Người đóng thừa năm BHXH được nghỉ hưu sớm, không bị trừ tiền?

Trường hợp nghỉ hưu sớm không bị trừ lương

Góp ý dự thảo Luật Bảo hiểm xã hội sửa đổi, Bảo hiểm xã hội Việt Nam đề xuất bổ sung vào dự luật điều kiện hưởng lương hưu theo hướng lao động nữ có đủ 30 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên, lao động nam có đủ 35 năm đóng bảo hiểm xã hội trở lên, khi có yêu cầu được nghỉ và hưởng lương hưu thấp hơn tối đa 5 tuổi so với tuổi quy định chung, không bị trừ tỷ lệ lương hưu.

Hiện nay, Luật Bảo hiểm xã hội quy định, lao động nam muốn hưởng lương hưu tối đa 75% phải đóng đủ 35 năm, nữ đủ 30 năm tham gia bảo hiểm xã hội. Nếu đóng thừa thời gian, lao động nhận một khoản trợ cấp bằng 0,5 lần bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm xã hội cho mỗi năm thừa.

Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho rằng, đề xuất trên nhằm phù hợp với nội dung cải cách là giảm quyền lợi hưởng một lần, tăng quyền lợi cho người bảo lưu đóng bảo hiểm xã hội để hưởng chế độ hưu trí.

Đề xuất trên cũng tăng hấp dẫn của chính sách hưu trí, khuyến khích người lao động tham gia bảo hiểm xã hội sớm, duy trì đóng trong thời gian dài và cân nhắc không hưởng bảo hiểm xã hội một lần để được nhận lương hưu sớm hơn.

Bên cạnh đó, cơ quan bảo hiểm xã hội cho rằng, nữ đóng bảo hiểm xã hội trên 30 năm, nam đóng trên 35 năm là nhóm tham gia sớm, thời gian đóng dài, đa số không hưởng bảo hiểm xã hội một lần nên xứng đáng được hưởng sớm nếu có yêu cầu.

Ngoài ra, theo Bảo hiểm xã hội Việt Nam, thời gian qua, người nghỉ hưu trước tuổi (nhưng không bị trừ tỷ lệ lương hưu) chỉ áp dụng với khu vực nhà nước, thông qua các chính sách, như: tinh giản biên chế, lao động dôi dư, chính sách cho người không đủ tuổi tái cử, hay khối lực lượng vũ trang… Chưa có chính sách nghỉ hưu trước tuổi mà không trừ tỷ lệ hưởng lương hưu áp dụng cho khu vực ngoài nhà nước.

Nếu áp dụng quy định trên, tác động không đáng kể đến cân đối quỹ hưu trí do những trường hợp đủ điều kiện có thời gian đóng bảo hiểm xã hội đủ dài. Thực tế, các khảo sát gần đây cũng cho thấy, đa số người lao động mong được nghỉ hưu sớm. Do đó, giải pháp trên đáp ứng nguyện vọng của nhóm đã đóng BHXH rất sớm, có thời gian đóng dài.

Không phù hợp nguyên lý của chế độ hưu trí

Về đề xuất trên, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội nêu quan điểm không đồng thuận tiếp thu đưa vào dự luật. Bộ cho biết, đề xuất trên không phù hợp với định hướng của Đảng và Nhà nước về tuổi nghỉ hưu, nguyên lý của chế độ hưu trí.

Theo Bộ này, chế độ hưu trí hay còn được gọi là chế độ bảo hiểm tuổi già là một trong các chế độ của chính sách bảo hiểm xã hội nhằm đảm bảo nguồn thu nhập hàng tháng cho người lao động khi về già (đến tuổi nghỉ hưu).

Theo nguyên lý và thông lệ các nước khi xây dựng chế độ hưu trí đều quy định người lao động để được hưởng lương hưu hàng tháng thì phải đáp ứng đồng thời hai điều kiện về tuổi đời và điều kiện về thời gian đóng bảo hiểm xã hội.

Quy định này đảm bảo sự hài hòa, cân đối giữa thời gian đóng góp và thời gian thụ hưởng chế độ bảo hiểm xã hội của người lao động, từ đó đảm bảo an toàn và cân đối quỹ bảo hiểm xã hội trong dài hạn.

Vấn đề tuổi nghỉ hưu đã được Trung ương thảo luận trong Đề án cải cách chính sách BHXH tại Hội nghị lần thứ bảy Ban Chấp hành Trung ương khóa XII và thống nhất thông qua Nghị quyết số 28/NQ-TW ngày 23/5/2018 về cải cách chính sách BHXH.

Thể chế hóa chủ trương tăng tuổi nghỉ hưu tại Nghị quyết số 28/NQ-TW, Quốc hội đã thống nhất ban hành Bộ luật Lao động năm 2019, trong đó nội dung tuổi nghỉ hưu, điều kiện về tuổi hưởng lương hưu được quy định tại Điều 169 và Điều 219.

Trong quá trình nghiên cứu, xây dựng Bộ luật Lao động năm 2019, vấn đề tuổi nghỉ hưu đã được trao đổi, thảo luận và đánh giá một cách kỹ lưỡng, tổng thể các mặt có liên quan.

Chính vì vậy, Bộ luật Lao động năm 2019 quy định việc điều chỉnh tăng tuổi nghỉ hưu hay điều kiện về tuổi hưởng lương hưu của người lao động không thực hiện tăng ngay lên 62 tuổi đối với nam và 60 tuổi đối với nữ mà được điều chỉnh theo lộ trình mỗi năm chỉ tăng thêm 03 tháng đối với lao động nam và 04 tháng đối với lao động nữ.

Bên cạnh đó, theo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, đối với những người lao động làm nghề, công việc đặc biệt nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm nghề, công việc nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm; làm việc ở vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn hoặc những người lao động sức khỏe yếu (bị suy giảm khả năng lao động) thì cũng có thể nghỉ hưu ở tuổi thấp hơn so với người làm việc trong điều kiện lao động bình thường (nghỉ hưu sớm hơn tối đa 5 tuổi hoặc 10 tuổi tùy từng trường hợp).

Quan điểm chung trong lần sửa đổi Luật Bảo hiểm xã hội lần này là kế thừa từ quy định về tuổi nghỉ hưu của Bộ luật Lao động năm 2019 để đảm bảo tính đồng bộ, thống nhất.