, thiệt hại với nền kinh tế ước tính khoảng 3 tỷ USD.

Hàng triệu người có thể không được trả lương

Trong thời gian đóng cửa, tới 4 triệu nhân viên liên bang, bao gồm một số quân nhân, có thể không được nhận lương. Hàng trăm nghìn người, bao gồm nhân viên an ninh sân bay, kiểm soát không lưu và một số quân nhân, sẽ bị coi là lao động thiết yếu và vẫn phải đi làm.

Các nhân viên Cơ quan Thực thi Di trú và Hải quan Mỹ (ICE) cũng sẽ không được trả lương. Các công viên quốc gia có thể đóng cửa và các bảo tàng Smithsonian cũng thường sẽ ngừng hoạt động trong vài ngày.

Khoảng 2 triệu quân nhân có thể bị buộc phải làm việc không lương, bao gồm hàng trăm thành viên Vệ binh Quốc gia mà Tổng thống Donald Trump đã triển khai tới các thành phố của Mỹ.

Các nhà thầu liên bang, bao gồm lao động theo giờ như lao công và nhân viên bảo vệ, không bắt buộc phải làm việc và cũng không được đảm bảo trả lương bù. Các nhà lập pháp tại quốc hội sẽ tiếp tục nhận mức lương thường niên 174.000 USD.

Các khoản chi trả của Social Security, Medicare và Medicaid sẽ vẫn được thực hiện, dù có thể bị chậm trễ.

Văn phòng Quản lý và Ngân sách vẫn chưa đưa ra ước tính mới về số lượng nhân viên liên bang dự kiến không được trả lương hoặc bị tạm nghỉ.

Kế hoạch dự phòng của Lầu Năm Góc

Nếu quốc hội không thể đạt được một thỏa thuận sớm trong tháng để miễn trừ cho quân nhân như đã từng làm trước đây, nhân viên Bộ Quốc phòng Mỹ sẽ bị buộc phải làm việc không lương trong lần đầu tiên sau nhiều thập niên. Năm 2018, nhân viên Lực lượng Tuần duyên không được trả lương vì họ thuộc Bộ An ninh Nội địa.

Theo một kế hoạch dự phòng được Lầu Năm Góc công bố vào cuối tuần qua, tất cả quân nhân tại ngũ sẽ buộc phải tiếp tục làm việc. Kế hoạch này cho phép các hợp đồng được tiếp tục, nhưng sẽ bị giám sát chặt chẽ hơn, với ưu tiên dành cho nỗ lực bảo vệ biên giới phía nam của Mỹ và xây dựng lá chắn tên lửa “Vòm vàng” theo sáng kiến của Tổng thống Trump.

Các hoạt động ở Trung Đông, bảo dưỡng kho, đóng tàu và sản xuất vũ khí trọng yếu cũng được xác định là ưu tiên.

“Bộ sẽ tiếp tục bảo vệ đất nước và tiến hành các hoạt động quân sự đang diễn ra. Quân nhân tại ngũ, bao gồm cả lực lượng dự bị được huy động liên bang, sẽ tiếp tục báo cáo làm nhiệm vụ và thực hiện các nhiệm vụ được giao”, kế hoạch nêu rõ.

Tất cả nhân viên liên bang theo luật được đảm bảo trả lương bù khi chi tiêu chính phủ được nối lại. Trong các lần đóng cửa trước, một số nhân viên liên bang gặp khó khăn trong việc tiếp tục đi làm khi không có dòng tiền ổn định để chi trả xăng xe và chăm sóc trẻ em.

Theo Hiệp hội Gia đình Quân nhân Quốc gia Mỹ, khoảng 25% gia đình quân nhân gặp tình trạng thiếu an ninh lương thực, vốn là triệu chứng của căng thẳng tài chính rộng hơn, và khoảng 25% gia đình quân nhân cũng báo cáo có ít hơn 500 USD tiền tiết kiệm.

Quân nhân Vệ binh Quốc gia có thể làm việc không lương

Quân nhân Vệ binh Quốc gia được triển khai tại D.C., Oregon và Tennessee có thể sẽ phải làm việc không lương, ngay cả khi họ dưới quyền chỉ huy của các thống đốc bang.

Lực lượng đặc nhiệm giám sát quân nhân Vệ binh Quốc gia tại Washington tuần trước cho biết họ nhận thức được “khả năng thiếu hụt nguồn tài trợ” và chuyển câu hỏi cho Lầu Năm Góc. Tuy vậy, Lầu Năm Góc vẫn chưa thông báo liệu các nhiệm vụ của Vệ binh Quốc gia có được coi là “hoạt động ngoại lệ” hay không.

