Cắt giảm lượng điện của các dự án, EVN lại tăng giá bán điện

Sự độc quyền của ngành điện

Thảo luận về dự án Luật Điện lực sửa đổi chiều 7/11 về độc quyền của ngành điện lực, đại biểu Nguyễn Duy Thanh (Cà Mau) cho biết, dự thảo Luật quy định "nhà nước độc quyền vận hành lưới điện, truyền tải điện, trừ lưới điện truyền tải điện do tư nhân đầu tư xây dựng".

Đại biểu chỉ ra quy định này mâu thuẫn với quy định "xóa bỏ mọi độc quyền rào cản bất hợp lý, thực hiện xã hội hóa tối đa trong đầu tư khai thác sử dụng dịch vụ cơ sở vật chất của hệ thống truyền tải quốc gia...".

Theo ông Thanh, lưới điện quốc gia chiếm khoảng 95%, do nhà nước đầu tư thì không thể xã hội hóa được theo khoản 5 Điều 5 của dự thảo Luật.

Đại biểu kiến nghị sửa lại dự Luật theo hướng "nhà nước độc quyền vận hành lưới điện truyền tải cao áp và siêu cao áp''.

Cũng theo đại biểu, hiện nay đang thiếu điện nhưng EVN vẫn cắt giảm sản lượng điện của các dự án điện mặt trời áp mái quy mô nhỏ. Cùng với đó, EVN lại tăng giá bán điện là chưa đúng với chủ trương của Đảng và nhà nước về khuyến khích theo quyết định của Thủ tướng chính phủ.

Về vấn đề phân cấp, phân quyền, đại biểu đề nghị Trung ương chỉ quy hoạch các công trình điện. Việc thẩm định, phê duyệt dự án giao cho địa phương thực hiện theo tiêu chuẩn, quy chuẩn của ngành điện. 

Đại biểu dẫn chứng khoản 3, điều 19 của dự thảo Luật quy định tất cả các dự án thủy điện do Bộ Công Thương thẩm định là chưa đúng với chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Đặc biệt, dự thảo luật còn nhiều quy định thể hiện sự độc quyền của ngành điện. Trong khi yêu cầu về điện ngày càng tăng cao nhưng dự thảo Luật thắt chặt kiểm soát nguồn điện như quy định nhiều giấy phép sẽ đẩy giá điện tăng cao, làm ảnh hưởng đến an ninh năng lượng.

Về xuất khẩu điện, đại biểu cho biết dự thảo quy định giá xuất khẩu điện do đơn vị điện lực xây dựng. Theo đại biểu quy định như dự thảo chưa phù hợp vì việc đầu tư là do doanh nghiệp nên giá bán điện phải do doanh nghiệp quyết định sau khi thực hiện nghĩa vụ nộp ngân sách nhà nước.

Cũng theo đại biểu, tại Cà Mau có nhiều doanh nghiệp lớn đăng ký đầu tư điện gió để xuất khẩu. Hiện các đối tác từ Singapore đang đặt vấn đề về mua bán điện, kéo lưới điện từ Cà Mau - Singapore không thông qua lưới điện quốc gia.

"Tiền doanh nghiệp đầu tư thì phải để doanh nghiệp tự thỏa thuận giá bán với các đối tác nước ngoài mà không liên quan đến EVN", ông Thanh cho hay.

Thực hiện dự án điện gió ngoài khơi

Đại biểu Trần Quốc Tuấn (Trà Vinh) đặc biệt quan tâm đến nhu cầu cấp thiết cần phải khai thác hiệu quả nguồn lực tài nguyên sẵn có, nhất là các dự án điện năng lượng tái tạo, năng lượng mới.

Theo đại biểu, hiện nay nguồn lực ngoài nhà nước đã và đang đầu tư vào lĩnh vực này rất nhiều. Vì vậy, nếu thiếu hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch, sẽ làm lãng phí lớn nguồn lực xã hội như nhiều trường hợp dự án điện gió, điện mặt trời hiện nay đã hoàn thành nhưng không thể hòa lưới thương mại…

Về quy định điều kiện nhà đầu tư nước ngoài thực hiện phát triển điện gió ngoài khơi, đại biểu đề nghị nghiên cứu bổ sung nội dung "hình thức đầu tư tư nhân và đầu tư có vốn nước ngoài trên nguyên tắc đảm bảo an ninh quốc phòng".

Ông Tuấn cho biết, dự thảo Luật chỉ quy định trường hợp nhà đầu tư nước ngoài được tham gia thực hiện dự án điện gió ngoài khơi, với sự tham gia của doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% hoặc cổ phần chi phối.

"Nếu quy định như vậy sẽ làm hạn chế các nguồn lực đầu tư khác tham gia vào phát triển điện gió ngoài khơi, điển hình như các nguồn lực từ hình thức đầu tư tư nhân hoặc là hình thức đầu tư có vốn nước ngoài", đại biểu nêu.

Bên cạnh đó, dự Luật có quy định chính sách ưu đãi thu hút đầu tư FDI và chuyển giao công nghệ, khuyến khích các doanh nghiệp nước ngoài có kinh nghiệm trong sản xuất thiết bị điện gió đến Việt Nam đầu tư và chuyển giao công nghệ cho các đối tác trong nước.

Theo đại biểu, điều này giúp nâng cao năng lực sản xuất, đồng thời đảm bảo chất lượng sản phẩm đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế; hoặc cần nghiên cứu hoàn thiện chính sách ưu đãi cho hoạt động nhập khẩu thiết bị lõi của các Dự án Năng lượng tái tạo như Turbin gió, hay cánh quạt gió….

"Vì về lâu dài, chúng ta cần phải làm chủ công nghệ chế tạo các loại thiết bị lõi của lĩnh vực năng lượng tái tạo...", ông Tuấn cho hay.