Rùng mình những chuyến qua mặt Thuồng Luồng vượt sông

Họ nơm nớp lo bị con “quái vật” này nuốt chửng bất kỳ lúc nào mỗi lần qua sông. Nhưng vì kiếp mưu sinh, hàng ngày họ vẫn phải trơ gan qua mặt con “quái vật” hiện hữu mà vô hình này... Bởi vậy, đã bao đời nay, nhân các dân tộc Mường Khoa đang khát vọng có một cây cầu bắc qua sông Nậm Mu.

9 trong tổng số 17 bản của xã Mường Khoa gần như bị cô lập hoàn toàn với bên ngoài bởi đoạn sông Nậm Mu dài chừng 5km ngăn cách đẩy về phía bờ hữu. Muốn giao lưu, tiếp cận với trung tâm xã, huyện Tân Uyên, hàng nghìn người dân của các bản này không còn cách nào khác là phải vượt sông Nậm Mu. Nhưng do trên đoạn sông này chưa có một cây cầu treo hay cầu bê tông kiên cố nào nối liền đôi bờ nên những người dân nơi đây phải tự thân vận động, sáng tạo ra nhiều kiểu qua sông đặc thù, mạo hiểm mà rùng mình, dựng tóc gáy.

Nhất là mỗi khi mùa mưa về, bà con người Lào, người Mông, người Thái, người Dao nơi đây lại vật vã mỗi lần qua sông bằng bè tre và thuyền độc mộc. Vào mùa khô, bà con cũng không sung sướng gì hơn. Họ họp bàn, dồn sức làm chung một cây cầu tạm qua sông Nậm Mu. Nhưng năm nào cũng vậy, cái cầu do hàng chục trai tráng làm cật lực cả tháng trời cũng chỉ thọ được không quá ba tháng. Đến chớm mùa mưa, đầu tháng 4 hàng năm, cái cầu tạm này bị nước lớn đầu nguồn đổ về xoá sổ.

Những năm gần đây, nhu cầu đi lại học tập, giao thương với trung tâm ngày càng tăng nên rủi ro, tai nạn bà con gặp phải cũng tăng đột biến. Thương tâm nhất là vụ việc xảy ra vào mùa mưa năm 2004, khi đó 5 người phụ nữ của bản Nậm Be (xã Mường Khoa) nắm tay nhau cùng vượt sông Nậm Mu sang khu vực bản Nà Cại đào sắn. Khi ra đến giữa dòng, bất ngờ nước lũ ở đầu nguồn ập về, cuốn phăng cả năm người phụ nữ này đi hàng chục cây số. Mãi sau một tuần người nhà mới thấy xác họ nổi lên ở mãi khu vực xã Nậm Cần và xã Tà Mít (huyện Tân Uyên). Trong số họ, có người đang chuẩn bị lấy chồng, có người mới lập gia đình được gần một năm...

Trường hợp thương tâm gần đây nhất là vào mùa mưa năm 2009. Lúc đó vào khoảng 12 giờ trưa, Lò Văn Phanh ở bản Nà Còi, đi học về. Khi vượt sông Nậm Mu, do chiếc thuyền độc mộc đã chở đầy người nên Phanh phải đợi chuyến sau. Nhưng thời điểm đó đã quá trưa, muốn về nhà nhanh, Phanh liền gói gọn đồ dùng học tập, quần áo rồi bơi qua sông. Ai ngờ, chưa ra được đến giữa sông nước xoáy đã đẩy và nhấn chìm Phanh. Mãi một tuần sau người thân mới thấy xác Phanh nổi lên ở khu vực bản Sài Lương xã Tà Mít. Anh Lò Văn Lanh (bố của Phanh) ngậm ngùi: “nhà có 5 đứa con thì 3 đứa bị tàn tật, chỉ có Phanh là đứa ngoan, chăm học, khoẻ mạnh nhất nhà, vậy mà...”.

Ông Lò Văn Chài, Bí thư Đảng uỷ xã Mường Khoa, năm nay gần 50 tuổi, nhà ở bản Phiêng Hào, cạnh dòng Nậm Mu, nơi có bến đò, bè, cầu dựng tạm, đã từng chứng kiến 12 trường hợp cả người dân địa phương và người ngoài ra vào khu vực bản, bị nước to nhấn chìm, ngán ngẩm nhìn dòng Nậm Mu đục ngầu, chảy xiết....

Ông có 4 người con, trong đó hai đứa con trai đã không biết bao nhiêu lần qua sông bị ngã thuyền nhưng chúng thoát chết nhờ may mắn và biết bơi. Riêng cô con gái cả Lò Thị Phanh, sinh năm 1984, hồi học kỳ hai năm lớp 6, khi đi học qua sông bị đắm thuyền. Phanh bị uống no nước nhưng may mắn được cứu thoát. Phanh hú vía, không dám qua sông đi học nữa. Vợ chồng ông Chài động viên, nói thế nào cũng không thuyết phục được con gái sang bên kia bờ để học tiếp.

Ông Chài còn cho biết thêm, 5 tháng đầu năm nay, không tính những lần lật thuyền chở người lớn, đã có hai chuyến thuyền độc mộc, mỗi chuyến khoảng chục học sinh THCS đi học về bị lật thuyền, rất may không có chuyện đau lòng xảy ra. Đến nay, bà con nơi đây tâm niệm trên đoạn sông này có 3 thác nguy hiểm trong đó thác Băng Nhăm có Thuồng luồng rình rập.

