Châu Âu chờ Mỹ phát tín hiệu "đèn xanh" về Ukraine

Khi "Liên minh sẵn sàng hành động" nhóm họp tại Paris hôm 4/9, các lãnh đạo châu Âu dự kiến sẽ nghe ý kiến từ Washington để xem Mỹ sẵn sàng đóng vai trò gì trong việc đưa ra các bảo đảm an ninh lâu dài cho Kiev.

Trong nhiều tháng, giới chức Mỹ liên tục nhấn mạnh rằng châu Âu sẽ phải gánh phần lớn trách nhiệm. Giờ đây, với bản kế hoạch chi tiết gần như hoàn tất ở cấp kỹ thuật, các quan chức Pháp nói rằng mọi thứ đã sẵn sàng, miễn là Washington đứng ra làm bảo đảm.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky đã tới Paris hôm 3/9 để trực tiếp gặp các lãnh đạo liên minh, nhấn mạnh yêu cầu về những cam kết ràng buộc, buộc Nga phải ngồi vào bàn đàm phán và ngăn chặn một chiến dịch tấn công mới.

Tuy nhiên, với việc Tổng thống Mỹ Donald Trump tỏ ra dè dặt trong hỗ trợ Ukraine về đảm bảo an ninh trong thời gian qua, mọi ánh mắt ở châu Âu đang đổ về phía Washington.

Mỹ đã tuyên bố dứt khoát sẽ không đưa binh sĩ đến Ukraine để đảm bảo an ninh, nhưng những kế hoạch khác mà Washington đưa ra vẫn tương đối mơ hồ và chưa rõ ràng.

Kế hoạch an ninh của châu Âu tập trung vào việc củng cố năng lực lâu dài của quân đội Ukraine, duy trì thế mạnh cho Kiev, triển khai một “lực lượng bảo đảm” quốc tế ở các khu vực phi tiếp xúc, và hỗ trợ ngành công nghiệp quốc phòng của nước này. Nhưng chi tiết cụ thể được giữ kín trong bối cảnh đàm phán vẫn chưa ngã ngũ.

Paris khẳng định châu Âu đã có đủ đóng góp để tiến bước, song gói hỗ trợ phụ thuộc vào Mỹ, đặc biệt là về hậu cần, phòng không - tên lửa, và chia sẻ tình báo. Một số quốc gia châu Âu cũng tỏ ra dè dặt để ký đồng ý với kế hoạch nếu những điểm này không rõ ràng.

Hội nghị diễn ra ở Paris, do Pháp và Anh đồng chủ trì, được kỳ vọng sẽ thống nhất nội bộ châu Âu trước khi bước vào trao đổi trực tiếp với Washington. Đặc phái viên Mỹ Steve Witkoff tham dự, và có khả năng sau đó sẽ có một cuộc điện đàm với Tổng thống Trump.

Đứng cạnh ông Zelensky tại Paris ngày 4/9, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron nhấn mạnh: “Châu Âu đã sẵn sàng đưa ra bảo đảm an ninh; giờ là lúc Mỹ phải làm phần việc của mình".

Tuy nhiên, không phải mọi tiếng nói trong châu Âu đều đồng thuận. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen gần đây nói với Financial Times rằng châu Âu đã chuẩn bị “những kế hoạch khá chi tiết” về việc triển khai lực lượng. Nhưng Bộ trưởng Quốc phòng Đức Boris Pistorius lập tức bác bỏ, gọi đó là “những phát biểu quá sớm”, đồng thời nhấn mạnh EU không có “thẩm quyền hay năng lực” trong quyết định triển khai binh sĩ.

Các quan chức thừa nhận có chia rẽ: Một số nước sẵn sàng triển khai lực lượng, một số phản đối, và số còn lại thì lưỡng lự. Dù vậy, NATO và nhiều nước châu Âu vẫn khẳng định nguồn lực cho Ukraine sẽ không làm suy yếu khả năng phòng thủ của các quốc gia tuyến đầu trong liên minh.