Chuyện chưa biết về máy bay từng chở Bác Hồ tại triển lãm thành tựu 80 năm

Chiếc máy bay từng chở Bác Hồ

Tại Triển lãm thành tựu đất nước 80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ở Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia, người dân sẽ có cơ hội tham quan máy bay IL-14 số hiệu VN-C482 - từng được sử dụng phục vụ các chuyến bay chuyên cơ chở Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Chiếc máy bay có giá trị lịch sử được đặt trong phân khu trưng bày “Khát vọng bầu trời” của triển lãm. 

Theo Cục Hàng không Việt Nam, IL-14 số hiệu VN-C482 là chiếc máy bay đầu tiên của Trung đoàn Không quân vận tải 919 - đơn vị tiền thân của Đoàn Bay 919 ngày nay. Đây cũng là một trong 5 chiếc máy bay mà Chính phủ Liên Xô viện trợ cho Việt Nam vào năm 1957 và chính thức khai thác từ 1958.

Trong số đó, VN-C482 mang ý nghĩa đặc biệt khi được Liên Xô tặng riêng cho Chủ tịch Hồ Chí Minh, phục vụ các chuyến chuyên cơ chở Bác và lãnh đạo Đảng, Nhà nước trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

Máy bay IL-14 có chiều dài 22,31m, sải cánh 31,7m, sử dụng hai động cơ tuabin cánh quạt, đạt tốc độ tối đa 415km/h, bay cao tới 6.500m với tầm hoạt động 1.700km và chở được 26-36 người.

Máy bay này không có radar hay thiết bị hỗ trợ hạ cánh, việc điều khiển hoàn toàn phụ thuộc vào trình độ và bản lĩnh phi công. Chính điều này càng khẳng định sự dũng cảm và tay nghề xuất sắc của Đội bay IL-14 thuộc Trung đoàn 919 trong những năm tháng ác liệt của chiến tranh.

Nội thất VN-C482 có khoang riêng được thiết kế phục vụ nhiệm vụ chuyên cơ, gồm một giường nghỉ, bàn làm việc, ghế ngồi dành cho lãnh đạo, cùng các tiện ích cơ bản như khu vệ sinh và bồn rửa mặt ở phía đuôi máy bay.

Trong kháng chiến chống Mỹ, Đội bay IL-14 của Trung đoàn 919 từng có lúc sở hữu tới 13 chiếc, đảm nhiệm hàng loạt chuyến bay quan trọng: Vận tải hành khách, hàng hóa, bay quân sự, huấn luyện, thậm chí cả các chuyến bay quốc tế. Sau khi hoàn thành sứ mệnh lịch sử, IL-14 chính thức ngừng hoạt động vào năm 1981.

Ngày nay, chiếc VN-C482 được trưng bày trang trọng tại Bảo tàng Hàng không, trở thành minh chứng sống động cho một giai đoạn hào hùng, đồng thời là biểu tượng của tinh thần độc lập, tự lực, tự cường của ngành Hàng không Việt Nam.

Nhiệm vụ đặc biệt

Theo ghi nhận của phóng viên Dân trí, trước ngày khai mạc triển lãm, các công nhân đang hoàn thiện khâu lắp ráp các bộ phận cuối cùng của máy bay IL-14.

Ông Lê Chương (SN 1944, nhân viên Công ty Cổ phần Dịch vụ Kỹ thuật Hàng không AESC) tỉ mẩn rà soát, kiểm tra từng con ốc nhỏ trên thân máy bay.

“Việc di chuyển một hiện vật mang ý nghĩa lịch sử như máy bay IL-14 không đơn thuần ở vấn đề kỹ thuật, mà còn là trách nhiệm với ký ức của dân tộc. Tôi cảm thấy vinh dự, không phải ai cũng có cơ hội được đảm nhận", ông Chương chia sẻ.