Ảnh hưởng tới đi lại

Nhân viên Cục An ninh Vận tải (TSA) tại các chốt kiểm tra sân bay trên khắp nước Mỹ sẽ được yêu cầu tiếp tục làm việc không lương trong thời gian đóng cửa. Theo tài liệu của Bộ An ninh Nội địa, 58.488 nhân viên trong tổng số 61.475 của TSA sẽ được giữ lại trong thời gian đóng cửa.

Các chuyến bay thương mại sẽ tiếp tục hoạt động và nhân viên hàng không sẽ không bị ảnh hưởng.

Theo kế hoạch đóng cửa của Bộ Giao thông Mỹ, hơn 13.000 kiểm soát viên không lưu sẽ tiếp tục làm việc không lương trong thời gian đóng cửa. Những người duy nhất bị tạm nghỉ sẽ là những kiểm soát viên chưa được chứng nhận và đang trong quá trình đào tạo tại chỗ.

Trong lần đóng cửa 2018-2019 kéo dài 35 ngày, các nhân viên TSA đã xin nghỉ việc với tỷ lệ cao hơn do khó khăn tài chính. Những thiếu hụt nhân sự này khiến một số chốt TSA phải đóng cửa, dẫn đến việc hành khách phải chờ lâu hơn để qua cửa an ninh.

ABC News khi đó đưa tin, các kiểm soát viên không lưu đã báo ốm tại các trung tâm ở New York, D.C. và Jacksonville, dẫn đến việc phải tạm ngừng bay tại sân bay LaGuardia và gây ra các chuyến bay bị trễ tại các sân bay ở New York và Florida.

Ảnh hưởng tới Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS)

Tại Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh Mỹ, khoảng 59% nhân viên sẽ được giữ lại trong thời gian đóng cửa. Số còn lại sẽ bị tạm nghỉ.

Trong số hơn 47.000 người được giữ lại trong thời gian đóng cửa, khoảng 35.000 người sẽ tiếp tục được trả lương, trong khi khoảng 12.000 người sẽ làm việc không lương. Khoảng hơn 32.000 nhân viên HHS sẽ bị tạm nghỉ, nghĩa là họ sẽ không làm việc và cũng không được trả lương.

Tỷ lệ nhân viên bị tạm nghỉ sẽ thay đổi theo từng cơ quan. Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) dự kiến giữ lại chỉ 36% nhân viên, bao gồm 15% sẽ được yêu cầu làm việc không lương.

Tại Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA), khoảng 86% nhân viên sẽ tiếp tục làm việc, trong đó khoảng 19% sẽ làm việc không lương.

Đáng chú ý, Chương trình Thuốc và Thực phẩm cho Động vật của FDA “sẽ chấm dứt việc xem xét an toàn trước khi đưa ra thị trường đối với các thành phần thức ăn chăn nuôi mới, do đó không thể đảm bảo rằng thịt, sữa và trứng của gia súc an toàn để con người sử dụng; các hoạt động sẽ bị giới hạn ở những việc nhằm giải quyết các mối đe dọa cấp bách đối với sự an toàn của con người”.

Tại Viện Y tế Quốc gia (NIH), khoảng 24% nhân viên sẽ ở lại, gần như tất cả trong số họ sẽ được yêu cầu làm việc không lương.

Trong khi đó, phần chi tiêu lớn nhất của chính phủ liên bang được coi là “bắt buộc” và sẽ không bị ảnh hưởng, bao gồm các khoản chi trả từ Social Security, Medicare và Medicaid.

Các quan chức chính phủ nói rằng những khoản chi trả này nhìn chung sẽ không bị ảnh hưởng, nhưng một số dịch vụ liên quan có thể trở nên chậm trễ, như nhận thẻ thay thế và dịch vụ xác minh quyền lợi.

Việc chính phủ Mỹ đóng cửa lần này cũng đe dọa gần 7 triệu phụ nữ có thu nhập thấp và con nhỏ của họ vốn dựa vào các chương trình như WIC, chương trình bổ sung dinh dưỡng liên bang dành cho phụ nữ, trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, để hỗ trợ mua thực phẩm và dịch vụ y tế.

Nếu chính phủ đóng cửa hơn một tuần, WIC có thể bắt đầu cạn kinh phí, Ali Hard, giám đốc chính sách của Hiệp hội WIC Quốc gia, chia sẻ.