Người lao động phải đăng ký thông tin trên cơ sở dữ liệu quốc gia

Luật Việc làm (sửa đổi) vừa được Quốc hội thông qua (có hiệu lực từ ngày 1/1/2026) có bổ sung quan trọng về việc xây dựng cơ sở dữ liệu về người lao động.

Theo đó, việc xây dựng, quản lý cơ sở dữ liệu về người lao động, hệ thống thông tin thị trường lao động là trách nhiệm của nhà nước để hỗ trợ phát triển thị trường lao động.

Cơ sở dữ liệu này sẽ được kết nối, đồng bộ với Cơ sở dữ liệu tổng hợp quốc gia, Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư và các cơ sở dữ liệu khác.

Điều 17 Luật Việc làm (sửa đổi) quy định người lao động phải đăng ký 5 nhóm thông tin từ thời điểm luật này có hiệu lực thi hành (từ ngày 1/1/2026).

Thứ nhất là nhóm thông tin cơ bản, bao gồm: Họ tên; số định danh cá nhân; ngày, tháng, năm sinh; giới tính; dân tộc; nơi ở hiện tại.

Thứ hai là nhóm thông tin về trình độ (giáo dục phổ thông, giáo dục nghề nghiệp, giáo dục đại học), chứng chỉ kỹ năng nghề và các chứng chỉ khác.

Thứ ba là nhóm thông tin về tình trạng và nhu cầu về việc làm.

Thứ tư là nhóm thông tin về bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp.

Cuối cùng là nhóm thông tin khác về đặc điểm, đặc thù của người đăng ký.

Người sử dụng lao động, người lao động sẽ đăng ký, điều chỉnh các thông tin này khi tham gia bảo hiểm xã hội.

Người lao động không tham gia bảo hiểm xã hội thì nộp hồ sơ đăng ký, điều chỉnh thông tin đăng ký lao động đến nơi đăng ký lao động.

Cơ sở dữ liệu về người lao động sẽ được xây dựng và quản lý tập trung, thống nhất toàn quốc.

Tại hội nghị về an toàn lao động vừa diễn ra tại TPHCM, Sở Nội vụ Thành phố cũng hướng dẫn các doanh nghiệp chuẩn bị sẵn sàng để cập nhật thông tin cho người lao động thuộc đơn vị mình khi hệ thống cơ sở dữ liệu chính thức triển khai.

Một số doanh nghiệp lo ngại về việc cung cấp dữ liệu người lao động sẽ vi phạm quy định về bảo mật thông tin cá nhân. Đồng thời, các doanh nghiệp cũng lo lắng cơ sở dữ liệu này có thể bị mua bán, khai thác trái phép, gây hại cho người lao động.

Tuy nhiên, đại diện Sở Nội vụ TPHCM cho biết Luật Việc làm (sửa đổi) đã có quy định nghiêm cấm các hành vi trên và sẽ có chế tài đối với cá nhân, đơn vị vi phạm.

Việc xây dựng cơ sở dữ liệu lao động không chỉ giúp nhà nước quản lý tốt hơn thị trường lao động mà còn giúp điều tiết thị trường hiệu quả, tăng cơ hội việc làm cho người lao động, kịp thời hỗ trợ người lao động gặp khó khăn…

Vị này lấy ví dụ trong giai đoạn dịch Covid-19 bùng phát, nhà nước có chính sách hỗ trợ người lao động nhưng gặp khó khăn khi triển khai vì rất nhiều người lao động ở khu vực phi chính thức không có thông tin.

Theo thống kê, hiện có khoảng 60% lao động trong độ tuổi chưa được thu thập thông tin về việc làm khiến cơ quan quản lý khó tiếp cận và giúp họ thụ hưởng các chính sách xã hội.