Hà Nội: Đường sắt đô thị chưa khởi công đã “đội” vốn… khủng!

Thông tin trên được đưa ra tại cuộc họp với các nhà tài trợ vốn tại Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) chiều 19/11, đối với 3 tuyến đường sắt đô thị Hà Nội do UBND TP Hà Nội làm chủ đầu tư là Nhổn - Ga Hà Nội, Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, Ga Hà Nội - Hoàng Mai.

Tuyến đường sắt đô thị Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo có chiều dài 11,5km, trong đó có

8,5km đi ngầm, 3km đi trên cao. Tuyến bắt đầu từ khu đô thị mới Ciputra đi theo đường Nguyễn Văn Huyên kéo dài - Hoàng Quốc Việt - Hoàng Hoa Thám - Phan Đình Phùng - Hàng Giấy - Hàng Đường - Hàng Ngang - Hàng Đào - Đinh Tiên Hoàng - Hàng Bài - Trần Hưng Đạo. Theo tiến độ ban đầu, tuyến tàu điện sẽ khai thác năm 2017.

Ông Nguyễn Quang Mạnh - Giám đốc Ban quản lý dự án đường sắt đô thị Hà Nội - cho biết: “Dự án đường sắt đô thị số 2 đang bị dừng triển khai để thẩm tra tổng mức đầu tư điều chỉnh, hiện nay vẫn chưa có kế hoạch khởi công”.

Theo ông Mạnh, dự án được duyệt năm 2008 với tổng mức đầu tư 19.555 tỷ đồng, sử dụng vốn vay ODA của Nhật Bản. Mặc dù đến nay dự án chưa triển khai nhưng đã phải điều chỉnh tổng vốn đầu tư lên đến 51.700 tỷ đồng. Ban quản lý dự án đã rà soát tổng mức đầu tư và trình phê duyệt từ tháng 12/2013, đến nay vẫn chờ Bộ Kế hoạch - Đầu tư thẩm định.

Về vấn đề thẩm tra dự án, Giám đốc Ban Quản lý dự án đường sắt đô thị Hà Nội thông tin rằng Bộ Kế hoạch - Đầu tư đã thuê một công ty tư vấn của Anh thẩm tra dự án, trước tháng 4/2016 sẽ có báo cáo. Chúng tôi kiến nghị thẩm tra nhanh để tiếp tục triển khai dự án.

Trong khi đó, đến hết năm 2016 Hiệp định vay vốn với Cơ quan hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) cho Dự án đường sắt đô thị Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo sẽ hết hiệu lực, nếu trên dự án không có gói thầu xây lắp nào thực hiện thì hiệu lực của khoản vay sẽ bị xem xét lại, đánh giá lại dự án, vì vậy rất khó khăn.

Phía Hà Nội đề nghị Chính phủ và Bộ, ngành trong tháng 3 hoặc 4 năm 2016 có kết quả thẩm tra cuối cùng. Trong thời gian chờ báo cáo, Hà Nội đề nghị cho phép chủ đầu tư triển khai 1 gói thầu depot để có thể giải ngân 1 gói thầu xây lắp và khi đó Hiệp định vay vốn chỉ cần gia hạn thôi chứ không phải đánh giá lại nữa.

Về phía JICA, cơ quan này khẳng định dự án đã bị chậm 2 năm vì đang chờ xác minh, thẩm định. JICA đồng ý với Ban Quản lý dự án Đường sắt đô thị Hà Nội về thời hạn có kết quả thẩm tra cuối cùng vào tháng 4 năm sau, nhưng cố gắng có báo cáo sơ bộ vào cuối năm nay. Đại diện JICA cũng bày tỏ hy vọng những động thái tích cực từ phía Chính phủ Việt Nam là 1 cơ sở để JICA có thể tiếp tục gia hạn cho khoản vay dự án này.

Ngoài tuyến đường sắt số 2, tuyến đường sắt đô thị Nhổn- ga Hà Nội (tuyến số 3) cũng phải điều chỉnh tăng lên gần 400 triệu Euro. Theo Ban quản lý dự án đường sắt đô thị Hà Nội, tổng mức đầu tư ban đầu của Dự án là 783 triệu Euro, sau qua trình thực hiện đã phải điều chỉnh lên 1.176 triệu Euro.

Ban quản lý dự án đường sắt đô thị Hà Nội đang ký kết bổ sung hiệp định vốn vay với các nhà tài trợ AFP và AIB. Nếu hoàn thành việc ký kết với 4 nhà tài trợ thì nguồn vốn cho dự án đường sắt đô thị Nhổn - ga Hà Nội sẽ đảm bảo. Tuy nhiên, hiện các đơn vị liên quan đang phải giải trình trước Chính phủ về việc tăng tổng mức đầu tư của dự án này.

Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường cho biết Bộ GTVT sẽ tích cực phối hợp với Bộ Tài chính và Bộ Kế hoạch và Đầu tư, sớm thẩm định các nguồn vốn để các nhà tài trợ có điều kiện giải ngân đúng tiến độ. Tuy nhiên, theo Thứ trưởng Trường, từng nguồn vốn tài trợ cần xây dựng tiến độ tổng thể và cụ thể để căn cứ vào đây có chỉ đạo, đồng thời chậm tuyến nào sẽ đưa ra được nguyên nhân và có giải pháp bù lại tiến độ bị chậm đó, tất cả nguyên nhân vừa qua chủ yếu tập trung ở phía cơ quan quản lý của Việt Nam và Bộ GTVT sẽ báo cáo Thủ tướng có hướng tháo gỡ.

Khẳng định với các nhà tài trợ vốn về mong muốn lớn nhất của Chính phủ Việt Nam và Bộ GTVT là đảm bảo tiến độ dự án và khống chế được mức đầu tư để không vượt tổng mức đầu tư, Thứ trưởng Nguyễn Hồng Trường đưa ra yêu cầu kiên quyết những gói thầu đấu thầu vượt giá trần thì không làm, tăng cường đấu thầu quốc tế rộng rãi và tránh trường hợp đấu thầu trong các nhà thầu của nhà tài trợ nhằm đảm bảo tính cạnh tranh trong thực hiện dự án.

Châu Như Quỳnh