TPHCM lún 1m trong vòng 35 năm

Tại buổi họp báo về tình hình kinh tế - xã hội của TPHCM chiều 13/11, Sở Nông nghiệp và Môi trường đã thông tin về tình hình sụt lún nền đất thời gian qua. Tình trạng này không chỉ mới diễn ra mà đã xuất hiện từ hàng chục năm trước.

Cơ quan này cũng nhìn nhận, sụt lún đất tại TPHCM có nhiều nguyên nhân gồm nền địa chất yếu, hoạt động giao thông, tốc độ đô thị hóa, khai thác nước ngầm. Những vấn đề trên đã được TPHCM quan tâm từ rất sớm và thực hiện dự án quan trắc biến dạng mặt đất bằng kỹ thuật INSAR vi phân (phân tích ảnh vệ tinh quang học và ảnh vệ tinh rada) từ năm 2010. Đến nay, thành phố đã lập được bản đồ phân vùng lún và xây dựng 2 trạm quan trắc về lún mặt đất.

Sở Nông nghiệp và Môi trường TPHCM cho biết, theo khảo sát của Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA), tình trạng sụt lún nền đất ở TPHCM diễn ra liên tục từ năm 1990 đến nay. Độ lún tích lũy đến nay ước tính khoảng 100cm, trung bình 2-5cm mỗi năm. Các khu vực tập trung công trình thương mại có tốc độ lún khoảng 7-8cm mỗi năm.

"Tốc độ lún nền đất cao gấp khoảng hai lần mực nước biển dâng (khoảng 1cm mỗi năm). Sụt lún đất kết hợp với triều cường và mực nước biển dâng làm cho nguy cơ TPHCM ngày càng "chìm dần", ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển lâu dài trong bối cảnh thích nghi với biến đổi khí hậu", Sở Nông nghiệp và Môi trường thông tin.

Cuối năm 2019, thành phố tiếp tục có hiện tượng sụt lún bề mặt, khu vực bị sụt lún lớn nhất đo được là 31mm. Trong đó, diện tích vùng lún nhanh (lớn hơn 15mm/năm) là gần 15ha, diện tích vùng lún tương đối nhanh (10-15mm/năm) là hơn 22.000ha, diện tích vùng lún trung bình (5-10 mm/năm) là hơn 29.000ha.

Hiện tại, Sở Nông nghiệp và Môi trường đang thực hiện nhiệm vụ hoàn thiện hệ thống mốc độ cao hạng IV khu vực TPHCM giai đoạn 2025-2026 để phục vụ đa mục đích trong việc quy hoạch, xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội, ứng phó với biến đổi khí hậu và an ninh quốc phòng, trong đó có phục vụ mục đích đánh giá hiện tượng sụt lún tại TPHCM. Thành phố cũng có kế hoạch giảm khai thác nước dưới đất và trám lấp giếng khai thác nước dưới đất từ năm 2018.

Để theo dõi, đánh giá và hạn chế sụt lún nền, TPHCM đang thực hiện các nhóm giải pháp gồm tiếp tục thực hiện quan trắc biến dạng mặt đất; thực hiện giảm khai thác nước ngầm, trám lấp giếng...

Sở Nông nghiệp và Môi trường đánh giá, sụt lún bề mặt đất là một thực tế khách quan mà thành phố cần phải đối diện và có giải pháp ứng phó lâu dài. Đây là một tai biến địa chất phổ biến, ảnh hưởng nghiêm trọng đến các đô thị lớn, đặc biệt là những khu vực có nền địa chất yếu, khai thác nước ngầm quá mức, tải trọng xây dựng cao và tác động từ dịch chuyển kiến tạo.

Việc sụt lún nền đất diễn ra từ từ, nhưng khi kết hợp với biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan, triều cường gia tăng sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hạ tầng kỹ thuật, công trình dân sinh và phát triển kinh tế - xã hội. TPHCM đang đối diện với nguy cơ sụt lún và ngập lụt trên diện rộng, thuộc nhóm 10 "thành phố đang chìm” nhanh nhất trên thế giới.

Do đó, việc theo dõi thường xuyên, mô phỏng, dự báo sụt lún mặt đất để đưa ra giải pháp thích nghi là rất cần thiết. Thành phố cần xây dựng hệ thống giám sát và dự báo sụt lún nền đất một cách thường xuyên, áp dụng công nghệ hiện đại, nhằm hỗ trợ chính quyền đưa ra quyết sách phù hợp với điều kiện tự nhiên và phát triển bền vững.