“Đứng ngồi không yên” trước mối nguy sông Cầu “giãy chết”

Ngày 8/2, UBND tỉnh Bắc Giang có công văn số 382/UBND-MT do ông Lê Tuấn Phú - Chánh văn phòng ký gửi Sở TN&MT tỉnh Bắc Giang cho biết: Báo Dân trí ngày 3/2/2019 có bài viết phản ánh tình trạng ô nhiễm môi trường nước sông Cầu. Sau khi xem xét nội dung, Phó chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang Lại Thanh Sơn có ý kiến như sau:

Giao Sở TN&MT chủ trì, phối hợp với cơ quan liên quan kiểm tra, xử lý nội dung Báo điện tử Dân trí phản ánh. Kết quả giải quyết thông tin đến Báo điện tử Dân trí và báo cáo Chủ tịch UBND tỉnh Bắc Giang theo quy định.

Theo tìm hiểu của PV Dân trí, cách đây 4 năm, ngày 04/5/2016 Bộ Tài nguyên và môi trường đã có công văn số 1555/BTNMT-TCMT gửi UBND 2 tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang về việc giải quyết ô nhiễm môi trường nước sông Cầu đoạn giáp ranh 2 tỉnh Bắc Giang và Bắc Ninh.

Theo đó, ngày 04/4/2016, sở TNMT tỉnh Bắc Giang nhận được phản ánh của nhân dân về việc trong 05 ngày (từ ngày 31/3/2016) chất lượng nước mặt sông Cầu đoạn từ cống thải của sông Ngũ huyện Khê, TP Bắc Ninh đến khu vực cuối nguồn (xã Đồng Phúc, huyện Yên Dũng , Bắc Giang) đã bị ô nhiễm, có mùi hôi, tanh, nước màu đen, cá chết hàng loạt. Sở TNMT Bắc Giang đã đi kiểm tra, xác minh thực tế và ghi nhận: nước mặt sông Cầu tiếp nhận nước từ sông Ngũ Huyện Khê thuộc địa bàn TP Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh chảy vào có màu đen, mùi hôi tanh. Hiện tượng này kéo dài dọc sông Cầu từ điểm tiếp nhận nước của sông Ngũ Huyện Khê đến khu vực cuối nguồn (xã đồng Phúc, huyện Yên Dũng, Bắc Giang) và gây bức xúc cho người dân.

Bộ TNMT đã thành lập đoàn công tác đi kiểm tra, khảo sát tình hình thực tế nêu trên.

Đoàn đã tiến hành kiểm tra dọc sông Ngũ Huyện Khê, làng nghề sản xuất giấy Phong Khê, hệ thống xử lý nước thải làng nghề Phong Khê, Cống Đặng Xá (Vạn An: cống thải của sông Ngũ Huyện Khê ra sông Cầu), ngã ba sông Ngũ Huyện Khê đổ ra sông Cầu thuộc tỉnh Bắc Ninh và khu vực cuối nguồn thuộc xã Đồng Phúc, huyện Yên Dũng, Bắc Giang.

Chiều ngày 5/9, tại trụ sở UBND tỉnh Bắc Ninh, lãnh đạo UBND tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh và Tổng cục Môi trường đã có buổi làm việc, xác định mức độ ô nhiễm nước dòng sông Cầu và thống nhất xác định nguồn gây ô nhiễm chính nước sông Cầu khu vực giáp ranh giữa tỉnh Bắc Ninh và tỉnh Bắc Giang là từ sông Ngũ Huyện Khê. 

Theo đó, các cơ quan chuyên môn tỉnh Bắc Giang, Bắc Ninh và Bộ Tài nguyên và Môi trường thống nhất xác định nguồn thải từ sông Ngũ Huyện Khê (Bắc Ninh) là nguyên nhân chính gây ô nhiễm sông Cầu đoạn giáp ranh giữa tỉnh Bắc Ninh và Bắc Giang. Các cơ quan chức năng xác định song Ngũ Huyện Khê tiếp nhận nước thải trực tiếp từ hoạt động làng nghề Phong Khê và cụm công nghiệp Phú Lâm với lưu lượng khoảng 10.000m³/ngày đêm. Trong khi đó, nhà máy xử lý nước thải xử lý chỉ có công suất 5.000m³/ngày đêm và chưa có hệ thống đấu nối thu gom nước thải đồng bộ.

Đoàn công tác cũng đã tiến hành lấy mẫu tại các điểm khảo sát. Sau khi tiến hành khảo sát thực tế và làm việc với Sở TNMT 2 tỉnh trên, đoàn công tác có đánh giá, kết luận và đề xuất nhiều giải pháp

Tuy nhiên, dù nguyên nhân gây ô nhiễm sông Cầu đã được Bộ TN&MT chỉ rõ, UBND tỉnh Bắc Giang đã nhiều lần có các cuộc làm việc với UBND tỉnh Bắc Ninh và các sở ngành liên quan nhưng sự việc vẫn chưa được giải quyết. Bởi vậy, nhiều năm sau kết luận, người dân vẫn khản giọng kêu cứu, cá vẫn chết trắng và dòng sông giờ đang trong tình trạng "giãy chết".

Mới đây nhất, từ đơn thư kêu cứu của người dân gửi về tòa soạn, PV Dân trí đã trực tiếp ghi nhận và “mục sở thị” mức độ ô nhiễm khủng khiếp tại sông Cầu đoạn qua địa bàn tỉnh Bắc Giang. Điều xác thực nhất mà không cần phải chứng minh mức độ ô nhiễm sông Cầu tại đây là cá chết la liệt, chết hàng đàn, chết dạt trắng cả hai bên bờ sông.

Những người dân sinh sống tại gần bờ sông hãi hùng cho biết: Ông bà, cha mẹ chúng tôi đã sinh sống, mưu sinh và gắn bó với dòng sông Cầu này hàng trăm năm. Thế nhưng, chưa bao giờ chúng tôi thấy xảy ra tình trạng cứ một thời gian cá lại chết dạt trắng vào hai bên bờ như thế này. Nhìn mà đau lòng, xót xa quá. Đây phải nói là dòng sông đã chết chứ không còn là đang chết nữa. Rồi mai đây, con cháu chúng tôi làm sao mà sinh sống, mưu sinh bên dòng sông này nữa.

Điều đáng nói là dòng sông Cầu không chỉ là nơi cung cấp tôm cá cho những người dân trực tiếp mưu sinh hai bên bờ mà nó còn là nguồn cung cấp nước sinh hoạt, tươi tiêu và canh tác cho hàng vạn, hàng triệu người dân từ thượng nguồn xuống tận vùng hạ lưu.

Dân trí sẽ tiếp tục thông tin sự việc đến bạn đọc.

Anh Thế