Sáp nhập tỉnh, bỏ huyện, số cán bộ bị ảnh hưởng sẽ lớn hơn 100.000 người

Chiều 25/3, Hội nghị đại biểu Quốc hội chuyên trách lần thứ 7 thảo luận về Luật Việc làm (sửa đổi).

Dự thảo Luật sau khi được tiếp thu, chỉnh lý, hoàn thiện gồm 8 chương, 61 điều (giảm 1 chương, 33 điều so với dự thảo Luật Chính phủ trình Quốc hội).

Báo cáo giải trình, tiếp thu dự thảo luật cho thấy có nhiều ý kiến đề nghị bỏ quy định thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng thì không được bảo lưu để tính hưởng trợ cấp thất nghiệp cho lần tiếp theo.

Thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho biết theo quy định của Luật Việc làm hiện hành và dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi), thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng thì không được bảo lưu.

Nếu người lao động đã đóng bảo hiểm thất nghiệp vượt quá thời gian này nhưng chưa hưởng trợ cấp thất nghiệp, phần vượt quá sẽ không được cộng dồn hay bảo lưu cho những lần hưởng trợ cấp thất nghiệp sau này. Như vậy, người lao động sẽ được hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa là 12 tháng.

Theo Thường trực Ủy ban, việc giữ quy định này làm ảnh hưởng đến người lao động có thời gian tham gia bảo hiểm thất nghiệp dài nhưng chưa từng hoặc ít khi hưởng trợ cấp thất nghiệp, vì họ có thể mất đi một phần quyền lợi đã đóng góp bảo đảm quyền lợi cho người lao động

Điều này cũng gây ảnh hưởng đến chính sách an sinh xã hội nói chung và doanh nghiệp nói riêng, sẽ mất đi những người lao động làm việc lâu năm, hoặc người lao động sẽ phối hợp với người sử dụng lao động trục lợi chính sách trợ cấp thất nghiệp.

Quy định này cũng sẽ khiến người lao động có tâm lý không mặn mà quay lại quan hệ lao động chính thức.

Tuy nhiên, có ý kiến cho rằng quy định trên giới hạn thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa là 12 tháng giúp bảo đảm cân bằng quỹ bảo hiểm thất nghiệp và khuyến khích người lao động sớm tìm kiếm việc làm, trở lại thị trường lao động. Chính phủ cũng giữ quan điểm này.

Đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (Hải Dương) cũng đồng tình với quy định "thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp trên 144 tháng thì không được bảo lưu".

Theo bà, khoảng thời gian tối đa 12 tháng được hưởng trợ cấp thất nghiệp như dự thảo đề cập cũng đủ dài để người lao động có thời gian tìm kiếm công việc mới.

"Việc giới hạn thời gian tối đa được hưởng trợ cấp thất nghiệp cũng là động lực để người lao động cố gắng phải tìm việc làm, tránh tạo sự ỷ lại vào chế độ bảo hiểm, góp phần thúc đẩy người trong độ tuổi lao động tham gia vào thị trường lao động", nữ đại biểu phân tích.

Thứ trưởng Bộ Nội vụ Lê Văn Thanh giải thích thêm, quỹ bảo hiểm thất nghiệp là quỹ ngắn hạn, cũng như quỹ bảo hiểm y tế và các quỹ khác, làm sao phải đảm bảo sự chia sẻ.

Ông nhận định việc đóng và hưởng thời gian gần đây của quỹ bảo hiểm tương đối cân bằng, và quy định như dự thảo luật sẽ đảm bảo kết dư quỹ bảo hiểm thất nghiệp. Đó cũng là cơ sở để triển khai các chính sách hỗ trợ người lao động cũng như người sử dụng lao động.

Về quy định người lao động trực tiếp đến để thông báo và tìm kiếm việc làm, Thứ trưởng Lê Văn Thanh cho biết có ý kiến đề nghị áp dụng hình thức thông báo online, song thực tế có trường hợp hưởng bảo hiểm thất nghiệp nhưng vẫn đi làm việc bên ngoài, nhất là những việc phi chính thức.

"Với Việt Nam, việc làm phi chính thức rất nhiều nên dễ có tình trạng trục lợi khi vừa hưởng lương, vừa hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Vì thế, chúng tôi mới quy định phải trực tiếp đến thông báo, đặc biệt là tư vấn dịch vụ việc làm để trao đổi", Thứ trưởng Lê Văn Thanh lý giải quy định này nhằm tăng cường kiểm soát, tránh tình trạng trục lợi.

Góp ý thêm, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh cho rằng dự thảo luật lần này cần tiếp cận nhiều hơn, sâu hơn đến vấn đề sắp xếp tổ chức bộ máy.

"Trước đây chúng ta mới đề cập đến khoảng hơn 100.000 cán bộ bị ảnh hưởng khi sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy ở cấp Trung ương. Bây giờ tiếp tục sắp xếp, tinh gọn bộ máy với cấp tỉnh và không có cấp huyện, thì con số có thể là 100.000 nhân với 2 hoặc nhân với n", bà Thanh nói.

Bà đề nghị cơ quan soạn thảo tiếp cận sâu hơn và thêm về nội dung liên quan đến việc phát triển kỹ năng nghề và bố trí việc làm chung cho các đối tượng, trong đó đặc biệt quan tâm đến đối tượng nghỉ sau sắp xếp.

Phó Chủ tịch Quốc hội cũng lưu ý dự thảo luật cần tính toán xây dựng mô hình việc làm linh hoạt và các cơ chế, chính sách tiếp tục cho những người bị ảnh hưởng sau sắp xếp, rời từ khu vực công sang khu vực tư. Bên cạnh đó, cần thiết kế các cơ chế, chính sách như hỗ trợ đào tạo lại nghề, ưu tiên về tuyển dụng để những người nghỉ sau sắp xếp có thể tiếp tục tham gia lao động ở nhiều lĩnh vực.