Loạt công trình hàng chục tỷ đồng bỏ hoang ở Khu kinh tế cửa khẩu Cầu Treo
(Dân trí) - Từ năm 2016, Khu kinh tế cửa khẩu Cầu Treo (Hà Tĩnh) không còn được hưởng ưu đãi khu phi thuế quan. Cũng kể từ đó, nơi này lâm cảnh đìu hiu, hàng loạt trụ sở, công trình bỏ hoang.
Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo (huyện Hương Sơn, Hà Tĩnh) có diện tích gần 57ha, được thành lập và hoạt động theo quyết định số 162 ngày 19/10/2007 của Thủ tướng Chính phủ.
Khu kinh tế này ban đầu được xem là khu phi thuế quan với hàng loạt ưu đãi về chính sách tài chính, đầu tư, đất đai cho các nhà đầu tư. Nhờ vậy, khoảng 3 năm đầu (giai đoạn 2007-2010) đã thu hút hàng chục dự án, hàng trăm doanh nghiệp, hàng nghìn hộ cá thể tham gia đầu tư sản xuất kinh doanh, tạo thành một khu kinh tế năng động, sầm uất.
Tuy nhiên, đến tháng 9/2016, khi Luật thuế xuất nhập khẩu số 107 có hiệu lực, Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo không còn được xem là khu phi thuế quan, doanh nghiệp không được hưởng các chính sách thuế đối với hàng hóa, dịch vụ như trước. Từ đó, hạ tầng tại khu cửa khẩu xuống cấp nghiêm trọng, nhiều trụ sở, đất đai bỏ hoang.
Theo tìm hiểu của phóng viên, 3 năm sau khi Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo được thành lập, để quản lý nhà nước về hải quan, ngày 6/4/2010, Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành quyết định 725 thành lập Chi cục Hải quan Khu kinh tế cửa khẩu Cầu Treo.
Ngành hải quan Hà Tĩnh sau đó được bộ, ngành phê duyệt đầu tư tổ hợp nhà công vụ, trong đó có tòa nhà đa năng 4 tầng với số vốn đầu tư hàng chục tỷ đồng tại xã Sơn Tây, huyện Hương Sơn.
Tuy nhiên, từ khi Luật Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu số 107 có hiệu lực từ ngày 1/9/2016, Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo không còn đáp ứng đủ điều kiện để được hưởng ưu đãi khu phi thuế quan.
Việc trao đổi hàng hóa, dịch vụ giữa Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo với nội địa không còn là mối quan hệ xuất, nhập khẩu. Khối lượng công việc tại Khu kinh tế cửa khẩu Cầu Treo gần như không còn nên không cần thiết phải duy trì hoạt động của Chi cục Hải quan Khu kinh tế cửa khẩu Cầu Treo.
Theo quyết định của Bộ Tài chính, kể từ ngày 1/6/2018, Chi cục Hải quan Khu kinh tế cửa khẩu Cầu Treo chính thức bị giải thể. Cục Hải quan Hà Tĩnh buộc phải điều động, luân chuyển phần lớn cán bộ đến nhận nhiệm vụ tại các đơn vị trực thuộc.
Tòa nhà sau đó được bàn giao cho Đội kiểm soát Hải quan chỉ với hơn 10 người làm việc thường trực. Một thời gian sau, tòa nhà bỏ hoang, đóng cửa im lìm. Hiện nay, tòa nhà trở nên xuống cấp, nhếch nhác.
Năm 2021, khi dịch Covid-19 bùng phát, tòa nhà công vụ hải quan được tận dụng làm nơi cách ly y tế tập trung. Dịch bệnh chấm dứt, công trình này lại trở về số phận như cũ.
Nằm đối diện tòa nhà hải quan là Nhà làm việc liên ngành (hải quan, biên phòng, công an, quản lý thị trường) khu vực Cổng B, tổng mức đầu tư hơn 25 tỷ đồng.
Dự án gồm tòa nhà 3 tầng, tổng diện tích 1.731m2, đảm bảo chỗ làm việc cho khoảng 100 người; 2 nhà công vụ với tổng diện tích 905m2 gồm 13 phòng ở và phòng ăn…
Thời điểm đó, tòa nhà được xây dựng để đảm bảo ổn định chỗ ở và làm việc cho hàng chục cán bộ các ngành chức năng làm nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát người, hàng hóa, phương tiện ra vào khu kinh tế được thuận lợi. Song, từ lúc khu kinh tế lâm cảnh đìu hiu, tòa nhà này cũng bỏ không, hiện xuống cấp.
Một công trình khác cũng bỏ hoang là dự án cổng kiểm soát giữa khu kinh tế và nội địa (Cổng B, cách Cửa khẩu Cầu Treo khoảng 30km) được phê duyệt ngày 6/10/2008, hoàn thành năm 2010.
Quy mô dự án gồm: cổng kiểm soát bằng khung bê tông cốt thép; 1 phòng kiểm soát, 2 phòng chờ, đường ra, vào cổng; đường công vụ thi công và bảng thông tin điện tử với tổng mức đầu tư hơn 11 tỷ đồng.
Song, từ khi Khu kinh tế cửa khẩu Cầu Treo không còn được hưởng ưu đãi khu phi thuế quan, sứ mệnh của cổng kiểm soát xe cộ, hàng hóa này cũng sớm kết thúc.
Gần vị trí các công trình trên, Trung tâm thương mại tổng hợp miễn thuế có mức đầu tư lớn nhưng khi hoàn thành cũng chưa từng hoạt động.
Theo tìm hiểu của phóng viên Dân trí, mới đây, Sở Tài chính làm tờ trình tham mưu cho UBND tỉnh Hà Tĩnh hướng đến phương án cho UBND huyện Hương Sơn quản lý, sử dụng 2 tòa nhà trụ sở của hải quan và nhà làm việc liên ngành.
Tuy nhiên, địa phương không có nhu cầu nên các trụ sở này vẫn bỏ hoang. Ngành chức năng đang gặp khó trong việc giải quyết các công trình nêu trên.
Loay hoay xử lý hàng trăm trụ sở công bỏ hoang sau sáp nhập
Tại kỳ họp thứ 20, Hội đồng nhân dân tỉnh Hà Tĩnh khóa 18 diễn ra hồi tháng 7, ông Trịnh Văn Ngọc, Giám đốc Sở Tài chính, cho biết toàn tỉnh này có 245 cơ sở nhà đất dôi dư chưa hoàn thành xử lý sau sáp nhập đơn vị hành chính cấp xã và các đơn vị.
Trong đó, cơ sở dôi dư thuộc các sở, ban, ngành cấp tỉnh và doanh nghiệp nhà nước quản lý là 11; 234 cơ sở nhà đất dôi dư thuộc địa phương quản lý. Toàn tỉnh có 35 tài sản công của các cơ quan Trung ương, đã xử lý xong 15 tài sản.
Theo ông Ngọc, tài sản dôi dư có thể được xử lý, điều chuyển cho các đơn vị sử dụng hoặc bán tài sản trên đất, chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Tuy nhiên, quá trình xử lý do một số quy định hiện hành còn bất cập như quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất chưa được điều chỉnh.
Một số tài sản được nhận định tổ chức bán không khả thi, không có người mua. Ngoài ra, trình tự, thủ tục bán tài sản chưa quy định rõ ràng; một số cơ sở dôi dư bị bỏ sót trong quá trình rà soát dẫn đến việc chậm xử lý.
