Bộ trưởng khẳng định khả thi xây tuyến cao tốc gần 130km trong 2 năm

Sáng 17/6, Quốc hội thảo luận ở hội trường về chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước).

Các dự án BOT hiện hữu có thể được kéo dài thời gian thu phí

Ủng hộ sự cần thiết đầu tư dự án, song đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) băn khoăn việc hoàn thành dự án này có thể ảnh hưởng tới việc thu phí của 2 trạm BOT hiện hữu trên tuyến.

Ông đề nghị Chính phủ, Bộ GTVT nghiên cứu để đảm bảo công bằng, thuận lợi cho các đối tác đầu tư.

Đại biểu Trình Lam Sinh (An Giang) cũng cho rằng cần tính đến lợi ích của hai nhà đầu tư có dự án BOT trên tuyến Quốc lộ 14 và tuyến đường Hồ Chí Minh. Theo ông, Nhà nước cần tạo điều kiện cho nhà đầu tư có phương án thu hồi vốn hiệu quả.

Vị đại biểu cũng đề nghị Chính phủ báo cáo bổ sung thêm về tính hiệu quả của thời gian triển khai xây dựng và hoàn thiện công trình đến năm 2026.

Giải trình làm rõ một số nội dung đại biểu Quốc hội quan tâm, Bộ trưởng GTVT Nguyễn Văn Thắng đề cập đến tính khả thi đầu tư dự án theo phương thức PPP.

Ông Thắng cho biết theo phương án tài chính đã trình, cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành được quy hoạch 6 làn xe và sẽ thi công xây dựng hoàn chỉnh 4 làn với 50% phần vốn Nhà nước tham gia. Dự kiến, tới năm 2045 sẽ tiếp tục mở rộng thêm 2 làn xe.

"Dự án có thời gian hoàn vốn tương đối tốt so với các dự án trước đây, khoảng 18 năm. Đây là điểm mà các nhà đầu tư giao thông rất yêu thích và các ngân hàng cũng đồng tình", ông Thắng nói.

Cũng theo Tư lệnh ngành giao thông, hiệu quả tài chính và thời gian thu hồi vốn của cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành tương đồng với 3 dự án cao tốc Bắc - Nam phía Đông vừa hoàn thành và chuẩn bị đưa vào thu phí. Với việc đã có nhà đầu tư quan tâm và đề xuất thực hiện, ông Thắng nhận định dự án này có tính khả thi cao.

Ngoài ra, ông cũng nhắc đến một phương án khác là Nhà nước đầu tư toàn bộ dự án, sau đó nhượng quyền thu phí. Dù vậy, Bộ trưởng tin "không phải sử dụng tới giải pháp này".

Về tác động của cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành với các dự án BOT song hành, một số đại biểu lo ngại khi hoàn thành toàn tuyến, không chỉ có 2 dự án BOT song hành bị ảnh hưởng mà sẽ có thêm một số dự án khác bị tác động.

Bộ trưởng Thắng cho hay Chính phủ đã lường trước vấn đề này và yêu cầu Bộ GTVT trình phương án xử lý, tháo gỡ các dự án BOT bị ảnh hưởng, đặc biệt do quá trình Nhà nước đầu tư các dự án BOT cao tốc Bắc - Nam phía Đông và các trục ngang, trong đó có dự án này.

Bộ GTVT cũng đã trình, trong đó đề xuất một số phương án tùy theo mức độ ảnh hưởng thực tế.

Trước hết, ông Thắng nhắc tới phương án có thể kéo dài thời gian thu phí nếu hai dự án BOT bị ảnh hưởng, nhưng vẫn đảm bảo lưu lượng xe và khả năng tài chính.

Trong trường hợp doanh thu quá dài, ông Thắng cho biết sẽ cân đối xem xét để bổ sung hỗ trợ một phần ngân sách Nhà nước cho hai dự án và tiếp tục thu phí.

Hoàn thành dự án trong 2026 là khả thi

Về tiến độ dự án, nhiều đại biểu đặt câu hỏi về tính khả thi khi hoàn thành dự án vào 2026, Tư lệnh ngành giao thông khẳng định dự án này được thực hiện vào thời điểm thuận lợi khi chúng ta đã có kinh nghiệm làm nhiều tuyến cao tốc.

Thời gian thực hiện dự án này được tính toán dựa trên kinh nghiệm thực hiện cao tốc Bắc - Nam phía Đông giai đoạn 2, thông thường chỉ khoảng 1,5 năm, còn 2 năm là quá dài, theo ông Thắng.

Dẫn chứng, ông Thắng cho biết đường cao tốc Bắc - Nam phía đông giai đoạn 2 khởi công ngày 1/1/2023, các dự án này gặp rất nhiều khó khăn về nguyên vật liệu và giải phóng mặt bằng nhưng giải quyết được nút thắt này, thời gian thực hiện rất nhanh, tối đa không quá 24 tháng, nhiều dự án rút ngắn thời gian khoảng 8 tháng.

Với dự án cao tốc Bắc - Nam phía Tây đoạn Gia Nghĩa (Đắk Nông) - Chơn Thành (Bình Phước), theo Bộ trưởng, không phải đấu thầu tìm đơn vị xây lắp nên rất thuận lợi. Ngoài ra, về giải phóng mặt bằng, các địa phương rất quyết tâm.

"Sau khi Quốc hội phê duyệt, Chính phủ sẽ chỉ đạo và hai địa phương sẽ tích cực giải phóng mặt bằng và dự kiến khởi công ngay trong 2024", Bộ trưởng GTVT khẳng định.

Một thuận lợi khác là về nguyên vật liệu, theo đánh giá hiện nay hai địa phương đã bố trí đầy đủ các vị trí mỏ và trữ lượng.

Bên cạnh đó, các vấn đề về giải phóng mặt bằng, chỉ định thầu để xây dựng khu tái định cư hay bố trí mỏ nguyên vật liệu vốn… ở dự án này đều  rất thuận lợi.

"Với các hộ dân bị ảnh hưởng, Chính phủ sẽ chỉ đạo hai địa phương để giải quyết tốt nhất chế độ để khi chuyển về nơi mới phải có điều kiện tốt hơn hoặc chí ít phải bằng", Bộ trưởng khẳng định.

Một số đại biểu băn khoăn địa phương không đủ nguồn vốn ngân sách để tham gia dự án, Tư lệnh ngành giao thông khẳng định các địa phương rất quyết tâm và cho biết có thể bố trí nguồn vốn tham gia dự án.

Dự án cao tốc Gia Nghĩa - Chơn Thành có chiều dài 128,8 km, với tổng mức đầu tư sơ bộ khoảng 25.540 tỷ đồng, phấn đấu hoàn thành vào năm 2026. Dự án được kiến nghị đầu tư theo phương thức đối tác công tư PPP.