Để đảm bảo quá trình di chuyển máy bay từ Bảo tàng Hàng không (phường Bồ Đề, Hà Nội) về Trung tâm Triển lãm Quốc gia được an toàn, theo ông Chương phải lên kế hoạch rất kỹ. 

"Chúng tôi phải tính toán tỉ mỉ, chi tiết những bộ phận tháo rời và dụng cụ cần chuẩn bị, thiết bị phụ trợ cũng như số lượng nhân sự tham gia.

Trong đó, phần thân máy bay được giữ nguyên hiện trạng. Hai cánh ngoài, 8 cánh quạt, thăng bằng ngang, đuôi đứng và bánh lái đuôi đứng được tháo rời", ông Chương kể.

Suốt một tuần lễ, ông Chương cùng 6 đồng nghiệp dồn hết sức lực cho việc tháo dỡ một số bộ phận từ 8h đến 17h. Công việc kéo dài do hầu hết các con ốc được gắn chặt 70 năm, gần như “ăn liền” với kết cấu. Tất cả được đội ngũ nhân viên thực hiện thủ công đảm bảo mỗi chi tiết nguyên vẹn, không xảy ra hư hỏng.

“Thách thức lớn nhất với chúng tôi là quá trình tháo các con ốc, có người mất nửa ngày mướt mồ hôi mới vặn được một con ốc nhỏ. Khi tháo được một bên cánh quạt, cả nhóm cảm thấy nhẹ nhõm”, ông nói.

Đêm 14/8, máy bay IL-14 được đưa đến Trung tâm Triển lãm Quốc gia với quãng đường hơn 10km. Ông Chương và 10 đồng nghiệp đi theo xe, để giám sát, đảm bảo không xảy ra va chạm trong quá trình vận chuyển.

Tại sân ngoài trời của Trung tâm triển lãm Quốc gia, máy bay được cố định vào 3 tấm sắt lớn kích thước 1,4x1,4m. Tiếp đó, cả nhóm lắp các bộ phận đã được tháo rời đúng vị trí.

Triển lãm Thành tựu kinh tế - xã hội chào mừng 80 năm Quốc khánh với chủ đề “Thành tựu Đất nước - 80 năm Hành trình Độc lập, Tự do, Hạnh phúc” sẽ diễn ra tại Trung tâm Hội chợ Triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội) – quần thể hiện đại rộng 90ha.

Sự kiện có sự tham gia của các Bộ, ban, ngành Trung ương, 34 tỉnh/thành phố cùng hơn 200 doanh nghiệp lớn, hứa hẹn mang đến bức tranh toàn diện về chặng đường phát triển giàu cảm xúc và vinh quang của đất nước. Ước tính gần 300 đơn vị góp mặt, triển lãm được đánh giá là hoạt động tầm vóc quốc gia, khắc họa đậm nét thành tựu 80 năm xây dựng, bảo vệ và phát triển Tổ quốc.

Khu triển lãm trong nhà được chia thành 6 chủ đề gắn liền với hành trình phát triển của dân tộc: Việt Nam - Đất nước - Con người; 95 năm cờ Đảng soi đường; Kiến tạo và phát triển; Đầu tàu Kinh tế; Khởi nghiệp kiến quốc; Tỉnh giàu - Nước mạnh.

Khu triển lãm ngoài trời gồm 4 chủ đề: Ngày hội non sông; Khát vọng bầu trời - Vì tương lai xanh; Đoàn tàu ẩm thực Bắc - Nam; Thanh gươm và Lá chắn, kết hợp cùng các sự kiện âm nhạc, văn hóa nhằm lan tỏa giá trị truyền thống và tôn vinh bản sắc dân tộc.

Triển lãm diễn ra từ 28/8 đến 5/9, với nhiều hoạt động phong phú: biểu diễn nghệ thuật, giao lưu các đoàn nghệ thuật trong và ngoài nước, talkshow, trải nghiệm game, cũng như nhiều chương trình văn hóa - nghệ thuật đặc sắc khác.