Biên soạn sách giáo khoa mới, Bộ Giáo dục “trâu chậm… uống nước đục”?

Đây là thông tin được Bộ trưởng Giáo dục - Đào tạo Phùng Xuân Nhạ trình bày trong báo cáo việc triển khai Nghị quyết 88 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông gửi UB Thường vụ Quốc hội xem xét trong phiên họp chiều nay, 16/5.

2 lần đấu thầu không chọn được tác giả biên soạn sách

Cụ thể, trong báo cáo, Bộ trưởng Nhạ nêu nhiều đầu việc Bộ Giáo dục đã hoàn thành như tổ chức tổng kết đánh giá sách giáo khoa hiện hành, ban hành thông tư để huy động nhiều nguồn lực biên soạn nhiều bộ sách, xóa độc quyền sách giáo khoa của Nhà xuất bản Giáo dục, thẩm định, phê duyệt 5 bộ sách giáo khoa lớp 1 do các nhà xuất bản tự biên soạn…

Về nhiệm vụ biên soạn một bộ sách “chuẩn” theo chương trình giáo dục phổ thông mới (gồm 137 đầu sách), Bộ trưởng Giáo dục – Đào tạo trình bày, do sử dụng vốn vay của Ngân hàng thế giới, theo quy định, việc tuyển chọn tác giả sách giáo khoa phải được thực hiện thông qua hình thức đấu thầu rộng rãi.

Bộ đã đốc thúc triển khai việc đấu thầu ngay sau khi ban hành chương trình (cuối năm 2018) để tuyển chọn tác giả nhưng vì nhiều nguyên nhân khác nhau nên không tuyển chọn được đủ số lượng tác giả.

Nguyên nhân chính là hầu hết các chuyên gia có kinh nghiệm đã sớm ký hợp đồng với các nhà xuất bản và triển khai biên soạn sách giáo khoa. Tới thời điểm Bộ Giáo dục - Đào tạo mời thầu, các nhà xuất bản đã có một số bản mẫu sách giáo khoa lớp 1 được chuẩn bị gần như hoàn tất, sẵn sàng để thẩm định và phê duyệt đưa vào sử dụng.

Cuối tháng 2 vừa qua, Bộ tiếp tục tổ chức đấu thầu lần 2. Báo cáo UB Thường vụ Quốc hội khi đó, Bộ Giáo dục khẳng định các ứng viên nộp hồ sơ đăng ký tham gia đã đáp ứng yêu cầu về số lượng chủ biên, tác giả, biên tập viên cần tuyển chọn để tổ chức biên soạn sách giáo khoa lớp 1, lớp 2 và lớp 6.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Nhạ phân trần, khi Bộ Giáo dục tổ chức thương thảo để ký hợp đồng, các tác giả đã đưa ra nhiều yêu cầu mà theo quy định thì Bộ không đáp ứng được.

“Qua tìm hiểu, hầu hết các ứng viên nộp hồ sơ tuyển chọn tác giả đều đang thực hiện hợp đồng biên soạn sách giáo khoa với các Nhà xuất bản và đã hoàn thành bản mẫu sách giáo khoa lớp 1, chuẩn bị hoàn thành bản mẫu sách giáo khoa lớp 2, lớp 6.

Vì vậy, các ứng viên không thể ký hợp đồng với Bộ Giáo dục để biên soạn từ đầu một bộ đầy đủ sách giáo khoa từ lớp 1 đến lớp 12” – Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ báo cáo.

15 triệu USD vay làm bộ sách chuẩn vẫn... trong tài khoản World Bank

Hiện nay, các nhà xuất bản đã nhanh chóng tiếp tục hoàn thiện bản mẫu sách giáo khoa lớp 2, lớp 6 để thẩm định trong năm 2020, đồng thời tiếp tục tổ chức bản thảo và hoàn thiện bản mẫu sách giáo khoa các lớp còn lại để thẩm định trong các năm tiếp theo.

Bộ trưởng Nhạ hứa sẽ tổ chức thẩm định sách bảo đảm tiến độ và chất lượng.

Bộ trưởng cho rằng, như vậy, Bộ Giáo dục vẫn đảm bảo có đủ sách giáo khoa triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới.

Việc không có một bộ sách “chuẩn” do Bộ trực tiếp biên soạn, theo Bộ trưởng cũng sẽ thuận lợi hơn cho việc phát triển xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các Nhà xuất bản theo quy định bình ổn giá sách.

Để đảm bảo tính chủ động, Chính phủ đã giao Bộ Giáo dục chỉ đạo Nhà xuất bản Giáo dục biên soạn, xuất bản, in, phát hành một bộ sách giáo khoa đầy đủ các môn học. Bộ trưởng khẳng định, cách làm này vẫn bảo đảm đủ sách giáo khoa, đảm bảo tiêu chuẩn, chất lượng để chủ động triển khai chương trình mới.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ đề nghị UB Thường vụ Quốc hội cho Bộ không tổ chức biên soạn bộ sách giáo khoa “chuẩn”, làm bằng ngân sách nhà nước nữa.

Khoản kinh phí 16 triệu USD (vay của Ngân hàng thế giới và 1 triệu USD vốn đối ứng) dự kiến để biên soạn sách nhưng không sử dụng, hiện vẫn trong tài khoản của WB, Bộ sẽ phối hợp với các bộ ngành liên quan đề xuất phương án sử dụng.

Thái Anh