Bổ sung quyền khởi tố cho điều tra viên cao cấp là trưởng công an xã

Đây là một trong những nội dung đáng chú ý của Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự vừa được Quốc hội thông qua sáng 27/6.

Luật quy định điều tra viên trung cấp, cao cấp là trưởng/phó trưởng công an cấp xã được Thủ trưởng Cơ quan điều tra cấp tỉnh phân công tiến hành hoạt động khởi tố, điều tra vụ án về tội ít nghiêm trọng, tội nghiêm trọng xảy ra trên địa bàn cấp xã.

Điều tra viên trung cấp, cao cấp là trưởng/phó trưởng công an cấp xã cũng được thực hiện một số nhiệm vụ, quyền hạn của Thủ trưởng, phó thủ trưởng Cơ quan điều tra quy định trong luật, trừ quyết định áp dụng, thay đổi, hủy bỏ biện pháp điều tra tố tụng đặc biệt.

Theo quy định của luật, trưởng/phó trưởng công an cấp xã được trực tiếp tổ chức và chỉ đạo việc thụ lý, giải quyết nguồn tin về tội phạm, việc khởi tố, điều tra của Cơ quan điều tra; kiểm tra các hoạt động thụ lý, giải quyết nguồn tin về tội phạm, khởi tố, điều tra vụ án hình sự của điều tra viên, cán bộ điều tra; quyết định thay đổi hoặc hủy bỏ các quyết định không có căn cứ và trái pháp luật của điều tra viên.

Bộ trưởng Công an chủ trì, phối hợp với Viện trưởng VKSND Tối cao quy định chi tiết khoản này, theo luật vừa được Quốc hội thông qua.

Trong quá trình thảo luận nội dung này, nhiều ý kiến nhận định việc bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên là trưởng/phó trưởng cấp xã bảo đảm tính kịp thời, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh sắp xếp đơn vị hành chính và tổ chức cơ quan điều tra hai cấp.

Song bên cạnh đó, có ý kiến lo ngại quy định này có thể khiến công an xã trở thành một cấp điều tra mới, mâu thuẫn với quy định hiện hành, phát sinh thêm cơ quan điều tra công an cấp xã.

Giải trình, VKSND Tối cao khẳng định công an xã không phải là một cấp điều tra. Việc bổ sung quy định này là theo đề nghị của Bộ Công an, để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn khi không tổ chức cơ quan điều tra công an cấp huyện.

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị cân nhắc lộ trình và triển khai thận trọng việc bổ sung nhiệm vụ, quyền hạn của điều tra viên là trưởng/phó trưởng Công an cấp xã, có thể thí điểm tại một số địa phương trước khi áp dụng rộng rãi.

VKSND Tối cao cho biết trong quá trình triển khai và tổ chức thực hiện, cơ quan này sẽ phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an cân nhắc, thận trọng trong việc lựa chọn phân công điều tra viên là trưởng/phó trưởng Công an xã để bảo đảm đúng điều kiện, tiêu chuẩn về năng lực, trình độ chuyên môn, đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm, phòng, chống oan sai, bỏ lọt tội phạm.

Tại dự thảo luật đã bổ sung quy định giao Bộ trưởng Bộ Công an chủ trì, phối hợp với Viện trưởng VKSND Tối cao để hướng dẫn cụ thể việc phân công, bố trí điều tra viên là trưởng/phó trưởng Công an xã, bảo đảm thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.