Không phải ô tô điện, xe xăng Trung Quốc mới đang "xâm chiếm" thế giới

Sự trỗi dậy của xe điện Trung Quốc diễn ra mạnh mẽ đến mức khiến thế giới bỏ quên một vấn đề lớn hơn nhiều. Trong khi các nước phương Tây lo phòng thủ trước sự đổ bộ của các mẫu xe điện Trung Quốc được trợ giá, thì các nhà sản xuất ô tô truyền thống của nước này lại âm thầm đẩy sang các thị trường mới nổi một lượng lớn xe chạy xăng.

Đó là những mẫu xe mà họ không thể bán trong nước nữa, vì xe điện đã làm co hẹp thị trường xe động cơ đốt trong của Trung Quốc. Việc Bắc Kinh thúc đẩy xe điện đã tạo ra bên thắng cuộc là các hãng xe điện như BYD, và bên thua cuộc là các doanh nghiệp ô tô quốc doanh lâu đời. Tuy nhiên, nhóm thua cuộc ở Trung Quốc không hề dễ dàng rời bỏ cuộc chơi.

Từ năm 2020, khoảng 3/4 xuất khẩu ô tô của Trung Quốc là xe xăng, theo hãng tin Reuters. Hàng triệu chiếc xe động cơ đốt trong đang đổ vào các thị trường từng do các nhà sản xuất ô tô phương Tây thống trị.

Trung Quốc đã đi từ chỗ xuất khẩu 1 triệu xe/năm lên hơn 6,5 triệu xe trong năm nay, đủ để trở thành nhà xuất khẩu ô tô số 1 thế giới. Xe điện thu hút sự chú ý trên truyền thông, nhưng số liệu cho thấy Trung Quốc đang định hình lại nhu cầu xe chạy xăng trên toàn cầu một cách quyết liệt.

Dư thừa công suất

Làn sóng xuất khẩu này là hệ quả trực tiếp từ chính sách khuyến khích xe điện của Trung Quốc. Nhiều năm có sự hỗ trợ từ chính quyền địa phương và chiến lược thống trị ngành xe điện đã tạo ra một cuộc chiến về giá, khiến doanh số xe xăng trong nước sụt mạnh.

Trung Quốc hiện có lượng nhà máy sản xuất xe xăng “nhàn rỗi” đủ để xuất xưởng 30 triệu xe mỗi năm, vượt xa nhu cầu nội địa.

Thay vì đóng cửa, các hãng xe Trung Quốc đẩy lượng xe tồn kho "ế ẩm" sang các thị trường có hạ tầng xe điện kém phát triển và mặt bằng thu nhập thấp hơn. Đông Âu, Nam Mỹ, châu Phi và Đông Nam Á đang trở thành những "chiến trường" mới, và các thương hiệu Trung Quốc đang tăng tốc, cố gắng dùng doanh số ở nước ngoài để bù lại sự thua lỗ trên "sân nhà".

Các hãng như SAIC, Dongfeng, BAIC hay Changan từng dựa vào liên doanh với GM, Nissan và Honda, nhưng những mối quan hệ đó đang nhạt dần. Doanh số của SAIC GM tại Trung Quốc lao dốc từ hơn 1 triệu xe/năm xuống chỉ còn khoảng 400.000 xe, nhưng ở nước ngoài lại là câu chuyện hoàn toàn khác.

SAIC đã xuất khẩu hơn 1 triệu xe trong năm 2024. Chery ghi nhận doanh số toàn cầu tăng từ mức 700.000 xe trong năm 2020 lên hơn 2,5 triệu xe trong năm 2024, mà phần lớn vẫn là xe xăng. Trong khi đó, Dongfeng xuất khẩu gần 250.000 xe trong năm 2024, tăng gần gấp 4 trong vòng 5 năm.

Các hãng xe truyền thống dẫn mất chỗ đứng

Các hãng phương Tây cuối cùng cũng nhận ra họ đang bị đẩy lùi, không phải bởi những mẫu xe điện bóng bẩy của BYD, mà bởi xe xăng giá rẻ của Trung Quốc.

Tại Mexico, các hãng xe Trung Quốc đang hướng tới 14% thị phần, giành khách của Chevrolet và Ford.

Ở Nam Phi, thương hiệu Trung Quốc chiếm 16% thị trường, dù gần như không bán xe điện. Tại Chile, 1/3 ô tô mới là xe Trung Quốc, và đa số vẫn dùng động cơ xăng.

Các mẫu xe bán tải Trung Quốc thậm chí còn cạnh tranh với đối tác liên doanh của chính họ. Dongfeng đang bán một mẫu bán tải tại Uruguay mà về cơ bản chính là Nissan Navara, nhưng dùng động cơ Nissan đời cũ, và rẻ hơn 1/3 giá so với hàng thật.

Xuất khẩu ô tô của Trung Quốc có thể tăng thêm 4 triệu xe vào năm 2030. Cùng với sự tăng trưởng tại thị trường nội địa, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể nắm gần 1/3 thị trường ô tô toàn cầu trong vòng 5 năm tới, và cuộc “thôn tính” được cho là chắc chắn chưa dừng lại ở đó.