Viêm chóp xoay

Chóp xoay vai gồm các gân cơ cánh tay và cơ vai bám vào đầu trên xương cánh tay. Các gân cơ bám chắc và tạo với nhau thành gân chóp xoay, giữ nhiệm vụ giúp khớp vai vững chắc. Viêm chóp xoay là bệnh lý tổn thương chóp xoay gặp ở những người có động tác đưa tay lên quá đầu lặp lại nhiều lần như thợ sơn, thợ mộc, chơi bóng gậy, bóng chày, quần vợt... hoặc những người mang vác vật nặng không đúng tư thế, chấn thương té ngã...cũng mắc phải bệnh lý này.

Bệnh viêm chóp xoay vai có thể là những tổn thương sau:

• Viêm gân chóp xoay: cấp tính, kèm lắng đọng canxi tại gân.

• Chèn ép gân: mãn tính, gân bị kẹt giữa xương vai và chỏm xương cánh tay, hoặc do gai xương ở mặt dưới mỏm cùng.

• Rách gân ở những mức độ khác nhau, do té ngã, tai nạn hoặc hậu quả của chèn ép gân ở người già.

Những nguyên nhân chính gây ra viêm chóp xoay vai là:

• Viêm gân ( gân hay bao khớp):

Viêm gân cấp do những động tác lặp lại như chơi bóng qua đầu, đưa tay lên cao qua đầu...

Viêm gân mãn tính do những bệnh lý thoái hóa khớp, lặp lại sự mài mòn và rách theo tuổi.

Viêm bao hoạt mạc: do tập thể thao hoạt động cũng dẫn đến tình trạng viêm này. Viêm bao khớp thường đi kèm với viêm gân chóp xoay.

Rách gân: đứt và rách gân từ chấn thương cấp tính, thoái hóa trong gân theo tuổi tác. Rách gân có thể bán phần hay toàn phần.

• Mất vững khớp vai: xảy ra khi chỏm xương cánh tay di chuyển ra ngoài ổ chảo, có nguyên nhân từ chấn thương bất ngờ hay nhiều lần.

• Thoái hóa khớp

• Gãy xương: gãy xương bả vai như xương đòn, xương cánh tay, xương bả vai.

Ngoài những nguyên nhân trên, một số ít nguyên nhân khác gây bệnh viêm chóp xoay vai như u bướu, nhiễm trùng, tổn thương thần kinh.

Các triệu chứng điển hình của viêm chóp xoay vai như sau:

• Đau âm ỉ sâu trong vai, lan lên cổ hoặc lan xuống cánh tay nhưng không vượt quá khuỷu tay. Đau về đêm, sau ngày làm việc vất vả.

• Rối loạn giấc ngủ, có thể mất ngủ, đặc biệt là khi nằm về bên đau.

• Bệnh nhân có cảm giác yếu cánh tay, khó thực hiện các động tác như chải đầu, mặc áo, đưa tay ra phía sau đầu.

Khi được bác sĩ kiểm tra cung vận động khớp vai ở nhiều tư thế và góc độ khác nhau sẽ cho các kết quả như:

• Đối với viêm gân chóp xoay vai: cung gây đau nhất tại vị trí cánh tay dạng  70°- 120° so với thân người.

• Đối với chèn ép gân chóp xoay: bệnh nhân được yêu cầu để thẳng cánh tay nép thân mình, xoay vào trong. Sau đó bác sĩ sẽ từ từ dạng tay trong bình diện xương vai, nếu bệnh nhân sẽ thấy đau khu trú tại khoang dưới mỏm cùng hay tại bờ trước của mỏm cùng. Đây gọi là biện pháp va chạm Neer.

• Đối với rách gân chóp xoay:  bác sĩ giúp đưa cánh tay bệnh ra xa thân người bệnh, nâng về phía đầu, hạ xuống từ từ đến 90°, sau đó xuống thấp hơn nữa thì sẽ thấy cánh tay của bệnh nhân rơi xuống một cách nhanh chóng do gân đã bị rách. Đây gọi là biện pháp rơi cánh tay.

Yếu tố nguy cơ góp phần bị viêm chóp xoay vai như sau:

• Người lớn tuổi có nguy cơ mắc bệnh nhiều hơn, đặc biệt là trên 40 tuổi.

• Những hoạt động thường xuyên dùng cánh tay đặc biệt là di chuyển cánh tay quá đầu nhiều lần: chơi bóng chày, chơi bắn cung, chơi quần vợt, thợ mộc, thợ sơn...

• Tiền sử gia đình có người thân bị viêm chóp xoay vai.

Để phòng ngừa bệnh viêm chóp xoay vai, cần thực hiện những điều sau:

• Cân bằng, không vận động quá nhiều những động tác sử dụng cánh tay quá đầu như: chơi bóng chày, cầu lông, quần vợt...

• Nếu có dấu hiệu của bệnh viêm chóp xoay vai, cần đi khám tại cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Yếu tố nguy cơ góp phần bị viêm chóp xoay vai như sau:

• Người lớn tuổi có nguy cơ mắc bệnh nhiều hơn, đặc biệt là trên 40 tuổi.

• Những hoạt động thường xuyên dùng cánh tay đặc biệt là di chuyển cánh tay quá đầu nhiều lần: chơi bóng chày, chơi bắn cung, chơi quần vợt, thợ mộc, thợ sơn...

• Tiền sử gia đình có người thân bị viêm chóp xoay vai.

Những biện pháp điều trị viêm chóp xoay được thực hiện đối với bệnh nhân như sau:

• Điều trị nội khoa: bệnh nhân được điều trị bằng thuốc kháng viêm nhóm NsAID trong giai đoạn đầu. Có thể tiêm thêm steroid vào khớp vai khi điều trị viêm gân chóp xoay nhưng nên cẩn trọng vì có thể làm yếu gân và làm chậm quá trình lành gân.

• Vật lý trị liệu: vật lý trị liệu kết hợp với quá trình luyện tập cũng giúp cải thiện bệnh nhiều hơn.

• Phẫu thuật: phẫu thuật lấy bỏ gai xương, sửa chữa khôi phục gân, chuyển gân, thay thế gân, làm rộng khoang dưới mỏm cùng, khâu lại gân chóp xoay... Các phẫu thuật này có thể được thực hiện qua nội soi.