Thanh Hóa: Nan giải việc đưa lao động cư trú bất hợp pháp ở Hàn Quốc về nước

(Dân trí) - Tỉnh Thanh Hóa có hơn 1.000 lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc, trong đó có nhiều lao động quá thời hạn đến 4-5 năm. Hậu quả của việc này đã khiến nhiều lao động trong nước mất đi cơ hội làm việc tại thị trường Hàn Quốc.

Đông Sơn là một trong 6 huyện của tỉnh Thanh Hóa thuộc danh sách 58 quận, huyện bị phía Hàn Quốc tạm dừng tiếp nhận lao động sang làm việc năm 2017. Nguyên nhân do huyện này có số lao động quá hạn trở về nước rất lớn. Theo số liệu thống kê từ phòng LĐTB&XH huyện, tính đến ngày 31/3/2017, Đông Sơn có 311 lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc.

Theo tìm hiểu, việc các lao động đến thời hạn không chịu trở về nước là do mức lương bên Hàn Quốc cao hơn rất nhiều lần so với nguồn thu nhập tại Việt Nam. Bên cạnh đó, vấn đề việc làm sau khi trở về nước cũng là một trong những nguyên nhân khiến nhiều lao động mặc dù đã quá hạn nhưng không muốn trở về.

Chính vì vậy, dù được cơ quan chức năng tuyên truyền, gia đình động viên, thậm chí có cả quyết định của Bộ LĐTB&XH gửi về phạt 80 -100 triệu đồng nhưng số lao động bất hợp pháp, quá thời hạn vẫn không giảm.

Lao động tại Hàn Quốc dù với những công việc không quá nặng nhọc nhưng cũng cho thu nhập cao
Lao động tại Hàn Quốc dù với những công việc không quá nặng nhọc nhưng cũng cho thu nhập cao

Anh Vũ Ngọc Trung (quê ở huyện Hoằng Hóa), là người có nhiều năm lao động xuất khẩu tại Hàn Quốc cho biết: "Sở dĩ nhiều lao động ở Hàn Quốc sau khi hết hợp đồng không chịu trở về là do mức lương bên Hàn Quốc quá hậu hĩnh so với ở Việt Nam, bởi thế mà tâm lý những người lao động họ chấp nhận bị phạt, bị bắt bớ hoặc bị rủi ro để ở lại kiếm thêm thu nhập".

Cũng theo anh Trung thì một số người bạn của anh dù đã trở về nước vài năm, nhưng đến nay họ vẫn đang loay hoay chưa tìm được công ăn việc làm ổn định.

Chị L.T.B (thôn 5, xã Đông Minh, huyện Đông Sơn) có chồng đang lao động tại Hàn Quốc quá hạn 6 tháng nhưng chưa về nước chia sẻ: “Thời gian qua, cơ quan chức năng cũng đã thường xuyên đến gia đình để tuyên truyền về những hệ lụy của việc cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc, mình cũng đã thường xuyên liên hệ động viên chồng về nước. Tuy nhiên, vì chưa có định hướng nghề nghiệp lâu dài nên anh cũng như nhiều lao động khác muốn ở lại Hàn Quốc một thời gian nữa để kiếm thêm ít vốn về làm ăn”.

Theo bà Nguyễn Thị Thu Huyền, Trưởng phòng LĐTB&XH huyện Đông Sơn, luật quy định nếu người lao động ở lại trái phép sau khi hết hạn hợp đồng; bỏ trốn khỏi nơi đang làm việc theo hợp đồng sẽ bị phạt từ 80 - 100 triệu đồng và không được đi làm việc ở nước ngoài trong thời hạn 2 năm.

“Thực tế chế tài xử phạt này chưa đủ mạnh để giải quyết tận gốc vấn đề. Bởi với thu nhập bình quân từ 30 đến 40 triệu đồng/tháng; có nhiều lao động có thu nhập đến 50 triệu đồng/tháng thì chỉ cần làm 2 tháng tại Hàn Quốc là đủ tiền phạt nên không đủ sức răn đe” - bà Huyền nói.

