Bổ sung đèn màu trắng vào hệ thống tín hiệu giao thông sẽ giúp giảm ùn tắc?

 Hệ thống đèn giao thông gần như không thay đổi trong cả trăm năm qua; dù đặt dọc hay ngang, đỏ vẫn là dừng, vàng là đi chậm lại, xanh là đi. Quy tắc đơn giản này được áp dụng trên toàn thế giới, nhưng đôi khi vẫn có bất cập vì không phù hợp với tình hình giao thông thực tế.

Giờ đây, các nhà nghiên cứu tại Đại học bang Bắc Carolina cho rằng đã đến lúc nước Mỹ cần thay đổi, và không phải thay đổi nhỏ. Họ đề xuất thêm một màu thứ tư vào hệ thống đèn tín hiệu giao thông: màu trắng.

Ý tưởng này được đưa ra trong một bài báo đăng trên trang của tổ chức phi lợi nhuận IEEE, vẽ ra viễn cảnh xe tự lái và xe có người lái cùng chia sẻ đường phố. Pha đèn trắng chỉ xuất hiện khi số lượng xe tự lái đủ lớn tại một giao lộ.

Trong hệ thống này, các xe tự lái có kết nối (CAV) sẽ đóng vai trò như những bộ điều khiển giao thông di động. Khi đủ số lượng CAV có mặt, đèn trắng sẽ bật.

Khi đó, tài xế xe "có người lái" chỉ cần đi theo chiếc xe phía trước, đặc biệt là chiếc xe không người lái dẫn đầu. Nhờ khả năng kết nối và chia sẻ dữ liệu thời gian thực, các xe tự lái có thể tối ưu hóa luồng giao thông, hạn chế ùn tắc và giảm thời gian chờ.

Các nhà nghiên cứu gọi đây là chiến lược điều phối phân tán, tương tự một “bộ não tổ hợp” cho giao thông. Mỗi xe tự lái sẽ "đàm phán" với các xe khác để xác định quỹ đạo và thời điểm di chuyển tối ưu, tránh va chạm và giảm thời gian dừng chờ.

Khi số lượng xe tự lái thấp, hệ thống đèn đỏ - vàng - xanh vẫn hoạt động bình thường.

“Khái niệm về pha đèn trắng mà chúng tôi đề xuất dựa vào sức mạnh tính toán của chính các xe tự lái. Đèn đỏ vẫn là dừng. Đèn xanh vẫn là đi. Còn đèn trắng sẽ báo cho tài xế biết rằng họ chỉ cần đi theo xe phía trước”, ông Ali Hajbabaie, tác giả chính của nghiên cứu, giải thích.

Nghiên cứu cho thấy phương pháp này có thể giảm mạnh thời gian chờ đèn. Tùy theo tỷ lệ xe tự lái, đèn trắng giúp giảm thời gian chờ từ 3,2% đến 94%.

Hiệu quả tổng thể của giao lộ được cho là có thể cải thiện tới 98,9% so với hệ thống đèn truyền thống.

Dĩ nhiên, hệ thống này khó có thể xuất hiện trong tương lai gần. Xe tự lái hoàn toàn vẫn còn cách xa đời thực, và quan trọng hơn, hạ tầng hiện nay không được thiết kế để vận hành theo mô hình này.

Nghiên cứu cho thấy khoảng 3/4 hệ thống giao thông hiện hữu cần được nâng cấp hoặc thay thế.

Cuối cùng, đây mới chỉ là một cái nhìn phác thảo về tương lai, nơi xe tự lái trở nên phổ biến và có thể định hình lại cách chúng ta quản lý giao thông.