BHXH Việt Nam nói gì khi chủ hộ kinh doanh bị đóng bảo hiểm trái quy định?

Nhiều chủ hộ chưa được giải quyết quyền lợi

Gần đây, có phản ánh về việc các trường hợp chủ hộ kinh doanh cá thể tham gia BHXH bắt buộc nhưng chưa được tính thời gian để hưởng chế độ BHXH. 

Thực hiện Nghị định số 01/2003/NĐ-CP, từ năm 2003, các hộ kinh doanh cá thể thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Theo đó, người lao động có hợp đồng từ đủ 3 tháng trở lên hoặc không xác định thời hạn sẽ được lập hồ sơ tham gia BHXH bắt buộc.

Trong đó, nhiều hộ lập danh sách cả chủ hộ, với nhận thức chủ hộ là người trực tiếp làm việc, trực tiếp thực hiện các công việc sản xuất kinh doanh như người lao động. 

Theo BHXH Việt Nam, quá trình thực hiện, một số chủ hộ đủ điều kiện đã được giải quyết hưởng các chế độ BHXH bao gồm cả chế độ hưu trí, BHXH một lần.

"Tuy nhiên còn nhiều trường hợp chủ hộ chưa được tính thời gian đóng, chưa được giải quyết chế độ BHXH do nhận thức chưa thống nhất về hộ kinh doanh tham gia BHXH", BHXH Việt Nam nêu.

Để thống nhất nhận thức thực hiện chính sách BHXH đối với hộ kinh doanh cá thể, BHXH Việt Nam có các văn bản chỉ đạo BHXH các địa phương dừng thu BHXH đối với chủ hộ.

Đồng thời, để giải quyết quyền lợi BHXH đối với nhóm đã có quá trình đóng BHXH bắt buộc với chức danh chủ hộ, BHXH Việt Nam đã có văn bản báo cáo, đề xuất giải quyết gửi Bộ Lao động- Thương binh và Xã hội.

Ngày 25/4, BHXH Việt Nam cũng đã có công văn báo cáo giải trình về đóng BHXH của hộ kinh doanh cá thể để báo cáo Ban Dân nguyện - Ủy ban Thường vụ Quốc hội và đề xuất giải quyết với nhóm này.

Đề xuất được tính thời gian đóng với nhóm này

Theo tinh thần của Bộ luật Lao động năm 1994, Nhà nước khuyến khích phát triển kinh tế, tạo điều kiện thuận lợi hoặc giúp đỡ cho mọi hoạt động tạo ra việc làm hoặc tự tạo việc làm để tạo ra của cải vật chất.

Vì vậy, việc các chủ hộ tự tạo việc làm thời kì này theo định hướng của Nhà nước rất đáng được khích lệ và một trong những điều kiện đó là chủ hộ tự sản xuất kinh doanh phải được bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp với tư cách như là một người lao động. Thời gian này chưa có chính sách cho người tham gia BHXH tự nguyện.

BHXH Việt Nam cho biết, số đông chủ hộ tham gia BHXH bắt buộc là người trực tiếp sản xuất kinh doanh, chủ hộ vừa là người sử dụng lao động vừa là người lao động. Từ đó, họ thông qua hoạt động sản xuất kinh doanh có được khoản thu nhập, tiền lương. Như vậy có thể coi là một dạng của hợp đồng tự thỏa thuận, tự ký, nên tham gia đóng, hưởng các chế độ BHXH, BHYT như người lao động.

Các chủ hộ kinh doanh cá thể sẽ không đăng ký tham gia cho cả hộ nếu bản thân không được tham gia BHXH.

Trước thực trạng đó, BHXH Việt Nam nhận định, việc thoái thu BHXH thời gian đã đóng BHXH đối với chủ hộ kinh doanh cá thể sẽ rất phức tạp, khó khăn trong thực hiện.

Nguyên nhân do không có sự đồng thuận từ phía người lao động là chủ hộ. Như vậy, quyền lợi của người lao động sẽ bị ảnh hưởng vì đã tham gia BHXH trong thời gian dài.

Như vậy, BHXH Việt Nam đề xuất Ban Dân nguyện - Ủy ban Thường vụ Quốc hội thống nhất với chủ trương thực hiện chính sách BHXH bắt buộc đối với hộ kinh doanh cá thể bao gồm cả chủ hộ là tính thời gian đã đóng BHXH để giải quyết chế độ BHXH theo quy định của pháp luật. 

Bên cạnh đó, đơn vị này đề xuất Ban Dân nguyện giao Bộ Lao động - Thương Binh và Xã hội phối hợp với BHXH Việt Nam trình Chính phủ ban hành Nghị quyết tính thời gian đã đóng BHXH bắt buộc và BHTN (nếu có) đối với chủ hộ kinh doanh cá thể.