Biển Đông "phủ bóng" cuộc Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Trung - Mỹ

Chủ trì cuộc Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Trung - Mỹ phía Trung Quốc có Phó Thủ tướng Uông Dương và Ủy viên Quốc vụ Dương Khiết Trì, những đại diện đặc biệt của Chủ tịch Tập Cận Bình, trong khi Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và Bộ trưởng Tài chính Jacob Lew sẽ thay mặt Tổng thống Mỹ Barack Obama tham dự. 

Thông báo của Bộ Ngoại giao Trung Quốc cho biết thêm nước này sẵn sàng hợp tác với Mỹ để thực hiện các kết quả mà lãnh đạo hai nước đã thống nhất, qua đó tăng cường liên lạc và thúc đẩy hợp tác hai bên cùng có lợi, giải quyết các bất đồng, cũng như thảo luận về cách xây dựng mối quan hệ nước lớn kiểu mới giữa Trung Quốc với Mỹ. 

Trong khi đó, cuộc Tham vấn Giao lưu Nhân dân Mỹ - Trung sẽ thúc đẩy trao đổi và hợp tác trong các lĩnh vực như giáo dục, khoa học công nghệ, văn hóa, y tế, thể thao, các vấn đề về phụ nữ và thanh niên, nhằm hỗ trợ mối quan hệ song phương. 

Tuy nhiên, trái ngược với thông báo mang tính chung chung nêu trên của Bộ Ngoại giao Trung Quốc, Mỹ đã nêu ra những vấn đề quan trọng trong cuộc Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Trung - Mỹ sắp tới. Đó là các hoạt động cải tạo đảo của Trung Quốc tại Biển Đông, an ninh mạng và nhân quyền. 

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ về Đông Á, ông Danny Russel hôm 18/6 đã khẳng định phái đoàn Mỹ sẽ nêu ra các quan ngại về hoạt động cải tạo đảo trái phép của Trung Quốc tại Biển Đông. Mỹ lo ngại rằng một khi các hoạt động xây dựng này được hoàn thành, Trung Quốc có thể áp đặt các quy định đối với tàu thuyền và máy bay nước ngoài trên Biển Đông, đe dọa tự do hàng hải. 

Người phát ngôn của Bộ Ngoại giao Mỹ, ông John Kirby, cũng nhắc lại quan điểm trên trong cuộc họp báo hôm 19/6: "Có những vấn đề tiềm tàng về tự do hàng hải. Điều chúng tôi quan ngại nhất chính là quá trình quân sự hóa tại một số đảo mà Trung Quốc đang cải tạo. Chúng tôi cho rằng những hoạt động này chỉ làm gia tăng thêm căng thẳng trong khu vực". 

Trong khi đó, chuyên gia phân tích về châu Á, ông Alison Kaufman cho rằng các nước trong khu vực đang chờ đợi phản ứng của Mỹ trước Trung Quốc trong cuộc đối thoại sắp tới. Ông cho rằng: "Tôi cho rằng Mỹ sẽ mất tín nhiệm với các quốc gia trong khu vực nếu không có những phản ứng mạnh mẽ trước các hoạt động cải tạo đảo của Trung Quốc ở Biển Đông thời gian qua".