Kiến nghị làm rõ hơn đối tượng chịu phạt tiền và cảnh cáo khi vi phạm BHXH

Được biết, Nghị định số 28/2020/NĐ-CP được ban hành ngày 1/3/2020, quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng.

Làm rõ đối tượng chịu phạt tiền

Theo đó, BHXH Việt Nam kiến nghị để làm rõ hơn đối tượng trong quy định xử phạt vi phạm hành chính đối với cá nhân người đứng đầu hoặc người đại diện pháp nhân.

Trước đó, quy định tại khoản 1 Điều 3 NĐ số 28/2020/NĐ-CP đã nêu: "Tổ chức, cá nhân có hành vi vi phạm trong lĩnh vực..., BHXH,... thì bị xử phạt theo hình thức xử phạt chính là cảnh cáo hoặc phạt tiền".

Theo kiến nghị của BHXH Việt Nam, việc xử phạt vi phạm hành chính đối với cá nhân là người đại diện theo pháp luật của đơn vị sử dụng lao động vi phạm quy định về đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp còn gặp một số vướng mắc.

Nguyên nhân là khái niệm "người sử dụng lao động" tham gia BHXH bắt buộc, theo quy định tại khoản 3 Điều 2 Luật BHXH năm 2014, được quy định bao gồm: Cơ quan nhà nước, đơn vị sự nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân; tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức chính trị xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội - nghề nghiệp, tổ chức xã hội khác; cơ quan, tổ chức nước ngoài, tổ chức quốc tế hoạt động trên lãnh thổ Việt Nam; doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh cá thể, tổ hợp tác, tổ chức khác và cá nhân có thuê mướn, sử dụng lao động theo hợp đồng lao động.

"Nên các hành vi vi phạm nghĩa vụ đóng BHXH khó quy lỗi cho cá nhân là người đứng đầu doanh nghiệp, tổ chức" - kiến nghị của BHXH Việt Nam phân tích.

Từ thực tế đó, BHXH Việt Nam đề xuất cần quy định rõ hơn tại Điều 38 của Nghị định về hình thức phạt tiền, cụ thể: Ngoài phạt tiền đối với tổ chức vi phạm, cần quy định rõ việc đồng thời phạt tiền đối với người đứng đầu hoặc người đại diện theo pháp luật của tổ chức đó ở mức độ phù hợp để gắn với trách nhiệm của cá nhân trong việc chấp hành pháp luật, đồng thời có căn cứ xem xét trách nhiệm hình sự đối với cá nhân khi thỏa mãn cấu thành tội phạm quy định tại khoản 1 Điều 216 Bộ luật Hình sự về tội trốn đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế.

Quy định cụ thể hơn về hình phạt cảnh cáo

Tại khoản 1 Điều 3 Nghị định 28/2020/NĐ-CP quy định về áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo là một trong hai hình phạt chính đối với hành vi vi phạm hành chính lĩnh vực BHXH và về thẩm quyền xử phạt của cơ quan bảo hiểm xã hội đã được quy định cụ thể tại Điều 53 của Nghị định.

Việc áp dụng hình thức xử phạt này được thực hiện theo quy định tại Điều 22 về hình thức xử phạt cảnh cáo và điều 9 về các tình tiết giảm nhẹ trong Luật Xử lý vi phạm hành chính.

Phân tích của BHXH Việt Nam cho thấy: Tuy nhiên vì Nghị định chưa quy định cụ thể nên việc áp dụng trên thực tế còn có những bất cập, BHXH Việt Nam đề nghị quy định cụ thể các trường hơp áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo trong lĩnh vực BHXH để đảm bảo tính răn đe cũng như tạo điều kiện cho đơn vị đã khắc phục hậu quả trước và trong thời gian thanh tra, kiểm tra trực tiếp.

Đồng thời, BHXH Việt Nam đề nghị nghiên cứu, bổ sung thêm một số nội dung vào khoản 1 Điều 3 và sửa tên Điều 3 thành: Hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả và nguyên tắc áp dụng khi xử phạt vi phạm hành chính về lĩnh vực..., BHXH,... để dễ dàng hơn trong áp dụng pháp luật, cụ thể:

"Điều 3:....2 Hình thức xử phạt chính. a) Cảnh cáo: Phạt cảnh cáo áp dụng đối với hành vi vi phạm không nghiêm trọng, có tình tiết giảm nhẹ và thuộc trường hợp áp dụng hình thức xử phạt cảnh cáo theo quy định tại Nghị định này hoặc đối với mọi hành vi vi phạm hành chính do người chưa thành niên từ ..... tuổi đến dưới 16 tuổi thực hiện. b) Phạt tiền: Phạt tiền tối đa không quá ... đồng đối với ...".