Khi nào trẻ em có thể dùng dây an toàn người lớn trên ô tô?

Luật giao thông của Việt Nam và nhiều nước chỉ quy định mức độ tuổi và chiều cao của trẻ ở mức tối thiểu (thường là từ 10 tuổi và cao 1,35 mét), nhưng cách an toàn nhất là tiếp tục dùng các loại ghế an toàn cho đến khi trẻ thực sự vượt mức kích thước của ghế.

Hầu hết ghế trẻ em đạt chuẩn hiện nay đều có vạch đánh dấu chiều cao vai để xác định ghế có còn phù hợp hay không.

Ngoài ra, có thể thực hiện bài kiểm tra 5 bước sau đây để xác định xem trẻ có thể dùng dây an toàn người lớn chưa:

- Lưng tựa sát ghế

- Đầu gối gập tự nhiên qua mép ghế

- Dây đai vai nằm giữa vai và ngực, không chạm cổ hoặc trượt xuống cánh tay

- Dây đai ngang hông nằm thấp qua hông, tiếp xúc đùi, không nằm trên bụng

- Trẻ ngồi thoải mái suốt chuyến đi, không trượt người.

Nếu không đáp ứng đủ 5 điều kiện trên, trẻ chưa thể dùng dây an toàn người lớn.

Các điều kiện trên thường đạt được khi trẻ cao khoảng 1,45 mét trở lên.

Mọi bậc phụ huynh đều muốn con mình được an toàn khi đi ô tô, nhưng không phải ai cũng chọn đúng loại ghế trẻ em phù hợp với độ tuổi và thể trạng, nên nhiều trường hợp trẻ em bị thương nặng hoặc tử vong trong tai nạn là do không sử dụng ghế trẻ em phù hợp hoặc lắp đặt sai.

Vấn đề phổ biến nhất là ghế không được lắp đúng cách, hoặc không phù hợp với độ tuổi - khổ người của trẻ.

Theo hướng dẫn của Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, thiết bị an toàn cho trẻ em trên ô tô, bao gồm một số loại như sau:

Với trẻ dưới 2 tuổi, sử dụng nôi được thiết kế hướng về phía sau xe. Điều này dựa trên nguyên tắc khi có lực tác động từ phía trước, lực va chạm sẽ dàn đều trên toàn bộ phần lưng của trẻ, qua đó giảm tối đa tác động khi cơ thể trẻ nhỏ còn yếu và dễ bị tổn thương.

Với trẻ sơ sinh (dưới 2 tuổi), dùng ghế nôi hướng về phía sau xe giảm rủi ro tử vong hoặc chấn thương nặng tới 90% (so với trẻ không có thiết bị an toàn). Việc đặt nôi hướng về sau xe cũng giảm rủi ro gặp chấn thương nặng/tử vong xuống 5 lần so với đặt hướng về phía trước.

Với trẻ từ 2-6 tuổi, cơ quan này khuyến cáo dùng ghế được thiết kế riêng cho trẻ em.

Khi trẻ khoảng 6-8 tuổi, ghế trẻ em có thể trở nên chật chội, cần cân nhắc chuyển sang ghế nâng.

Với trẻ 8-10 tuổi, có thể chuyển sang đệm nâng.

Tuy nhiên, nhiều trẻ trên 10 tuổi vẫn chưa đủ chiều cao thân người để dùng dây an toàn có sẵn trên ô tô như người lớn. 

Nguy cơ chấn thương nghiêm trọng hoặc tử vong tăng lên đáng kể khi trẻ không được cố định bằng ghế an toàn phù hợp. Việc để trẻ ngồi ô tô mà không có biện pháp bảo vệ bổ sung có thể đặt tính mạng của trẻ vào tình thế nguy hiểm.

Chức năng của dây an toàn là ngăn người ngồi trên ghế bị văng khỏi xe khi xảy ra va chạm. Khi có lực tác động, dây sẽ siết chặt và giữ cơ thể hành khách ở đúng vị trí. Tuy nhiên, hiệu quả này chỉ đạt được khi sử dụng dây an toàn đúng cách, và người ngồi đủ chiều cao và cân nặng để phù hợp với thiết kế của dây.

Dây an toàn sẵn có trên ô tô là trang bị dành cho người lớn, không thể bảo vệ trẻ em trong nhiều trường hợp. Trẻ dưới 10-12 tuổi thường không đủ chiều cao hoặc cân nặng để sử dụng dây an toàn người lớn một cách an toàn. Vì vậy, khi buộc phải dùng dây an toàn, trẻ rất dễ sử dụng sai vị trí, khiến hiệu quả bảo vệ giảm mạnh.

Khi xảy ra tai nạn, trẻ chỉ dùng dây an toàn có nguy cơ bị văng khỏi xe cao hơn nhiều, dẫn đến chấn thương nặng hoặc thậm chí tử vong.