Bên trong nơi Ukraine khám phá bí mật quân sự của Nga

Oleksandr nhẹ nhàng điều khiển một mảnh bảng mạch dưới kính hiển vi, quan sát mạng lưới chip và dây nhỏ phức tạp được hiển thị trên màn hình lớn liền kề. Ba chữ cái màu bạc sáng bóng hiện lên: "FSB" - từ viết tắt của cơ quan an ninh Nga.

Bảng mạch là một trong nhiều linh kiện điện tử nhỏ trong phòng thí nghiệm của Oleksandr. Cùng với các đồng nghiệp khác, ông đã mổ xẻ hệ thống bên trong của một tên lửa Iskander của Nga đã tấn công Chernihiv vào giữa tháng 8.

Oleksandr, một chuyên gia đạn đạo có kiến thức nền tảng về phòng không trong quân đội Ukraine, dành cả ngày làm việc tại Viện nghiên cứu khoa học giám định pháp y Kiev để phân tích những phần còn lại của tên lửa Nga.

Ông đang tìm kiếm thông tin về cách chúng hoạt động và cách Nga thích nghi khi kho dự trữ tên lửa trước chiến sự của Moscow đang ít đi.

Oleksandr, người từ chối cho biết họ, cho biết: "Mỗi khi chúng tôi nhận được các mảnh tên lửa, chúng tôi sẽ phân tích nó là gì, nó đến từ đâu và có những bộ phận nào trong đó".

Việc mổ xẻ tên lửa và máy bay không người lái để khám phá những gì bên trong chúng cũng là một phần quan trọng trong nỗ lực của Ukraine nhằm gây khó khăn cho các nhà sản xuất vũ khí của Nga.

Ukraine phát hiện ra trong vũ khí Nga, có nhiều bộ phận và linh kiện được sản xuất ở nước ngoài. Danh sách các linh kiện và nhà sản xuất được gửi đến các cơ quan khác để phía Ukraine vận động siết lệnh trừng phạt nhằm thắt chặt nguồn cung vật liệu cho Moscow.

Theo ông Oleksandr, hầu hết các linh kiện công nghệ cao trong vũ khí Nga mà họ mổ xẻ đều là hàng nhập khẩu. Ông đang tìm kiếm bí mật quân sự của Nga trong các vũ khí, nhằm gây khó cho Moscow trong nỗ lực sản xuất tên lửa, UAV để tập kích Ukraine trong tương lai.

Trong sân của viện có một "bảo tàng" thực sự về tên lửa Nga - hơn 20 tấn các bộ phận khác nhau, bao gồm các mảnh tên lửa Kh-22 khổng lồ, các bộ phận của tên lửa siêu vượt âm Kinzhal, tên lửa Iskander, S-300 và các loại vũ khí khác của Moscow.

Ông Oleksandr cho biết: "Chúng tôi đã biết rất nhiều tên lửa của Nga trước đây, nhưng nhiều tên lửa lần đầu tiên chúng tôi thấy được sử dụng trong chiến đấu và chúng tôi không biết bên trong chúng có những gì. Chúng tôi cũng thấy họ thích nghi và thay đổi tên lửa khi cuộc chiến tiếp diễn".

Nằm trên mặt đất bên ngoài phòng thí nghiệm là động cơ của hai máy bay không người lái "Shahed" - loại UAV tự sát mà Ukraine và phương Tây nghi là do Iran sản xuất và Nga mua về sơn lại.

Theo phía Ukraine, động cơ trên chiếc UAV tấn công Kiev năm ngoái dường như do Iran sản xuất, nhưng động cơ trên chiếc tập kích Odessa mùa hè này được cho là do Nga chế tạo ở một nhà máy ở Tatarstan. Các chuyên gia Ukraine dự đoán Nga có thể đã tự chủ trong việc sản xuất Shahed.

Một tài liệu mà Guardian tiếp cận được cho thấy có 57 bộ phận riêng biệt do nước ngoài sản xuất dường như đã được tìm thấy trong các UAV Shahed gần đây.

Viện giám định pháp y là một trong số các tổ chức của Ukraine được giao nhiệm vụ nghiên cứu vũ khí Nga, nhưng đây là cơ sở quy mô lớn nhất.

Trong thời bình, cơ quan hơn 100 năm tuổi tập trung vào công tác pháp y phục vụ điều tra tội phạm. Kể từ khi chiến sự bùng phát, ít nhất một nửa công việc của viện đã chuyển sang hỗ trợ Ukraine trong xung đột với Nga.

Ngoài công việc xác định các thành phần tên lửa và UAV để cung cấp thông tin cho quân đội Ukraine về cách hoạt động của vũ khí Nga, viện cũng tập trung vào việc tính toán thiệt hại tài chính trong cuộc chiến Nga - Ukraine.

Một nhóm đã sử dụng bản đồ 3D về những ngôi nhà bị phá hủy ở vùng Kiev để ước tính tài chính về thiệt hại của chiến sự. Một nhóm khác tiến hành phân tích hộp đen từ máy bay và trực thăng Nga bị rơi.

Viện cũng sử dụng máy phát hiện nói dối để kiểm tra lời khai của những người từng hợp tác với Nga ở các khu vực do Moscow kiểm soát trước đó.

Nhà khoa học Oleh Posilsky cùng đội ngũ của ông cũng phân tích mẫu đất từ các khu vực khác nhau tại Ukraine, để xem xét xem chúng thay đổi như thế nào khi chiến sự bùng phát, ví dụ như bom, đạn rơi xuống đất nông nghiệp, hay hậu quả của vụ vỡ đập Kakhovka ở Kherson.