Kiểm tra khí thải ô tô, xe máy: Đừng giống chuyện con gà - quả trứng

Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang đề xuất cấm ô tô, mô tô, xe gắn máy không đạt chuẩn khí thải lưu hành trong nội đô Hà Nội, TPHCM.

Theo đó, dự kiến thời điểm bắt đầu kiểm định khí thải xe máy tại Hà Nội và TPHCM là từ ngày 1/7/2027, các tỉnh, thành trực thuộc trung ương còn lại, như Hải Phòng, Đà Nẵng, Cần Thơ..., thời điểm áp dụng là từ ngày 1/7/2028, còn với các địa phương khác là từ ngày 1/7/2030.

Trong khi đó, với ô tô cũng tương tự, dự kiến từ năm 2030, những xe không đạt chuẩn khí thải sẽ không được phép lưu thông tại Hà Nội và TPHCM. 

Tôi hoàn toàn ủng hộ chủ trương này, vì nếu không kiểm soát vấn đề khí thải thì với lưu lượng phương tiện giao thông ở các thành phố lớn ngày càng tăng như hiện nay, chất lượng không khí sẽ ngày càng đi xuống, ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe cộng đồng.

Tôi cũng rất muốn xe của mình đạt chuẩn khí thải, nhưng để được như vậy, ngoài việc chăm sóc, bảo dưỡng xe chuẩn chỉnh, còn phải sử dụng nhiên liệu đạt chuẩn - Euro 4 và Euro 5. Xe đời mới cần dùng nhiên liệu chuẩn đã đành, xe đời cũ càng phải dùng nhiên liệu chuẩn thì mới có khí thải đạt chuẩn được.

Nhiên liệu không đạt chuẩn tức là có nhiều tạp chất, vừa gây hại động cơ vừa khiến xe khó "vượt ải" khí thải. Với các xe thế hệ mới, nhiên liệu không đạt chuẩn có thể làm tắc kim phun, van tuần hoàn khí thải và hệ thống bộ lọc... khiến xe khó nổ máy, bị rung giật khi lên ga, thậm chí có nguy cơ chết máy giữa đường.

Tuy nhiên, hiện nay không có nhiều cửa hàng bán xăng, dầu đạt chuẩn Euro 4, Euro 5, nhất là các khu vực xa trung tâm, chủ yếu vẫn là nhiên liệu Euro 3. Qua thông tin trên báo đài, tôi thấy một trong những lý do mà các nhà phân phối đưa ra là nhu cầu của người tiêu dùng chưa cao, bên cạnh bài toán kinh doanh của doanh nghiệp (tập trung bán những loại có nhiều người mua hơn).

Tôi đã cài ứng dụng của Petrolimex, đơn vị phân phối xăng dầu lớn nhất Việt Nam, và thử nhập thông tin tìm điểm theo địa phương thì thấy hầu hết các tỉnh thành chỉ có 1-2 điểm bán xăng RON 95-V (đạt chuẩn Euro 5), thậm chí có tỉnh còn không có trạm nào, như Bến Tre, Bình Định, Cần Thơ, Cà Mau...

Tại Hà Nội, tôi thấy cũng chỉ có 4 cửa hàng bán xăng RON 95-V, còn ở TPHCM có nhiều hơn - 30 cửa hàng.

Không như việc bảo dưỡng xe, nhiên liệu là yếu tố người tiêu dùng khó có thể chủ động, mà phải phụ thuộc vào nguồn cung. Do đó, theo tôi, nếu muốn triển khai cấm lưu hành xe không đạt chuẩn khí thải thì trước tiên, các cơ quan quản lý cần có lộ trình đảm bảo nguồn cung cấp nhiên liệu sạch trên thị trường, tránh gây xáo trộn, ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân.

Khi nào có đủ nguồn cung xăng, dầu đạt chuẩn trên thị trường (tính toán dựa trên tổng số lượng xe lưu thông) thì mới có thể áp dụng việc kiểm soát khí thải của phương tiện; nếu không sẽ giống như câu chuyện con gà - quả trứng, cứ bên này đợi bên kia.

Độc giả Hoàng Quân

Bài viết này thể hiện quan điểm của độc giả, không nhất thiết trùng với ý kiến của báo Dân trí.