Chị Lò Thị Xôm ở bản Phiêng Hào có con trai Lò Văn Kẻo học lớp 7 thoát chết khi lật thuyền hồi tháng 5 vừa rồi kể, Kẻo đã bị nước xoáy cuốn đi khoảng 1 km. Cũng may Kẻo dạt vào bờ và được bà con dân bản cứu vớt. Chị Xôm kể hôm ấy nước lên to, chị đã bảo con nghỉ học nhưng Kẻo nằng nặc “nếu nghỉ, cô giáo sẽ phạt”.

Để hiểu được phần nào nỗi khổ của bà con nơi đây, đầu tháng 7 chúng tôi cũng thử vượt mặt Thuồng Luồng một lần... Trên con thuyền độc mộc đã gần 2 năm tuổi, dùng chung cho cả cụm 9 bản, không hề có cái phao cứu hộ nào. Mái chèo chỉ bằng những thanh tre, cành cây rừng. Và ai đứng đầu và cuối thuyền người đó sẽ chèo lái. Trước tiên chiếc thuyền được kéo ngược dòng men theo mé bờ sông rồi bất ngờ lao ra giữa dòng nước xoáy. Con thuyền bị nước đẩy nghiêng ngả rồi bị đánh dạt sang bên kia bờ nhờ vào hai tay chèo ở đầu và cuối thuyền điều khiển.

Anh Lò Văn Inh 30 tuổi ở bản Nà Còi kể, mùa mưa năm 2009, anh bị lật bè, ngã cả chiếc xe máy xuống dòng sông. Anh thoát nạn nhờ biết bơi nhưng chiếc xe máy khi được mò, kéo lên đến bờ thì đã nát bét. Anh Inh bảo đã ngã thuyền, bè quá nhiều trên đoạn sông này nên bây giờ “quen rồi”.

Ông Lò Văn Phênh, Trưởng bản Nà Cại kể, năm 2005, em trai ông bị ngộ độc nấm, ông đã cõng em chạy bộ, khi vượt sông không có bè, ông đành dùng túi giấy nilon to thổi hơi vào làm phao, cho em trai nằm lên trên, rồi cùng 3 - 4 người họ hàng thay nhau bơi, kéo em qua sông.

Sang được bờ bên kia, ông lại tiếp tục cõng em chạy bộ lên bệnh viện huyện nhưng đến giữa đường thì em trai ông tắt thở. Lúc quay về, ông gói xác em vào trong túi nilon rồi kéo qua sông....

Anh Lò Văn May, sinh năm 1985, cùng bản, kể mùa mưa năm 2008, đứa con 5 tháng tuổi của anh bị nhọt ở bẹn, nước lớn không thể đi được bè, anh đã nghĩ ra cách dúm con vào mảnh bạt rồi một mình đưa con sang sông. Sang đến bên bờ kia anh thấy con ướt sũng.... Ông Lò Văn Phênh, Trưởng bản Nà Cại còn bảo, vào mùa mưa, nước lớn, đi bè không an toàn, nhiều trường hợp cấp cứu, người dân nơi đây đều chuyển người bệnh như vậy.

Cách đây nửa tháng, anh Lò Văn Phẩn và Lò Văn Để dùng bè để chở 11 bó cây keo giống về trồng rừng, ra đến giữa sông, nước xoáy đã hất tung cả hai anh và hơn chục bó cây xuống sông. May hai anh biết bơi, bám vào bè nên thoát nạn nhưng cây được phát cho để về trồng rừng thì bị Thuồng Luồng nuốt chửng...

Thắc mắc sao không ý kiến, kiến nghị với cấp trên về việc này với ông Bí thư Lò Văn Chài, ông chỉ thở dài “ý kiến nhiều lắm rồi”. Đợt nào có đoàn tiếp xúc cử tri vào, xã cũng kiến nghị nhưng chỉ nhận được câu trả lời, đoàn sẽ tiếp thu và kiến nghị lên trên hoặc chưa có kinh phí.

Cùng chung cảnh ngộ này lâu nau với bà con nơi đây còn có khoảng 40 thầy, cô giáo tiểu học và mầm non xã Mường Khoa. Nhiều thầy, cô giáo cũng đã bị Thuồng Luồng nuốt trượt, khi vượt Nậm Mu mang cái chữ đến với con em dân bản nơi đây.

Được biết nhu cầu đi lại, giao lưu với bên ngoài của bà con 9 bản nơi đây ngày càng tăng, nhất là mong muốn con cái học cao hơn, nhưng cũng chính vì đi lại nhiều nên rủi ro, tai nạn thương tâm xảy ra cũng tăng đột biến. Chỉ tính riêng từ năm 2004 đến nay, trên đoạn sông này đã có 7 trường hợp tử vong khi vượt sông, còn những trường hợp thoát chết trong gang tấc tính không xuể.

Rời Mường Khoa rồi mà bên tai tôi vẫn văng vẳng lời ông Bí Thư Đảng uỷ xã: Bây giờ cứ có cái ô tô nào vào xã, bà con lại hỏi “sắp có cầu rồi phải không”. Ông Chài cũng chỉ còn biết trả lời chung chung “chắc sẽ có thôi”, rồi lảng chuyện.

Ước mơ của Bí Thư Đảng uỷ xã - ông Lò Văn Chài, cũng là khát vọng của nhân dân các dân tộc xã Mường Khoa này.

Nguyễn Công Hải

TTXVN