Nhiều gia đình xây được nhà lầu, mua sắm nhiều vật dụng giá trị nhờ đi lao động xuất khẩu Hàn Quốc (Ảnh một góc xã Đông Minh- nơi có nhiều gia đình đi xuất khẩu lao động)
Nhiều gia đình xây được nhà lầu, mua sắm nhiều vật dụng giá trị nhờ đi lao động xuất khẩu Hàn Quốc (Ảnh một góc xã Đông Minh- nơi có nhiều gia đình đi xuất khẩu lao động)

Cũng theo bà Huyền, việc xử phạt hành chính hiện cũng đang gặp nhiều khó khăn. Bởi đối tượng bị xử phạt đang ở Hàn Quốc, nên khi gửi lệnh xuống địa phương hoặc qua Kho bạc nhà nước rất khó để thực hiện.

Huyện Hoằng Hóa cũng là một trong những huyện có số lượng lớn lao động cư trú bất hợp pháp tại Hàn Quốc. Huyện này hiện có 198 lao động bất hợp pháp (chiếm 45% tổng số lao động đang làm việc tại nước ngoài của huyện).

Để khắc phục tình trạng này, huyện cũng đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, cung cấp thông tin bằng nhiều hình thức đến tất cả các ngành, các cấp, các đơn vị, địa phương và người dân về chính sách, quyền lợi của người lao động khi về nước đúng hạn; chính sách ưu đãi mới khi người lao động bất hợp pháp tại Hàn Quốc tự nguyện về nước; các nguy cơ, rủi ro người lao động phải đối mặt khi làm việc và cư trú bất hợp pháp….

Mặc dù vậy, số lượng lao động trở về huyện cũng còn khiêm tốn.

Như vậy, mặc dù phải đối mặt với rất nhiều rủi ro như: có thể bị công an bắt giữ bất kỳ lúc nào; nhiều chủ sử dụng lao động bất hợp pháp thanh toán tiền lương chậm trễ nên lao động Việt Nam dễ mất hết tài sản nếu bị bắt; nhiều quyền lợi của người lao động bị ông chủ xem nhẹ…

Tuy nhiên, vì lợi ích cá nhân việc người lao động ở lại cư trú bất hợp pháp đã làm liên lụy, ảnh hưởng đến hàng trăm lao động khác. Nhiều lao động đã qua học tiếng Hàn chờ được thi tuyển đành phải khép lại ước mơ sang Hàn Quốc để tìm kiếm thị trường lao động khác.

Trao đổi về vấn đề trên, ông Hoàng Ngọc Trung, Trưởng phòng Việc làm, An toàn lao động, Sở LĐTB&XH cho biết: “Từ năm 2010 đến nay, tỉnh Thanh Hóa có khoảng 1.048 lao động cư trú, làm việc bất hợp pháp tại Hàn Quốc. Do không giải quyết được tình trạng lao động cư trú, làm việc bất hợp pháp trở về nước nên tháng 3/2017, Bộ LĐTB&XH đã có thông báo về việc ngừng tiếp nhận lao động đi làm việc tại Hàn Quốc theo chương trình EPS năm 2017 đối với 58 quận/huyện thuộc 12 tỉnh, thành phố. Trong đó Thanh Hóa có 6 huyện nằm trong diện ngừng tiếp nhận lao động là: Đông Sơn, Hoằng Hóa, Quảng Xương, Thiệu Hóa, Triệu Sơn và Nga Sơn vì có số lao động hết hạn hợp đồng lao động tại Hàn Quốc nhưng chưa về nước từ 60 người trở lên/huyện”.

“Để khắc phục tình trạng này, Sở đã ban hành nhiều công văn cung cấp danh sách, địa chỉ người lao động đang cư trú bất hợp pháp, người lao động sắp hết hạn hợp đồng lao động theo chương trình EPS cho UBND các huyện, thị xã, thành phố để chỉ đạo triển khai thực hiện. Tuy nhiên, chế tài xử phạt còn hạn chế. Đối tượng xử phạt thì lại đang ở nước ngoài nên nói phạt cũng rất khó” – ông Trung cho biết thêm.

Tính đến nay, Thanh Hóa có khoảng 5.000 lao động đã và đang làm việc tại Hàn Quốc theo chương trình EPS (chương trình cấp phép việc làm cho lao động là người nước ngoài của Hàn Quốc). Hằng năm, số tiền mà lao động làm việc tại Hàn Quốc gửi về cho gia đình khoảng 40 triệu USD, chiếm 42% tổng số tiền lao động đi làm việc ở nước ngoài gửi về.

Bình Minh